GÖZLEMEVİ

Kuruluşundan bu yana, her ne olursa olsun perdelerini hiç kapatmayan efsane bölge tiyatrosu Ordu Belediyesi Karadeniz Tiyatrosu, kuruluşunun 45. yılını pazar günü fevkalade “mütevazı” bir şenlikle kutladı. Tiyatronun kurucusu Uğur Gürsoy ile bu kere tanışma olanağını buldum, ilk oyunculardan Gülçin (Özova) Üstüntaş’ın heyecanına ortak oldum. Atatürk Kültür Merkezi Tiyatro Salonu’nda “Kuruluşundan Bugüne OBKT” slayt gösterisini Cemil Gündüz’ün mükemmel sunumuyla izledik.
OBKT tarafından hazırlanan, 1964 öncesinde Ordu’da gerçekleşen tiyatro çalışmaları hakkında bilgiler içeren ve 1964’ten günümüze kadar olan 45 yıllık tarihsel sürecin anlatıldığı gösterim, konuklarca gerçekten büyük bir ilgiyle izlendi. Slayt gösterisinin ardından OBKT tarafından 4 Ocak 1965 tarihinde sahnelenen “Hülleci” oyununda görev alan ve OBKT’ye bugüne değin emek vermiş sanatçılara şükran plaketleri verildi.
Gösterim ve plaket töreni sırasında Tiyatro… Tiyatro dergisinin gerçekleştirdiği “2008-Tiyatro Ödülleri”nde, Ordu Belediyesi Karadeniz Tiyatrosu’nun Anadolu’da en uzun süre perde açan tiyatro olarak “Teşekkür Ödülü”ne değer görülmesiyle, doğrusu bir kez daha keyiflendim. Tiyatro… Tiyatro dergisinin ödül kararı ve ödül gerekçesi gerçekten çok yerindeydi. Şöyle deniliyordu gerekçede: “…1964 yılından bu yana yaşadığı zor günlere rağmen 44 yıldır kapatmadığı perdeleri ile Türkiye’de İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları ile birlikte bir rekoru elinde bulunduran; Ordu ilinin kültür, eğlence ve sanat yönünden etkili bir kent olmasına özveriyle katkı sağlayan Ordu Belediyesi Şehir Tiyatrosu’na, tiyatro dalında üzerinde yürüdüğü başarılı çizgisini aksatmadan sürdürmüş olması…”
Ordu Belediye Başkanı Seyit Torun’un o akşamki konuşması da aklımdaydı. Torun, 40 yılı aşkın bir süredir perdelerini hiç kapatmadan Türk tiyatrosuna katkı sağlayan ve emek veren OBKT’nin böyle önemli bir ödüle değer görülmesinin gurur verici olduğunu söylemiş ve; “OBKT şimdiye kadar birçok ödül aldı, ancak Anadolu’da perdesini kapatmadan sanatseverlerin karşısına çıkan iki tiyatrodan biri olması ve bu anlamda “Teşekkür Ödülü”ne değer görülmesi ayrı bir önem arz ediyor” demişti, anımsıyorum.
Slayt gösterimi sırasında bir destandı anlatılan. Muhsin Ertuğrul’un Ordu’ya nasıl davet edildiğini, Muhsin Bey’in Ergun Köknar’ı ilk Genel Sanat Yönetmeni olarak nasıl atadığını, Suna Pekuysal’ın konuk oyuncu olarak katılımıyla “Hülleci”nin hangi koşullarda sahneye konulduğunu, binalarının 1993’te nasıl yanıp kül olduğunu, nasıl toparlandıklarını, şimdiki Belediye Başkanı Seyit Torun ile yardımcısı Özer Karadağ’ın, diğer illerimizdeki “Kavun”, “Karpuz”, “Kabak Çekirdeği”, “Çilek”, “Badem” benzeri festivallerine “nazire” yaparcasına nasıl tiyatroya gönül ve destek verdiklerini, Orduluların tiyatroya karşı duyarlılığını, hepsini, ama hepsini biliyordum. Bu yıl 5’incisi gene TOBAV iş birliğiyle yapılacak olan Uluslararası Çocuk ve Gençlik Festivallerinin dördüne de katılmışlığım vardı.
Slayt gösterimi sonrasında, bugüne değin oynanan 145 oyunun yaratıcı kadrosuna plâketler verildi. Artık aramızda olmayan Ergun Köknar, Suna Pekuysal, Halis Şahin, Fatma Demirhan, Çetin Şener, İsmail Kurtul, Harut Erman, Halis Yamak, Muzaffer Akdoğan, Necdet Yakın, Sıtkı Çağlayan, Aydın Üstüntaş, Haldun Taner “Keşanlı Ali Destanı” oyunundaki Keşanlı Ali tiplemesi sonrası, adı il dâhilinde “Keşanlı Ali” olarak anılan Mustafa Gencer alkışlarla anıldı, onların onurluklarını yakınları aldı. Yaşayanlar sahneye birer ikişer, beşer onar coşku içinde aktı. “Ordu, Türkiye’nin Kültür ve sanat Başkenti Olacaktır” sloganıyla yola çıkan Ordu Belediye Başkanı Seyit Torun, “insanı insanla insana anlatma sanatı” olan tiyatroya verdikleri özel önemi anlattı. Bu arada, Zafer Bozdağ’ın klavyesi eşliğinde Aslı Selin Öztürk’ün pırıl pırıl sesinden şarkılar çalınmaktaydı.
