26 Aralık 2005 23:00
Aynı göğün altında yitenler anıldı
Hint Okyanusu'ndaki 9.15 büyüklüğündeki büyük depremin ardından meydana gelen Güney Asya Tsunamisi'nde yaşamını yitiren 229 bin kişi dün, 13 ülkede yapılan törenlerle anıldı. Yakın tarihin "bilinen en büyük felaketlerinden biri" olan tsunamiden sağ kurtulanlar ve ölenlerin yakınları, kaybettiklerini törenlerle andılar.
Endonezya'nın Sumatra adası açıklarında bir sene önce meydana gelen deprem, milyarlarca ton suyun yer değiştirmesine neden oldu ve Hint Okyanusu boyunca müthiş bir hızla ilerleyen 10 metre büyüklüğünde dev dalgaların oluşmasına yol açtı. Dalgalar Aceh, Sri Lanka, Tayland ve Hindistan'da bazı köyleri haritadan sildi. Hindistan'dan, Doğu Afrika'daki Somali kıyılarına kadar geniş bir bölgede yıkıma ve ölüme yol açtı.
En büyük yara Aceh'te Tsunamide, ölen ya da kaybolanların yaklaşık dörtte üçü Endonezya'nın Aceh eyaletinde idi. Aceh'te düzenlenen törende Endonezya Devlet Başkanı Susilo Bambang Yudhoyono, bir yıl önce tsunaminin kıyıya vurduğu anda, "tsunami erken uyarı sireni" çalarak bir dakikalık saygı duruşunu başlattı. Yudhoyono, "Tam bir yıl önce, bu aynı mavi gök altında Doğa Ana en yıkıcı gücünü üzerimize saldı. Saldırı büyük bir depremle başladı, ama bu sadece gelecek olan korkunç felaketin başlangıcıydı" dedi. Sri Lanka'da da bir dakikalık saygı duruşları yapıldı, bayraklar yarıya indirildi, çanlar çaldı.
Tayland'da gergin tören Tayland'daki törenlere ise, Batılı turistlerin ilgisi yoğundu. Bu sebeple törenler, tsunamizedeler ile hükümeti karşı karşıya da getirdi. Hükümetin turist çekmek için "çok pahalı ve uygunsuz" törenler yaptığını söyleyen Taylandılar, hükümeti "insanların acısından çıkar elde etmek" ile suçladılar. Felaket sırasında neredeyse yok olan Ban Nam Khem köyünün temsilcisi Nantaya Saphanthong, "Hükümet bir anma töreni değil, eğlenceli bir kutlama partisi düzenliyor. Sevdiklerini kaybeden insanların duygu ve düşüncelerine önem vermiyorlar" dedi. Tsunami'den etkilenen bölgeler boyunca Müslümanlar, Hıristiyanlar, Hindular ve Budistler aynı çatı altında dini törenler düzenledi, ölenler için dua etti.
Vaatler unutuldu Tsunaminin ardından felaket bölgelerine, dünyanın dört bir yanından maddi yardım sözü yağdı. Ancak bir yıl sonra göstergeler, yaraların sarılamadığını gösteriyor. Uluslararası yardım örgütü Oxfam'ın raporuna göre, tsunami 1 milyon 800 bin kişiyi evsiz bıraktı. Fakat, bunların sadece yüzde 20'sine kalıcı konut sağlanabildi. Diğer felaketzedelerin hayatlarını halen çadır, baraka ve diğer geçici sığınaklarda sürdürdüğünü belirten Oxfam, tsunaminin en fazla can aldığı Aceh'te 120 bin kişinin yaşadığı yerleşim bölgesinin sular altında kaldığını hatırlattı. Endonezya'da asgari 80 bin daimi sığınaktan 18 bin 149'unun tamamlandığını, Sri Lanka'da ihtiyaç duyulan 78 bin evden 5 bininin inşa edildiğini ve Hindistan'da planlanan 130 bin konuttan sadece 1000 kadarının yapıldığını bildiren Oxfam, bu tablonun sebebini "yapı malzemesi yetersizliği, hükümetlerin kararsızlığı, toprak üzerindeki hak tartışmaları ve ulaşımda zorluklar" olarak gösterdi.
Kaderlerine terk edildiler Tsunami felaketinden sonra başlayan "yeniden inşa" çalışmaları güç bela devam ediyor. Güney Asya ülkelerine yardım sözü veren AB, BM ve ABD, taahhüt ettikleri rakamların çok altındaki yardımları felaketzedelere reva görse de, yoksul Asyalılar kendi imkanlarıyla hayata yeniden tutunmaya çalışıyorlar. Çeşitli ülke ve yardım kuruluşlarının vermeyi vaat ettiği "13.6 milyar dolarlık yardım", tsunamiden etkilenen bölgelerin imarı için yeterli. Fakat, bugüne kadar bu rakamın yüzde 75'i sağlandı ve çalışmalar halen yavaş ilerliyor. Felaketin boyutları ve yeniden imar çalışmalarının durumu ile ilgili bazı bilgiler şöyle: Toplam hasar: 10,73 milyar dolar, Yeniden imar maliyeti: 10,375 milyar dolar. Yerleşim bölgelerini terketmek zorunda kalan insan sayısı: 2 milyon 89 bin 883. Geçim imkanını kaybeden insan sayısı: 1,5 milyon. Enkaz haline gelen ev sayısı: 392 bin 544. İnşa edilmesi gereken ev sayısı: 308 bin. İnşa edilen ya da inşaat sürecinde olan ev sayısı: 46 bin.
