Edebiyatın ağır işçisi Adnan Özyalçıner

Eylem AYDOĞDU 
İstanbul

Dr. Cem Şems Tümer’in kaleminden derlenen “50 Kuşağı Yazarlarından Adnan Özyalçıner ve Öykücülüğü” kitabı ilk baskısıyla Grafiker Yayınlarından çıktı. Adnan Özyalçıner’in edebiyat dünyasının çeşitli bölümlerine kazandırdığı eserler -özellikle de çocuk edebiyatı- değişik alanlarda telif, tercüme, derleme yatsınamayacak sayısada olmasına rağmen yazar en çok “öykücü” olarak tanınmayı doğru buluyor. 

Dr.Cem Şems Tümer’in hazırladığı kitapda Özyalçıner’in toplam yüz yirmi iki öyküsü ele alınıyor. Bunun yanı sıra Özyalçıner’in okul ve çocukluk yılları, aile, ekonomi ve eğitim hayatı hakkında da okuyucuya biyografik bilgi veren “50 Kuşağı Yazarlarından Adnan Özyalçıner ve Öykücülüğü” eserinde varoluşçuluk ve varoluşçuluk akımından etkilenen Özyalçıner’in kalemi öykülerindeki varoluşçuluğu işleyişi de ele alınıyor. Her ne kadar öncesinde birçok dergide öyküleri yayımlanmış olsa da yazarın ilk kitabı olarak kabul edilen “Panayır” 1940’lı yıllarda ıı. Dünya Savaşı’ndan sonra dünya edebiyatında bir akım olan var olanı gösterme ve var olana tepki anlamına gelen varoluşçuluğu bu kitabında işleme şekline  değiniliyor. 

Özyalçıner’in kendi öyküleri hakkındaki şahsi görüşleri ve çok sayıda köşe yazarlarının kendisi ve öyküleri hakkındaki ön görüleri de konu olarak ele alınıyor. Yazarın gerçeküstücülüğe de değindiği ve yine  ikinci kitabı “Sur” da yeni bir yazım biçimi yolu açtığının altı çiziliyor. 

ÖZYALÇINER’İN METİNLERİ ÖYKÜ İÇİN KILAVUZ

Döneminin kavramlarını öykülerine yansıtarak okuyucusuna aktaran Adnan Özyalçıner’in öykücülük künyesinin incelenmesinin yanı sıra, kitap da Türkiye öykücülüğü de değerlendirme içine alınıyor. Yazarın, yıllar içinde yaşanılan ve yaşama yeni giren anlayışlarla etkilenen kalemin nitelikli değerlendirilmesini ele alan Dr.Cem Şems Tümer, Özyalçıner’in edebiyat dünyasındaki kendi öykülerinin anlatım biçimlerini, örnek aldığı ve etkilendiği birçok yazarın kendi hayatındaki yerine de değiniyor. 

Adnan Özyalçıner’in yerli ve yabancı yazarların etkisini hissettirdiği öykülerinde zamanla izlerinin en aza indirgendiği 1950-60 yıllarında birçok köşe yazarı tarafından ele alındığı da örneklerle kitapda yerini alıyor. Adnan Özyalçıner’in öykülerinin tümü yaşanılan bunaltı günlerini, çağın kargaşasını anlattığı kitabın bütününe yansıyor ve yazarın yazımı öykü tekniği, klasik kurgulu öyküler, içerik ve biçim arayışı ürünü öyküler gibi başlıklarla da üslubu değerlendiriliyor. Adnan Özyalçıner’in mizahı kullanma biçimi kitapta geniş bir yer  alırken; dramatik metodların da tüm içeriği yine öykücülüğün şekli hakkında bilgi veriliyor. Anlatım dilini çeşitli yönlerde değerlendiren ve kahraman, yazar anlatıcısı gibi konu başlıklarıyla Dr.Cem Şems Tümer,  öykü temalarını kitap da yine ayrıştırarak anlatıyor. Ölüm, yoksulluk, yalnızlık, cinsellik, özgürlük, aşk, özlem, siyasi otorite, emparyalizm, bireyin iç dünyası, savaş karşıtlığı, sömürü bürokrasi gibi kavramların  ayrı ayrı derlendiği kitap, bir öykü yazmının incelikleri için de “kılavuz” olarak kullanılabilecek bir eser niteliği taşıyor.

 “50 Kuşağı Yazarlarından Adnan Özyalçıner ve Öykücülüğü” kitabının en dikkat çekici bölümlerinden bir diğeri de;  yazarın öykülerindeki karakterlerinin kendi aile, okul, sanat hayatlarındaki kişilerden seçtiğinin anlatıldığı kısımıdır. Bir Cumhuriyet dönemi öykücüsü olan, sanat hayatında gerçeğin ve gerçek üstünün sınırında bazen de bu iki sınırın uç noktalarında kalem oynatmış, öyküyü anlatım imkanlarını bir mesele olarak düşünen örnek bir yazarın yazım hayatının tüm alfabesine ışık tutan “50 Kuşağı Yazarlarından Adnan Özyalçıner ve Öykücüğü kitabı edebiyat dünyasına  Dr.Cem Şems Tümer tarafından kazandırılmış edebiyatın ağır işçisi Özyalçıner’in emeklerini eser haline getirmiş ve edebiyat severlerinde ilgiyle okuyacağı bir eser olarak öne çıkıyor.