Yargıtay'dan 'adil yargı' önerisi

Bağımsız ve tarafsız bir yargı mekanizması oluşturulması iddiasıyla Anayasa'nın yargı bölümü ile ilgili değişiklik önerileri hazırlayan Yargıtay, hakim ve savcıların denetiminin Adalet Bakanlığı'ndan alınarak Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na (HSYK) bağlı müfettiş hakimlere verilmesini önerdi. Adil bir yargılama yapılabilmesi için Yüce Divan görevinin de kendilerine verilmesini öneren Yargıtay, Anayasa Mahkemesi'nin işleyişinin anayasal yargı ile sınırlı olması gerektiğini savundu. Anayasa Mahkemesi'ne TBMM'den üye seçilmesine de itiraz eden Yargıtay, "Bu mahkemenin siyasallaştığı tartışmalarına neden olur" eleştirisinde bulundu. Yargıtay Başkanlığı, "Yargıtay'ın Anayasa'nın Yargı Bölümü ile İlgili Değişiklik Önerisi ve Anayasa Mahkemesi'nin Önerisine Karşı Görüşü" başlığı taşıyan çalışmasını tamamladı. Geçtiğimiz günlerde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Adalet Bakanı Cemil Çiçek'e takdim edilen öneriler, Yargıtay Başkanı Eraslan Özkaya tarafından TBMM Başkanı Bülent Arınç ve CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'a da sunuldu. Yargıtay'ın önerilerinin genel gerekçesinde, yargı bağımsızlığı ilkesinin yaşama geçirilmesi için Anayasa'nın bazı maddelerinde değişiklik yapılması gerektiği sonucuna varıldığı belirtildi. Adalet Bakanlığı'na bağlı olması nedeniyle sürekli tartışılagelen HSKY'nin yapısının değiştirilmesi gerektiği belirtilen metinde, Adalet Bakanı ve Müşteşarı kurul üyeliğinden çıkarılıyor. Öneri metninde Anayasa'nın 146. maddesinin 6. fıkrası da değiştiriliyor. Yıllardır hukukçular tarafından tartışılan ve değiştirilmesi istenen bu fıkra, hakimlerin ve savcıların Adalet Bakanlığı'na bağlı olmaını düzenliyor. Yargıtay'ın değişiklik önerisinde yargıçların da idari yönden Adalet Bakanlığı'na bağlı olacağı hükmü kaldırılıyor. Yargıtay, Anayasa'nın hakim ve savcıların denetimini Adalet Bakanlığı'na bırakan 144. maddenin de değiştirilmesini öneriyor. Öneride, hakim ve savcılar hakkındaki inceleme ve soruşturmaların HSYK'nın izniyle ve bu kurula bağlı müfettiş hakimler tarafından yapılması talep ediliyor. Bu değişikliğin gerekçesinde, Adalet Bakanı'nın siyasi iktidarın bir temsilcisi olduğu, müsteşar ile müfettişlerin de bakanlığa bağlı bulunmaları dikkate alındığında mevcut düzenlemenin bağımsız ve tarafsız yargı ilkesine uygun olmadığı ifade ediliyor. Yargıtay'ın görev ve yapısının değişmesi gerektiği kaydedilen öneri metninde, Yüce Divan görevinin de Anayasa Mahkemesi'nden alınarak Yargıtay'a verilmesi hükme yer alıyor. Yüce Divan kararlarına karşı itiraz ve temyiz merci olarak Yargıtay Ceza Genel Kurulu gösteriliyor. Ayrıca, kurulun vereceği kararın 'kesin' nitelik taşıyacağı belirtiliyor. Metinde, Anayasa Mahkemesi'nin yapısı eleştirilerek, bu görevin neden Yargıtay'a verilmesi gerektiği ayrıntılı bir biçimde gerekçelendiriliyor. Anayasa Mahkemesi'nin görev alanı ise şöyle tanımlanıyor: "Anayasa Mahkemesi'nin kuruluş amacı anayasa yargısı olduğuna göre, işlevinin de anayasa yargısı ile sınırlı olması gerekir. Yüce Divan yetkisinin daha önce Anayasa Mahkemesi'ne verilmiş olması, yanlışlığın sürdürülmesine gerekçe olamaz. Adil yargılanma, temel hak olarak Anayasa'da yer almıştır. Temel insan haklarından olan adil yargılanma hakkının gelişim ve değişimine uygun olarak, Yüce Divan görevinin Yargıtay'a verilmesi gereklidir." Yargıtay, Anayasa Mahkemesi tarafından hazırlanan ve mahkemenin yapısını değiştiren Anayasa değişikliği önerisine ise katılmadı. Yargıtay, Anayasa Mahkemesi'ne TBMM'den üye seçilmesinin mahkemenin siyasallaşması ve tartışmalara konu olması sonucunu doğuracağına dikkat çekti.