Maden yasası yine gündemde

Maden sahalarını tekellerin emrine sunacak, orman, mera, tarım alanları ve kıyılarda maden aranmasının önünü açacak Maden Yasa Tasarısı yine Meclis gündemine getirildi. Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülmeye başlanan tasarı, AKP tarafından 2003'de Meclis tatile girmeden çıkarılmak istenmiş, ancak yetişmeyince yeni döneme bırakılmıştı. AKP şimdi Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı ile aynı döneme denk getiriyor. Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda bugün görüşülmeye başlayacak olan tasarı ile kum ve çakıl da maden kapsamına alınırken, işletmesi il özel idarelerine bırakıldı. Madencilik faaliyetinin izne tabi olmadan yapılmasının önünü açan, ÇED raporunu de bertaraf eden tasarı ile ilgili bakanlıkların sadece görüşü alınırken, nerelerde maden işletmesi yapılacağına ilişkin yetki Bakanlar Kurulu'na bırakılıyor. Tasarı, Bergama'lıların tepkileriyle karşılanan, altın madenciliği yapamayacağına dair yargı kararları olan Normandy başta olmak üzere altın tekellerinin de önü açılacak.

'Önce kamu değil, tekeller gelir' Maden işletmeciliğiyle, devlet ve il yolları, havaalanı, liman ve baraj gibi kamu yatırımlarının birbirini engellemesi halinde hangisinin tercih edileceğine ise bakanlık müsteşarı başkanlığında oluşturulacak, uzmanlıkları, nitelikleri belli olmayan bir kurul tarafından karar verilecek. Sonradan faaliyeti kısıtlanan maden işletmecisinin yatırım giderlerinin devlet tarafından tazmin edilmesini de getiren tasarının, geçen dönem AKP'li milletvekillerinin bile tepkisini çeken başka bir düzenlemesi ise teşvikler oldu. Tasarıda maden işletmecilerinin tüm teşviklerden en üst seviyede yararlanmaları öngörülüyor. Maden işletmelerinin yatırım yapmalarını azaltan, ruhsat iptallerini güçleştiren tasarı, çıkarılan madenin ham halde ülke dışına çıkarılmasını da kolaylaştırıyor. Devletçe işlettirilen ve özele devredilemeyen Ereğli Kömür Havzası'ndaki madenciliğin de kapsama alındığı tasarının, "Ereğli Kömür Havzası'nın imtiyaz alanının Bakanlar Kurulu Kararı ile küçültülmesi sonucu serbest kalan alanlar, koordinatörlüğü Genel Müdürlükçe belirlenerek ihale edileceği" hükmü ile ruhsat alanları küçültülüp, kamu tekelinin kırılması amaçlanıyor.

Kültür ve tabiat varlıkları tehlikede Tasarıdaki, "Korunması gerekli taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının tespiti, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın koordinatörlüğünde ilgili ve faaliyetleri etkilenen kurum ve kuruluşların uygun görüşü alınarak yapılır" ifadesi ile kültür ve tabiat varlığının tespiti maden şirketlerine bırakılmış oluyor.

ÇED raporları etkisiz Tasarı ayrıca "Petrol, jeotermal ve maden arama faaliyetleri, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) kapsamı dışındadır" ifadesiyle ÇED raporunu bertaraf ederken, Bakanlar Kurulu Kararı ile Milli Parklar'ın bile maden sahası yapılmasını getiriyor. Kıyılar, yeni ağaçlandırma alanları, meralar koşulsuz madenciliğe teslim edilirken, İSKİ'nin değil, Enerji Bakanlığı'nın hazırlayacağı yönetmelik ile İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü alanları da maden sahası haline getiriliyor. Yani isteyen maden şirketi İstanbul su havzalarında da maden arayabilecek, madencilik yapabilecek.