Mültecilere çalışma izni yeterli olacak mı?

Metehan UD
İzmir

Avrupa Birliği ile yapılan 3 milyar avroluk anlaşmadan sonra hükümet, Suriyeli mültecilerin Türkiye’deki yaşama entegrasyonu için çalışma izni verileceğini açıkladı. Dört yıldır Türkiye’de olan Geçici Koruma Statüsündeki Suriyeli mültecilerin çalışma iznini düzenleyecek olan yasal hazırlıkların çözüm olup olmayacağı ve denetlemelerin nasıl yapılacağı ise bir soru işareti.
Söz konusu düzenlemeyi mülteciler üzerine çalışma yapan kurumların temsilcileri ile konuştuk.

Mülteci Der’in Başkanı Avukat Eda Bekçi, mülteci meselesinin emeğin sömürüsüne dönüşmüş durumda olduğuna dikkat çekerek “Asgari ücretin altında, sigortasız ve kayıtsız çalışma koşulları vardı. İş hukukuna bağlı alacak haklarında sorunlar yaşanıyor. Bu açıdan olumlu ancak Türkiye’de biliyoruz kayıtsız istihdam oldukça yaygın, böyle olduğu zaman bu çalışma izni ne tür sonuçlar doğuracak bilmiyoruz. Suriyelilerin Türk vatandaşları gibi çalışma hakkına ulaşma konusunda bir düzenleme çıkarsa Suriyelilerin pek de tercih edileceğini düşünmüyoruz. Suriyelileri cazip kılan kayıtsız ve düşük ücretle çalışmaları idi.” dedi.

‘AB’DEN GELEN FON KULLANILSIN’

Çözüm olarak, AB tarafından verilecek finansal yardımın Suriyelilerin iş piyasasına erişimi için kullanılmasını öneren Bekçi şunları söyledi: “Çalışma izni düzenlemesi hazırlıklarında sektörel bazda işçiye ihtiyaç duyulan alanların tespit edildiği ve bu alanlarda Suriyelilerin mesleki eğitim ve çalışma izni konularında yönlendirileceği bilgisine sahibiz. Bu düzenleme doğrultusunda çalışma izni çıkar ise bundan kaygılıyız çünkü bahsedilen meslek grubu çobanlık. Şehirlerde iş bulma şansı olmayacak. Kayıtlı olduğu ilde çalışmadan bahsediliyor ama belki kayıtlı olduğu illerde iş olanağı olmayacak, bu da bir nevi iç göçe sebep olacak. Daha farklı sonuçlar doğuracak.”

Uluslararası Af Örgütü Mülteci Hakları Koordinatörü Volkan Görendağ da, Suriyeli mültecilerin çalışma yaşamına erişiminin bir nebze de olsa da Türkiye’de yaşamalarına kolaylaştıracağını belirterek  “Çünkü halihazırda beş yıldır Suriyeliler burada devletin temel ihtiyaçlarını karşılama desteğinden yoksun bir şekilde yaşıyorlardı. Dolayısıyla kayıt dışı çok kötü koşullarda çalışmak zorunda kalıyorlardı. Yeni düzenleme yine bürokratik engellerle donatılmazsa mültecilerin çalışma izni alması kolaylaştırılırsa onların yararına olacak.” dedi.

Görendağ sözlerini şöyle devam ettirdi: “Halihazırdaki uygulamada büyük değişiklikler yapılması gerekiyor. Mevcut bürokratik engellerin kaldırılarak Suriyelilerin sadece fabrikalarda, atölyelerde değil, hizmet sektöründe de izin alabileceği basitlikteki bir prosedür lazım. En büyük sıkıntılardan birisi de sadece Suriyelilerle sınırlı olması. Ülkemizde diğer mültecilerin de çalışma izni düzenlemesine dahil olması lazım. Sağlık hizmeti dışında Türkiye’nin desteğini almadan Türkiye’de yıllardır yaşıyorlar, sadece Suriyeliler açısından tartışılması eksiklik.”