Tahrip olan tekne sayısı: 103 bin 829
Ekili alanlarda meydana gelen zarar: 675 milyon dolar
En büyük yara Aceh'te Tsunamide, ölen ya da kaybolanların yaklaşık dörtte üçü Endonezya'nın Aceh eyaletinde idi. Aceh'te düzenlenen törende Endonezya Devlet Başkanı Susilo Bambang Yudhoyono, bir yıl önce tsunaminin kıyıya vurduğu anda, "tsunami erken uyarı sireni" çalarak bir dakikalık saygı duruşunu başlattı. Yudhoyono, "Tam bir yıl önce, bu aynı mavi gök altında Doğa Ana en yıkıcı gücünü üzerimize saldı. Saldırı büyük bir depremle başladı, ama bu sadece gelecek olan korkunç felaketin başlangıcıydı" dedi. Sri Lanka'da da bir dakikalık saygı duruşları yapıldı, bayraklar yarıya indirildi, çanlar çaldı.
Tayland'da gergin tören Tayland'daki törenlere ise, Batılı turistlerin ilgisi yoğundu. Bu sebeple törenler, tsunamizedeler ile hükümeti karşı karşıya da getirdi. Hükümetin turist çekmek için "çok pahalı ve uygunsuz" törenler yaptığını söyleyen Taylandılar, hükümeti "insanların acısından çıkar elde etmek" ile suçladılar. Felaket sırasında neredeyse yok olan Ban Nam Khem köyünün temsilcisi Nantaya Saphanthong, "Hükümet bir anma töreni değil, eğlenceli bir kutlama partisi düzenliyor. Sevdiklerini kaybeden insanların duygu ve düşüncelerine önem vermiyorlar" dedi. Tsunami'den etkilenen bölgeler boyunca Müslümanlar, Hıristiyanlar, Hindular ve Budistler aynı çatı altında dini törenler düzenledi, ölenler için dua etti.
Vaatler unutuldu Tsunaminin ardından felaket bölgelerine, dünyanın dört bir yanından maddi yardım sözü yağdı. Ancak bir yıl sonra göstergeler, yaraların sarılamadığını gösteriyor. Uluslararası yardım örgütü Oxfam'ın raporuna göre, tsunami 1 milyon 800 bin kişiyi evsiz bıraktı. Fakat, bunların sadece yüzde 20'sine kalıcı konut sağlanabildi. Diğer felaketzedelerin hayatlarını halen çadır, baraka ve diğer geçici sığınaklarda sürdürdüğünü belirten Oxfam, tsunaminin en fazla can aldığı Aceh'te 120 bin kişinin yaşadığı yerleşim bölgesinin sular altında kaldığını hatırlattı. Endonezya'da asgari 80 bin daimi sığınaktan 18 bin 149'unun tamamlandığını, Sri Lanka'da ihtiyaç duyulan 78 bin evden 5 bininin inşa edildiğini ve Hindistan'da planlanan 130 bin konuttan sadece 1000 kadarının yapıldığını bildiren Oxfam, bu tablonun sebebini "yapı malzemesi yetersizliği, hükümetlerin kararsızlığı, toprak üzerindeki hak tartışmaları ve ulaşımda zorluklar" olarak gösterdi.
Kaderlerine terk edildiler Tsunami felaketinden sonra başlayan "yeniden inşa" çalışmaları güç bela devam ediyor. Güney Asya ülkelerine yardım sözü veren AB, BM ve ABD, taahhüt ettikleri rakamların çok altındaki yardımları felaketzedelere reva görse de, yoksul Asyalılar kendi imkanlarıyla hayata yeniden tutunmaya çalışıyorlar. Çeşitli ülke ve yardım kuruluşlarının vermeyi vaat ettiği "13.6 milyar dolarlık yardım", tsunamiden etkilenen bölgelerin imarı için yeterli. Fakat, bugüne kadar bu rakamın yüzde 75'i sağlandı ve çalışmalar halen yavaş ilerliyor. Felaketin boyutları ve yeniden imar çalışmalarının durumu ile ilgili bazı bilgiler şöyle: Toplam hasar: 10,73 milyar dolar, Yeniden imar maliyeti: 10,375 milyar dolar. Yerleşim bölgelerini terketmek zorunda kalan insan sayısı: 2 milyon 89 bin 883. Geçim imkanını kaybeden insan sayısı: 1,5 milyon. Enkaz haline gelen ev sayısı: 392 bin 544. İnşa edilmesi gereken ev sayısı: 308 bin. İnşa edilen ya da inşaat sürecinde olan ev sayısı: 46 bin.
Tahrip olan tekne sayısı: 103 bin 829
Ekili alanlarda meydana gelen zarar: 675 milyon dolar
Evrensel'i Takip Et