Bu da Avrupa'nın planı

ABD'nin Kafkasya, Akdeniz havzası ve Ortadoğu'yu kapsayan 'Büyük Ortadoğu Planı'na eleştiriler yönelten Avrupa Birliği'nin (AB), kendi çıkarlarına denk düşen bir plan hazırladığı ortaya çıktı. Pazartesi günü Brüksel'de yapılan AB Dışişleri Bakanları toplantısına AB Savunma ve Dış Politika Sözcüsü Javier Solana tarafından sunulan "AB'nin Büyük Ortadoğu Planı"nda, Amerikan planının bölgeyi daha da istikrarsızlaştıracağı belirtilerek, bölgedeki tek güvenlik sorumlusunun NATO olması gerektiği belirtildi. Almanya'da dün yayınlanan Haldelsblatt gazetesinde yer alan habere göre, Solana tarafından sunulan Ortadoğu Planı'nın özünü, Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer'in bir süre önce NATO Güvenlik Konferansı'nda yaptığı konuşma oluşturuyor. Solana tarafından hazırlanan tezlerde Ortadoğu'nun "demokratikleştirilmesi" öngörülürken, "AB'nin, komşusu olan bu bölgeyle yakından ilgilenmesi gerektiği" belirtiliyor.

Ortak aranıyor Handelsblatt haberinde, bu tezlerde "AB, kendisine komşu olan bu bölgede kendi ek yöntemlerine de başvurmalıdır" diyerek, ABD'nin belirlediği plandan farklı yollara başvurulması ima ediliyor. Almanya Dışişleri Bakanı Fischer, ay başında Münih'te yapılan NATO Konferansı'nda, başta Akdeniz havzası olmak üzere, Ortadoğu ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilmesi ve önemli bir kesimiyle gümrük birliğine gidilmesi görüşünü dile getirmişti. Fischer, Ortadoğu'daki güvenliğin NATO şemsiyesi altında sağlanması gerektiğini de savunmuştu. Fischer, Solana'nın sunduğu tezleri 'akıllıca ve ilerletici' olarak tanımladı. Alman Dışişleri'ne yakın kaynaklar, Fischer'in bu konuşmasıyla "suya bir taş attığını", asıl amacının AB'yi ortak bir Ortadoğu Planı üzerinde tartışmaya çekmek olduğunu dile getirdiler. Fischer, AB'nin Ortadoğu'daki etkisini artırma yönündeki düşüncelerini, geçen hafta Berlin'de yapılan Schröder-Chirac-Blair zirvesinde gündeme getirdi ve Fransa'dan destek aldı.

İstanbul'da konuşulacak ABD'nin "Büyük Ortadoğu Planı"na karşı AB'nin "Büyük Ortadoğu Planı" olarak ifade edilen Solana'nın tezlerinin, aralık ayında ilan edilen AB Güvenlik Stratejisi'ne ek yapılması düşünülüyor. Altı maddeden oluşan Solana'nın "Büyük Ortadoğu Planı" çerçevesinde en yetkili uluslararası örgütün hangisi olacağı konusu, önümüzdeki haziran ayında İstanbul'da yapılacak NATO Zirvesi'nde masaya yatırılacak. Avrupalı diplomatlar tarafından verilen bilgiye göre, Solana'nın hazırladığı tezler, Amerikan planını "dışlamıyor", ancak Filistin sorunu ve Irak işgalini plana dahil ediyor. Solana'nın tezlerinde ayrıca, "İsrail-Arap çatışmasının son bulması Avrupa'nın öncelikleri arasındadır" denilerek, bu sorunun son bulmaması halinde bölgedeki diğer sorunların da çözülmeyeceği kaydediliyor. Amerikan planında, Filistin meselesine hiç değinilmiyordu.

Avrupa hemfikir Solana'nın tezlerinin AB Dışişleri Bakanları tarafından kabul gördüğü kaydediliyor. Solana, planını 1 Mart'ta Washington'a yapacağı ziyaret sırasında ABD'li yetkilerle de tartışacak. ABD-AB Bakanlar Buluşması çerçevesinde yapılacak toplantıda, ortak bir 'Ortadoğu Planı' ilan edilmesi talep edilecek. Plaan, haziran ayında yapılacak G-8 zirvesinde ele alınacak. ABD'nin AB'nin plana 'ortak olma' çabalarına sıcak bakmadığı belirtiliyor.