ABD’nin insansız ölüm makineleri

ABD’nin Afganistan ve Pakistan operasyonlarında kullandığı insansız hava araçları, yeni tartışma yarattı. Militan olduğundan şüphe duyulanların, uyarı yapılmadan, çatışma olmadan havadan imha edilmesi hukuka uygun mu?
ABD ordusu, 2004 yılından bu yana sadece Kuzey Pakistan’da, insansız hava araçlarıyla 122 saldırı düzenledi ve bunlardan 26’sı bu yıl içinde gerçekleşti. Ölümlerle ilgili verilen bilgiler ise çelişkili. Saldırılarda, 900 ila 1281 kişinin hayatını kaybettiği ve ölenlerin üçte ikisinin “militan”, üçte birinin ise sivil olduğu belirtiliyor.
BM ANTLAŞMASINA AYKIRI
Pakistan’da yayımlanan Geo News Islamabad adlı gazetenin genel yayın yönetmeni Hamid Mir, “drone” adı verilen insansız hava araçlarıyla yapılan bu saldırılarla, uluslararası savaş hukukunun ve Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın ihlal edildiğini söyledi. İnsansız hava araçlarıyla düzenlenen operasyonların yasal dayanağı olmadığını söyleyen Mir, “Hiç kimse, ‘teröre karşı savaş’ adına, uluslararası hukuk kurallarını ihlal edemez” dedi.
ABD yönetiminden bu saldırıların yasal gerekçesini yazılı olarak talep edenler ise şimdiye dek net bir yanıt alamadı. Ancak Washington’ın, insansız hava araçlarıyla düzenlediği saldırıları hangi hukuki gerekçelerle temellendirdiğini açıklaması gerekecek. Çünkü bir avukat, bu konuda ilk kez ABD Adalet Bakanlığı’na şikayette bulunarak konunun aydınlığa kavuşturulmasını istedi.
BUSH’U ELEŞTİRİP BUSH GİBİ DAVRANIYORLAR
ABD’li Hukuk Profesörü Mary O’Connell, NPR Radyosu’na şu değerlendirmeyi yaptı: “Bu tür olağandışı operasyonlarda; yani birilerinin, hiçbir uyarı yapılmadan öldürüldüğü operasyonlarda, hukukun dışına çıkılıyor. Zorunlu bir hal olmamasına rağmen, sırf El Kaide üyesi oldukları ya da bizlerin savaşçı olarak gördüğü kategoride oldukları için hedef alınıyorlar.”
Konunun ABD kamuoyunda gündeme gelmesinin ardından Obama yönetimi de Hukuk Danışmanı Harold Koh’un yaptığı açıklamayla geçen hafta tartışmaya katılmış oldu.
Yale Üniversitesi’nin eski hukuk profesörlerinden olan Koh, Bush yönetiminin terörle mücadelesini sert şekilde eleştirenlerden biriydi.
Ancak Koh, bugün tartışılan operasyonları yorumlarken, meşru müdafaa hakkına işaret etti ve şöyle konuştu: “ABD, 11 Eylül 2001’deki korkunç saldırıların ardından kendini El Kaide ve Taliban güçleri ile silahlı çatışma içinde buldu. Askeri açıdan meşru müdafaa hakkı, uluslararası hukuk kuralları dahilindedir.”
Göreve gelir gelmez önceliği Afganistan’a veren ve yeni bir strateji geliştiren ABD Başkanı Barack Obama’nın, insansız hava araçlarıyla düzenlenen operasyonları durdurmaması tepki çekiyor.
Bu saldırıda hayatını kaybedenlerin sayısının resmi verilerden daha yüksek olduğunu düşünen Pakistanlı Gazeteci Hamid Mir şöyle konuştu: “Bu savaş yöntemi, daha fazla terör ve nefrete yol açıyor. Sadece Pakistan ordusuna karşı değil, aynı zamanda ABD’ye karşı da. Özellikle casus uçaklarla düzenlenen saldırılar olumlu sonuç getirmeyecektir.” (DIŞ HABERLER)