İki buçuk saat süren 45. yıl kutlama şenliğinden sonra hep birlikte yemeğe gittik. Şimdiki Genel Sanat Yönetmeni Ali Kemal Tandoğan ile gelmiş geçmiş sanat yönetmenleri Ergun Köknar’ı, Uğur Gürsoy’u, Mahmut Çol’u, Süleyman Atabeyoğlu’nu, Aydın Üstüntaş’ı, K. Coşkun Çetinalp’i andık; sözcüklerimizle üzerlerine ışıklar yağdırdık. Tandoğan, kulağıma eğildi; “Onlar olmasaydı bugün sahne üzerinde bizler olamazdık” dedi. İstanbul’dan konuk olarak kutlama etkinliğine katılan tiyatro, sinema, televizyon dizisi oyuncusu Şenay Gürler, ilgi odağıydı; kimseyi kırmadı, herkesle ama neredeyse herkesle anı fotoğrafları çektirdi. Belediye Başkan Yardımcısı Özer Karadağ, bir sorum üzerine; “Güçlükleri sevgiyle aşıyoruz” diye gülümsedi. Genel Sanat Yönetmeni Yardımcısı Hakan Altan, Ali Kemal Tandoğan’ın tören sırasında yaptığı ateşli konuşmanın belli ki etkisi altındaydı, gözleri nemli nemli; “Bu çınarı kurutmayacağız” diye söylendi, kucaklaştık.
TOBAV Başkanı, Devlet Tiyatrosu’nun usta oyuncusu ve yönetmeni devlet sanatçısı Tamer Levent, “45. Yıl” dergiciğini karıştırıyordu. “Bugüne değin oynadıkları 145 oyuna baktım da en fazla insan ve içinde yaşadığı toplumla ilgili olanları yeğlemişler” dedi. “Dikkat edersen, eğlendirme amacı ön plânda olan tiyatro yapmış olsalar da, insanın kendisi ve toplumla olan mücadelesinin sahne aracılığıyla yansıtılmasını istemişler, yani bir anlamda eğitmeyi de amaçlamışlar” diye de ekledi. Tamer Levent ile tiyatro sanatını, insanı ve insanın toplumla olan zıtlık, çelişki, çekişme ve çatışmalarını ele alması üzerine söyleştik. Mevcut durumu eleştirerek doğru yolu göstermek, toplumu belli bir doğrultuda ileri götürmek… Tamer Levent ile ağız birliği etmişçesine; “Ne kutsal bir görev bu” dedik… Bizi dinlemekte olan Ordu Belediyesi’nin Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Mehmet Kefeli’nin gözlerinde şimşekler çakıyordu, coşkuluydu. Emeği geçenlerden hiçbirini unutmadıklarını söyledi. Gönenmişti.
Devrisi akşam, OBKT’nin 2008-2009 sezonu oyunu olan “Buzlar Çözülmeden”e gittik. İki genç yönetmen Zafer Bozdağ ile Hikmet Altan birlikte sahneye koymuşlardı. Türk Edebiyatının en üretken oyun yazarlarından Cevat Fehmi Başkut’un yazdığı, en başarılı eserlerinden biriydi “Buzlar Çözülmeden”. Oyun, ‘60 “kansız” darbesinden sonra yolsuzluğun, sömürünün, yoksulluğun ve yoksunluğun egemen olduğu, tüm yollarının kapandığı, kimselerin ulaşamadığı, dünyayla iletişimi kesilmiş olan bir kasabaya yeni bir kaymakamın gelmesiyle başladı. Kaymakam diğer yöneticilerden farklı olarak kasabada egemen olan yaşam biçimini dönüştürmeye çalıştı, buzlar çözülene kadar yapılacak çok iş vardı. Oyun boyunca Deli Kaymakam’ın, halk için yaptığı düzenlemeleri izledik. Oyun sonunda ise karşılaştığımız sürprizle birlikte, oyunla, kendimizle, yaşamla yüzleştik.
Bozdağ-Altan ikilisinin yönettiği oyunda Cemil Gündüz (Deli Kaymakam), Ali Kemal Tandoğan (Deli Çavuş), Şakir Palaşoğlu (Deli Jandarma), Aslı Selin Öztürk (Hatice), Yeliz Varol (Fahişe), İsa Küçük (Sağırların Mahmut Ağa), Osman Çakmak (Hacı Mustafa Ağa), Kenan Gürsoy (Şeref Hakarar), Hakan Altan, Murat Saylan, Soner Şensoy, Doğukan Ekinci, A.Rıfat Çol, Mehmet Demirbaş, Dilek Aktaş, Aslı Uzunlar, Burak Çağlar, Enbiya İdris Özdemir, Batuhan İmran, Ümit Coşkun; Mehmet Hartamacı’nın dekor, Gamze Saylan’ın kostüm, Zafer Bozdağ’ın ışık, Sezgin Mercan’ın müzik tasarımları eşliğinde hep beraber ve birer birer kaymakamıyla, kâtibiyle, meczubuyla, fahişesiyle, hacıları, ağaları ve de karaborsacılarıyla, acısıyla, komiğiyle bir kasaba yaşamıyla, bizim yaşamımızla, bizim sorunlarımızla ve de yanıtlarını aradığımız-arayacağımız sorularımızla bir kez daha buluşturdu Orduluları ve biz konukları.
Oyunda eski oyuncular ile gencecikler iyice kaynaşmıştı.
Ordu Belediyesi Karadeniz Tiyatrosu, var olan destana bu hafta “Buzlar Çözülmeden” ile bir sayfa daha kattı.
Üstün Akmen