5 Nisan 2004 22:00
Savaş yeni başlıyor gibi
Irak'taki işgale karşı bugüne dek protesto eylemleriyle yetinen Şiiler, birçok kentte silaha sarıldı. Başkent Bağdat'taki Şii semti Sadr ve ülkenin güneyindeki kentlerde, Mukteda el Sadr'a bağlı silahlı milisler, işgal kuvvetleriyle çatıştı. Çatışma ve eylemler dün de devam etti. Şiiler, Bağdat ve Basra gibi kentlerde valilik binalarını, karakolları ve diğer işgal binalarını bastılar, pek çok bölgede silahlara el koydular. Son olarak dün sabah, Basra Valiliği işgal edildi.
Gözlemciler, bir yıldır görece "sessiz" kalan Şiilerin ayağa kalkmasının, ABD önderliğindeki işgal yönetimi için çok ciddi bir sorun oluşturduğunu belirtiyor.
Ancak Şiilerin isyanı, büyük ölçüde Sadr yandaşları ile sınırlı kaldı. Ülke siyasetinde etkisi daha büyük olan "büyük ayetullah"lar, eylemlerin sona erdirilmesini istediler.
Sadr ise, "cihad", "genel grev" çağrıları yaptı.
Bardağı taşıran son damla Çatışmalar önceki gün Necef'te bir protesto gösterisine ateş açılmasıyla başladı. El Salvador ve ABD askerleri, Mukteda Sadr'ın yardımcısının tutuklanmasını protesto eden 15 bin kişiye yaylım ateş açtılar. Saldırıda en az 20 Iraklı öldü, 200'e yakın kişi yaralandı. İşgalciler, halka helikopter ve uçaklarla hava saldırıları düzenlediler. Bu katliamın ardından Sadr, Bağdat'tan Necef'e ve diğer illere, "Protesto eylemlerinin bir faydası yok. Eylemlere son verip başka yollara başvurun" mesajını yolladı. Sadr, mesajında "düşmanın dehşete düşürülmesini" talep etti.
Mehdi Ordusu sahnede Bunun üzerine, iyi donanımlı binlerce "Mehdi Ordusu" milisi sahneye çıktı. Bağdat'tan takviye alan milisler, Necef'teki Kufa işgal üssüne saldırı düzenlediler. Çıkan çatışmada bir El Salvador ve bir ABD askeri öldürüldü, 9 asker de yaralandı. Bazı kaynaklar, El Salvador'un verdiği kaybın 4 olduğunu öne sürdüler. Tanıklar, milisler tarafından ele geçirilen bir El Salvador askerinin, ağzına el bombası konularak öldürüldüğünü anlattı. Çatışmalar sırasında, Kufa bölgesindeki polis birliklerinin de Sadr'ın adamlarına katıldığı ve kasabanın önceki günden bu yana Mehdi Ordusu tarafından yönetildiği öğrenildi.
Her yerde çatışma Sadr'ın "düşmanın görüldüğü yerde vurulması" emrini yollamasının ardından, çatışmalar Basra, Amara ve Nasıriye'ye sıçradı. Amara'da İngiliz askerlerinin ateşinde bir Iraklı öldü, 5 kişi yaralandı. Nasıriye'de halk, Fırat üzerindeki üç köprüyü bir süre işgal etti. İtalyan askerleriyle yürütülen müzakerelerin ardından işgal sona erdi. Akşam saatlerinde, olaylar başkent Bağdat'a sıçradı. Kentin Sadr banliyösünde, Amerikan askerleri ile Şii milisler arasındaki çatışmalarda 28 Iraklı can verdi, 74 kişi yaralandı. ABD güçleri 8 ölü verirken, 24 asker yaralandı.
