9 Eylül 2008 00:00
Binlerce yıllık tarihi miras kaybediliyor
Yenikapıdaki arkeolojik SİT alanı üzerinde süren Marmaray ve Metro projeleriyle İstanbulun binlerce yıllık tarihi katlediliyor. Bizans dönemine ait 8 bin yıllık geçmişe ışık tutan deniz feneri gibi birçok tarihi eser göz ardı edilip bir an önce inşaata başlanmak isteniyor.
Dün Yenikapıdaki şantiye önünde bir basın açıklaması yapan Yenikapı Metro-Marmaray Arkeolojik Kazı Ekibi Çalışanları arkeolojik bulguların kaybedilmesinin önüne geçmek isteyen çalışanların işten atılmasını protesto etti. Açıklamayı yapan serbest arkeolog Hakan Yıldırım, İstanbul Arkeolojik Müzelerinin başkanlığında sürdürülen kazıların 4 yıldır sürdüğünü belirterek, arkeoloji müzelerine bağlı arkeologların yanı sıra 50den fazla serbest arkeolog, restoratör, fotoğrafçı, sanat tarihçi ve yüzlerce işçinin katıldığını dile getirdi.
Yıldırım, İstanbul gibi kültür tarihinde çok önemli bir yere sahip ve 2010 yılı Avrupa Kültür Başkenti projesine ev sahipliği bir şehrin tarihine ışık tutan kurtarma kazılarında ne yazık ki her şey göründüğü ya da söylendiği gibi tozpembe değildir dedi. 4 Eylülde 2 serbest arkeolog, bir de sanat tarihçisinin finansal sorunlar ve kadro daraltma gibi bahanelerle işten çıkarıldığını söyleyen Yıldırım, asıl üzücü olanın İstanbul Arkeoloji Müzelerinin işten çıkarmalar karşısında sessiz kalması olduğuna dikkat çekti.
Kanunen kazmak zorundayız
Basın açıklamasının ardından görüştüğümüz, 4 Eylülde işten çıkarılan serbest arkeolog Enis Tartan, Yenikapıda 3. yüzyıldan kabaca 11-12. yüzyıla kadar devam eden bir Bizans limanının bulunduğunu belirtti. 32 tane gemi batığı ve çeşitli malzeme dolu tabakalar bulunduktan sonra 8 bin yıllık prehistorik mimarinin bulunmasıyla kazının seyrinin geliştiğini ifade eden Tartan, bu gelişmenin İstanbulun kültürel topografyası açısından önemli olduğunu vurguladı. Diğer yandan ise projenin bir an önce bitirilmesi ve inşaata başlanması için baskı yapanın işveren olduğunu belirten Tartan, arkeoloji etiği ve kanuni olarak burayı kazmak zorunda olduklarını dile getirdi.
İstanbulun tarihi toprağa gömülecek
Bizden istenen aslında çıkan malzemeyi görmemek, çıkan mimariyi görmemek ve herhangi bir taş sırası çıktığında bunlar Allahın taşı deyip kaldırıp atmamız. O taşlara bakıp da mimarı, malzeme aramamamız isteniyor diyen Tartan, meslek etiğine aykırı hareket etmek istemediklerine dikkat çekti. Şirketlerle karşı karşıya kaldıklarını ifade eden Tartan, Sürekli kazıyı uzatan, birkaç ay daha maaş almaya çalışan insanlar olarak adımız çıkmış durumda diye tepkisini dile getirdi.
Profesyonel bir kadroları olmadığını kaydeden Tartan, Buradaki işin özü şu; proje bir an önce bitirilmek isteniyor. Bu iş Sirkecide de böyle, Üsküdarda da böyle, Yenikapıda da böyle. Eğer bitirilirse İstanbulun belki de 200 binlik tarihini öğrenemeyeceğiz ve bu kadar önemli eserler, bilgiler toprak altında kalmaya devam edecek diye konuştu.
Sermaye gruplarıyla çatışıyor
Sorularımızı yanıtlayan Yıldırım, Yenikapının dünya kültür mirası için önemli bir yer olduğunu vurguladı. İşverenin kazı çalışmasının bilimsellikten uzaklaştırılmasını istediğini dile getiren Yıldırım, Burası Marmara denizinin jeolojik yapısıyla ilgili inanılmaz bilgiler veren bir yer. Onları kırın geçin diyorlar bize, yapamıyoruz, mesleki etik ve ahlak bunu engelliyor. Üniversitede aldığımız eğitimin gereklerini yerine getirmeye çalışıyoruz. Bu da sermaye gruplarının çıkarlarıyla çelişiyo diye konuştu.
İstanbulun ilk surları Costantin surları ve ortaya çıkardıkları deniz feneri olduğu düşünülen yapının mimari açıdan benzersiz olduğuna dikkat çeken Yıldırım, İstanbul halkının bu konuda duyarlı olması gerekiyor. Buradaki veriler ışığında İstanbulun deprem haritasını bile aydınlatmanız mümkün dedi. (İstanbul/EVRENSEL)
Ceren Saran
Evrensel'i Takip Et