'Aynı Gökyüzü Altında'

Arılar, timsahlar, çakallar, sırtlanlar, dağ keçileri, hamsiler, balinalar, yunuslar, leş kargaları ve insanlar... Aynı gökyüzünü ya da aynı gezegeni paylaşan canlılar... Suçlayıcı bir ses yükseliyor bir yerlerden, yüzümüze bir parmak uzanıyor: "İyice inceledik, siz memeli değilsiniz. Böcek bile değilsiniz. Yaşadığınız bölgenin tüm olanaklarını tüketiyorsunuz. Bu olanakları tüketecek kadar çoğalıyorsunuz. Sonra başka bir yere göçüyorsunuz. Bunu yapan bir canlı türü var, virüsler..." Bu cümleler (bütünüyle olmasa da aşağı yukarı bu içerikle) Gültekin Tetik'in "Aynı Gökyüzü" adlı belgesel filminin başlangıcında yer alıyor. Bu konuşmanın yer aldığı (bir uzay filminden alındığını sandığım) görüntüyü hiç sevmedim. Bana CIA, FBI, kontrgerilla görevlilerini anımsatan bir hali vardı konuşanın. Onu dinleyen ise acı çektiği apaçık görünen bir zenciydi. Tedirginliğime karşın bir zamanlar zeytinlik, şeftalilik olan kıyıları anımsadım. Yazlık siteler yapılıp betona kesmişlerdi. Yörede soluklanacak tek alan kalmayınca evler bomboş bırakılıp bir başka bağlık bahçelik alana göçülmüştü. Bir yılda en çok bir-bir buçuk ay yaşamak için bütün bölgeyi tüketen bu tatil sitelerinin sahipleri kimlerdi peki... Bacalar yükseliyor gökyüzüne, kanser yapıcı bir sürü maddeyi içeren dumanlar... Uranyum içeren kömürleri kullanan santraller... Bir bölgenin ısı ve yağış dengesini bozacağı, doğal güzellikleri, tarihsel yapıtları yok edeceği bile bile yapılan barajlar... deniz doldurularak yapılan yollar... Sonrasındaki göçler ve yağma. Tükenen türü ender canlılar, bitki türleri, yararı tartışılmaz böcek türleri. Bu görünür cinayetlerin suçlusu kim... Gültekin Tetik'e bu soruları sormadım. Suçlu olanın bütünüyle insan soyu değil bir sınıf olduğunu biliyordu kuşkusuz. Bütün insanları (dolayısıyla üretip yaratan işçi ve emekçi sınıfları, yoksul köylüleri ve bu cinayetlerin kurbanlarını) bu gidişe karşı çıkmadıkları için suçluyordu kuşkusuz. Uyarmanın sert bir sesle, bir tokat biçiminde yapılması da olağandır. Doğa, korunabildiğince önemli elbet. Timsah, sırtlan, leş kargası, bok böceği diye küçümsediğimiz canlılar doğanın dengesini sağlıyorlar. Bakteriler de. Kapitalizm ise bir virüs mü... Belki... Belki virüslerin de bir yararı vardır. Olsa olsa bir asalak bu... Tüketim toplumunu yaratan ve insanları kendi zararlarına da olsa durmadan tüketmeye zorlayan sistem. İnsanlarla tükettikleri arasında gezegenlerinin olanaklarının da yer aldığını fark bile etmiyorlar. Bu tükenen olanaklar yüzünden aç kalmakta olan kalabalıkların da farkında değiller. Belki bu yüzden Gültekin Tetik'in çalışmasında yazılı metin olarak Kızılderililerin sözleri, düşünürlerin özsözleri yanında Kuran ayetleri de yer alıyor. Dünyayı kirletmenin kutsallığa aykırılığını göstermek için.

---

Gültekin Tetik kimdir? Gültekin Tetik, 1959 doğumlu, Marmara Üniversitesi Basın Yayın mezunu. Günizi Filmcilik'in kurucusu. BEKSAV Sinema Atölyesi, Işıl Özgentürk Sinema Atölyesi, Diyarbakır Festivali Sinema Atölyesi'nde yönetmenlik, görüntü yönetmenliği, sinemada müzik ve sesle ilgili dersler vermiş. Gültekin Tetik'in "Aynı Gökyüzü Altında" adlı çalışması Bozcada Yeşiller Buluşması'nda (Ağustos 2005) ve aralık ayının son günlerinde özel gösterimlerde izlendi. İnsanın tüketim toplumunun bir üyesi olarak doğaya yaptığı tahribatları konu edinen bu çalışma Macaristan Yeşilleri'nce 2006 seçimlerinde de kullanılacak. Gültekin Tetik, Türkiye'deki Yeşiller grubunun bir üyesi. Bu çalışmada yer alan Munzur Vadisi'yle ilgili görüntüler üzerine sorduğumuz bir soruyu yanıtlarken "Aynı Gökyüzü Altında Munzur" adlı çalışmasının galasının Şubat 2006'da yapılacağını da söyledi. Türkiye'de Göçmen Tarım İşçileri, Türkiye'ye Dönüş Yapan Süryaniler ve bir sualtı belgeselinin çekimleriyse iki yıldır sürüyor. Çünkü olanakları şirketiyle sınırlı. İlyas Salman, Prens Adaları, Deniz Emekçilerinin Hikayesi (Gırgır), Ressam Mahmut Celayir Belgeseli (Anadolu Kral Yolları) montaj aşamasına gelmiş belgesel çalışmalar. Kazanan adlı bir "kurmaca orta metraj" filmle "Ve Sonra Hiçbirşey Kalmadı" adında "uzun metraj bilimkurgu" filmin çekim hazırlıkları sürüyormuş. Aynı Gökyüzü Altında, bir dayanışma örneği olarak Greenpeace ve benzer grupların da katkısının izlerini taşıyor. İzleyicilerin belleğindeyse eriyen buzulların gürültüsü daha yıllarca çınlayacak.