Havadan saldırı Bağdat civarındaki çatışmalar dün de devam etti. Reuters muhabiri, Amerikan güçlerinin havadan destek aldığını ve 2 adet Amerikan Apaçi helikopterinden ateş açıldığını söyledi. Hava saldırısında en az 5 Iraklı can verdi. Bir Amerikan askeri aracının da alev aldığı belirtildi. AFP muhabiri de, taş atan Iraklı bir çocuğun, Amerikan askerinin ateş açması sonucu yaralandığını söyledi. Sadr yanlıları dün sabah da Basra Valiliği'nin kontrolünü ele geçirerek, Şii liderin Amerikan güçlerince tutuklanan yardımcısının serbest bırakılmasını talep ettiler. Yüzlerce "Mehdi Ordusu" milisinin valiliğin kontrolünü ele geçirerek, binanın çatısına yeşil bayrak astıkları bildirildi. Eylemciler, El Havza gazetesine uygulanan yayın yasağının kaldırılmasını istedi. Valilik binasının içinde ve dışında Sadr'ın 1000 adamı konuşlandı. Vali Vail Abdüllatif'in binadan kaçtığı da öğrenildi.
Kutsal mekânları ele geçirdiler Milislerin Necef ve Kufe'deki kutsal mekânların denetimini ele aldıkları bildirildi. AFP muhabiri, Necef'te siyah üniformalı silahlı adamların Ali'nin türbesi civarında mevzilendiğini bildirdi. Kufe kentinde de milislerin, yine Ali'nin anısına yapılan anıt civarına konuşlandıkları, işgal güçlerinin buraları korumakla görevlendirdiği birliklerin ortalıkta gözükmediği haber verildi. İki kentte de milislerin, polisin terkettiği kamu binalarının etrafına yerleştiği kaydedildi.
İran ilişkisi Bağdat'taki işgal yetkilileri, Sadr'ın yardımcısı El Yakubi'nin, geçen yıl İngiliz yanlısı Şii din adamı Abdül Mecid El Hoey'in öldürülmesiyle bağlantılı olarak gözaltına alındığını söyledi. El Hoey ve korumaları, geçen yıl nisan ayında Necef'te linç edilmişti. Kentli yoksullar içinde destek sahibi olan Sadr, Amerikan-İngiliz işgaline karşı en sert tutumu alan lider olmuştu. Ancak önceki güne dek, emrindeki 10 bin kişilik "Mehdi Ordusu"nun, işgalcilerle çatışmasını engelliyordu. Bu tutumun ardında, İran'ın Sadr'ı dizginlemesinin yattığı söylenmekteydi. Sadr milisleri, daha önce bir kez, ekim ayında ABD askerlerine saldırmış ve ağır kayıplar verdirmişlerdi. Silahlı çatışmalar, İran yönetimi ile Iraklı Şiiler arasındaki ilişkiler açısından da bir dönüm noktası oldu.
DİRENİŞ DİPLOMASİSİ Şiilerin işgal güçleriyle çatışmasının ardından, Irak'taki çeşitli çevreler arasında ciddi bir diplomasi trafiği başladı. İşgale karşı mücadele tarihindeki en ilginç gelişmelerden biri, başkent Bağdat'ta yaşandı. Önceki akşam, Felluce ve Bakuba'daki Sünni bölgelerinden kente gelen silahlı bir delegasyon, Şii camilerini ziyaret etti. Direnişçilerin, Sadr yöneticilereyle görüştüğü ve onlara desteklerini sunduğu öğrenildi. Kufa katliamından hemen sonra, Sadr'ın temsilcileri, Bedir Tugayları ile görüştü. Bu örgüt, Irak'taki en güçlü Şii örgütü olan Irak İslami Devrimi Yüksek Konseyi'nin silahlı kolu. Sadr yetkilileri, İslami Dava Partisi yöneticileri ile de bir araya geldi. Her iki örgüt, ABD güdümlü Geçici Hükümet Konseyi'nde temsil ediliyor. İşgal yetkilileri, Şii isyanının kısa bir süre içinde yatışacağı görüşünde. Yetkililer, Sadr'ın niyetinin "üzerine gelinmesi halinde neler yapabileceğini göstermek" olduğunu söylediler.
İşgal valisi Paul Bremer tehdit etti Bu arada, işgal valisi Paul Bremer, Mukteda Sadr'ın, "ülkenin güvenliğini tehdit eden bir haydut olduğunu" söyledi. Sadr ile nasıl baş edebileceklerini görüşmek için Iraklı bakanlarla görüşen Bremer, gazetecilere yaptığı açıklamada, "Mukteda Sadr liderliğindeki örgüt; kendini yasal otoriteler, koalisyon ve Iraklı yetkililerin dışında tutuyor" dedi. Sadr'ın yardımcılarından Şeyh Kays El Gazali ise, "Eğer Bremer, Mukteda Sadr'ı Amerikan yasalarına göre haydut olarak nitelendiriyorsa bundan gurur duyarız, ancak şeriata göre haydut olarak nitelendiriyorsa, bizim yasalarımızı bilmiyor ve onları çiğniyor demektir'' diye konuştu. Newsweek dergisi ise, Bremer'in yakında görevden alınacağını ve yerine ABD'nin BM daimi temsilcisi John Negroponte ya da Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleeza Rice'ın Irak işlerinden sorumlu yardımcısı Robert Blackwill'in atanacağını yazdı.
Felluce'ye intikam saldırısı Amerikan kuvvetleri, 4 paralı askerin öldürüldüğü Felluce kasabasına yönelik geniş çaplı bir saldırı başlattı. Kentin etrafını saran ve civar otoyolları trafiğe kapatan işgalcilerin, geçen çarşamba günü öldürülen askerlerin intikamını almayı amaçladığı belirtiliyor. Önceki gece ABD askerleri ile direnişçiler arasında çıkan çatışmada 6 Iraklı öldü. 2 saat süren çatışma sırasında ABD askerlerinin kentteki bazı evlere roket saldırısı düzenledikleri belirtildi. Saldırıda 10 kişi yaralandı. Ölü sayısının artmasından endişe ediliyor. Bu arada, başkent Bağdat, Kerkük ve Musul kentlerindeki direniş saldırılarında 3 ABD askeri öldürüldü, bir asker yaralandı.
SADR İÇİN TUTUKLAMA KARARI Irak'taki Amerikan kuvvetleri, çeşitli suçlamalar yönelttikleri Şii lider Mukteda Sadr hakkında tutuklama emri çıkardı. Dün akşam alınan kararın hemen öncesinde, Beyaz Saray'dan "Sadr terörist örgütlerin müttefikidir" şeklinde bir açıklama gelmesi dikkat çekici bulundu. İşgalcilerin aldığı bu kararın, Şii halktaki öfkeyi daha da artıracağı belirtiliyor.
Bardağı taşıran son damla Çatışmalar önceki gün Necef'te bir protesto gösterisine ateş açılmasıyla başladı. El Salvador ve ABD askerleri, Mukteda Sadr'ın yardımcısının tutuklanmasını protesto eden 15 bin kişiye yaylım ateş açtılar. Saldırıda en az 20 Iraklı öldü, 200'e yakın kişi yaralandı. İşgalciler, halka helikopter ve uçaklarla hava saldırıları düzenlediler. Bu katliamın ardından Sadr, Bağdat'tan Necef'e ve diğer illere, "Protesto eylemlerinin bir faydası yok. Eylemlere son verip başka yollara başvurun" mesajını yolladı. Sadr, mesajında "düşmanın dehşete düşürülmesini" talep etti.
Mehdi Ordusu sahnede Bunun üzerine, iyi donanımlı binlerce "Mehdi Ordusu" milisi sahneye çıktı. Bağdat'tan takviye alan milisler, Necef'teki Kufa işgal üssüne saldırı düzenlediler. Çıkan çatışmada bir El Salvador ve bir ABD askeri öldürüldü, 9 asker de yaralandı. Bazı kaynaklar, El Salvador'un verdiği kaybın 4 olduğunu öne sürdüler. Tanıklar, milisler tarafından ele geçirilen bir El Salvador askerinin, ağzına el bombası konularak öldürüldüğünü anlattı. Çatışmalar sırasında, Kufa bölgesindeki polis birliklerinin de Sadr'ın adamlarına katıldığı ve kasabanın önceki günden bu yana Mehdi Ordusu tarafından yönetildiği öğrenildi.
Her yerde çatışma Sadr'ın "düşmanın görüldüğü yerde vurulması" emrini yollamasının ardından, çatışmalar Basra, Amara ve Nasıriye'ye sıçradı. Amara'da İngiliz askerlerinin ateşinde bir Iraklı öldü, 5 kişi yaralandı. Nasıriye'de halk, Fırat üzerindeki üç köprüyü bir süre işgal etti. İtalyan askerleriyle yürütülen müzakerelerin ardından işgal sona erdi. Akşam saatlerinde, olaylar başkent Bağdat'a sıçradı. Kentin Sadr banliyösünde, Amerikan askerleri ile Şii milisler arasındaki çatışmalarda 28 Iraklı can verdi, 74 kişi yaralandı. ABD güçleri 8 ölü verirken, 24 asker yaralandı.
Havadan saldırı Bağdat civarındaki çatışmalar dün de devam etti. Reuters muhabiri, Amerikan güçlerinin havadan destek aldığını ve 2 adet Amerikan Apaçi helikopterinden ateş açıldığını söyledi. Hava saldırısında en az 5 Iraklı can verdi. Bir Amerikan askeri aracının da alev aldığı belirtildi. AFP muhabiri de, taş atan Iraklı bir çocuğun, Amerikan askerinin ateş açması sonucu yaralandığını söyledi. Sadr yanlıları dün sabah da Basra Valiliği'nin kontrolünü ele geçirerek, Şii liderin Amerikan güçlerince tutuklanan yardımcısının serbest bırakılmasını talep ettiler. Yüzlerce "Mehdi Ordusu" milisinin valiliğin kontrolünü ele geçirerek, binanın çatısına yeşil bayrak astıkları bildirildi. Eylemciler, El Havza gazetesine uygulanan yayın yasağının kaldırılmasını istedi. Valilik binasının içinde ve dışında Sadr'ın 1000 adamı konuşlandı. Vali Vail Abdüllatif'in binadan kaçtığı da öğrenildi.
Kutsal mekânları ele geçirdiler Milislerin Necef ve Kufe'deki kutsal mekânların denetimini ele aldıkları bildirildi. AFP muhabiri, Necef'te siyah üniformalı silahlı adamların Ali'nin türbesi civarında mevzilendiğini bildirdi. Kufe kentinde de milislerin, yine Ali'nin anısına yapılan anıt civarına konuşlandıkları, işgal güçlerinin buraları korumakla görevlendirdiği birliklerin ortalıkta gözükmediği haber verildi. İki kentte de milislerin, polisin terkettiği kamu binalarının etrafına yerleştiği kaydedildi.
İran ilişkisi Bağdat'taki işgal yetkilileri, Sadr'ın yardımcısı El Yakubi'nin, geçen yıl İngiliz yanlısı Şii din adamı Abdül Mecid El Hoey'in öldürülmesiyle bağlantılı olarak gözaltına alındığını söyledi. El Hoey ve korumaları, geçen yıl nisan ayında Necef'te linç edilmişti. Kentli yoksullar içinde destek sahibi olan Sadr, Amerikan-İngiliz işgaline karşı en sert tutumu alan lider olmuştu. Ancak önceki güne dek, emrindeki 10 bin kişilik "Mehdi Ordusu"nun, işgalcilerle çatışmasını engelliyordu. Bu tutumun ardında, İran'ın Sadr'ı dizginlemesinin yattığı söylenmekteydi. Sadr milisleri, daha önce bir kez, ekim ayında ABD askerlerine saldırmış ve ağır kayıplar verdirmişlerdi. Silahlı çatışmalar, İran yönetimi ile Iraklı Şiiler arasındaki ilişkiler açısından da bir dönüm noktası oldu.
DİRENİŞ DİPLOMASİSİ Şiilerin işgal güçleriyle çatışmasının ardından, Irak'taki çeşitli çevreler arasında ciddi bir diplomasi trafiği başladı. İşgale karşı mücadele tarihindeki en ilginç gelişmelerden biri, başkent Bağdat'ta yaşandı. Önceki akşam, Felluce ve Bakuba'daki Sünni bölgelerinden kente gelen silahlı bir delegasyon, Şii camilerini ziyaret etti. Direnişçilerin, Sadr yöneticilereyle görüştüğü ve onlara desteklerini sunduğu öğrenildi. Kufa katliamından hemen sonra, Sadr'ın temsilcileri, Bedir Tugayları ile görüştü. Bu örgüt, Irak'taki en güçlü Şii örgütü olan Irak İslami Devrimi Yüksek Konseyi'nin silahlı kolu. Sadr yetkilileri, İslami Dava Partisi yöneticileri ile de bir araya geldi. Her iki örgüt, ABD güdümlü Geçici Hükümet Konseyi'nde temsil ediliyor. İşgal yetkilileri, Şii isyanının kısa bir süre içinde yatışacağı görüşünde. Yetkililer, Sadr'ın niyetinin "üzerine gelinmesi halinde neler yapabileceğini göstermek" olduğunu söylediler.
İşgal valisi Paul Bremer tehdit etti Bu arada, işgal valisi Paul Bremer, Mukteda Sadr'ın, "ülkenin güvenliğini tehdit eden bir haydut olduğunu" söyledi. Sadr ile nasıl baş edebileceklerini görüşmek için Iraklı bakanlarla görüşen Bremer, gazetecilere yaptığı açıklamada, "Mukteda Sadr liderliğindeki örgüt; kendini yasal otoriteler, koalisyon ve Iraklı yetkililerin dışında tutuyor" dedi. Sadr'ın yardımcılarından Şeyh Kays El Gazali ise, "Eğer Bremer, Mukteda Sadr'ı Amerikan yasalarına göre haydut olarak nitelendiriyorsa bundan gurur duyarız, ancak şeriata göre haydut olarak nitelendiriyorsa, bizim yasalarımızı bilmiyor ve onları çiğniyor demektir'' diye konuştu. Newsweek dergisi ise, Bremer'in yakında görevden alınacağını ve yerine ABD'nin BM daimi temsilcisi John Negroponte ya da Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleeza Rice'ın Irak işlerinden sorumlu yardımcısı Robert Blackwill'in atanacağını yazdı.
Felluce'ye intikam saldırısı Amerikan kuvvetleri, 4 paralı askerin öldürüldüğü Felluce kasabasına yönelik geniş çaplı bir saldırı başlattı. Kentin etrafını saran ve civar otoyolları trafiğe kapatan işgalcilerin, geçen çarşamba günü öldürülen askerlerin intikamını almayı amaçladığı belirtiliyor. Önceki gece ABD askerleri ile direnişçiler arasında çıkan çatışmada 6 Iraklı öldü. 2 saat süren çatışma sırasında ABD askerlerinin kentteki bazı evlere roket saldırısı düzenledikleri belirtildi. Saldırıda 10 kişi yaralandı. Ölü sayısının artmasından endişe ediliyor. Bu arada, başkent Bağdat, Kerkük ve Musul kentlerindeki direniş saldırılarında 3 ABD askeri öldürüldü, bir asker yaralandı.
SADR İÇİN TUTUKLAMA KARARI Irak'taki Amerikan kuvvetleri, çeşitli suçlamalar yönelttikleri Şii lider Mukteda Sadr hakkında tutuklama emri çıkardı. Dün akşam alınan kararın hemen öncesinde, Beyaz Saray'dan "Sadr terörist örgütlerin müttefikidir" şeklinde bir açıklama gelmesi dikkat çekici bulundu. İşgalcilerin aldığı bu kararın, Şii halktaki öfkeyi daha da artıracağı belirtiliyor.
Evrensel'i Takip Et