Tazminat fonu kurulursa patır patır işçi atarlar

Konu kıdem tazminatı ve gelecek kaygısı olunca şüphesiz tartışmalar işyerleriyle sınırlı kalmıyor. ‘Acaba ne olacak’ sorusu evlere de taşınıyor.

Biz de 10 yılı aşkın süredir Ford Otosan’da çalışan bir işçinin evine konuk oluyoruz. 10 yıldır fabrikanın değişik bölümlerinde çalışmış olan işçi, bant sistemi ile çalışılan fabrikada çalışma koşullarının son derece ağır olduğunu, bantın artan temposu ve bu tempoya yetişme telaşının işçileri artık öğüttüğünü anlattı.

TAZMİNATA BİREYSEL OLARAK BAKILAMAZ

İşçi “Ford’a girip çok değil beş yıl çalışan bir işçi de emin olun ki bel, boyun fıtığı muhakkak vardır. Bu durumdaki arkadaşlar da sık sık rapor alırlar. Ford zaten bu durumdaki işçilerle çalışmak istemiyor. Fon tasarısı geçerse ilk iş bu işçileri kapının önüne koyacaktır” diye konuştu. Hükümetin programını açıklanması ve kıdem tazminatı fonunun yeniden gündeme gelmesiyle işçiler arasındaki tartışmaların da başladığını ifade eden Ford işçisi, özellikle AKP’ye oy vermiş işçilerde hükümetin açıklamalarının etkili olduğunu dile getirdi. Ford işçisi şöyle devam etti: “Hükümet şu ana kadar işçi yanlısı hiçbir şey yapmış değil, fon tasarısından da o nedenle işçi yararına bir şey çıkacağına inanmıyorum. Böyle söylediğimde arkadaşlar hemen tepki gösteriyor. ‘Sen hep hükümeti karalamaya çalışan yerlerden, hep uç fikirlerden etkileniyorsun. Onların sitelerine giriyorsun’ diyorlar. Bende ikna olmaları için Çalışma Bakanlığı’nın sitesine girdim ve onun üzerinden tartıştım. Az da olsa etkili oldu. Ama insanlar bireysel düşünüyor. ‘Bizim kazanılmış haklarımız korunacakmış’ diyorlar. Böyle bir şeye bireysel bakılamaz. Hepimizin ailesi var, çoluğu çocuğu var. Geleceği de düşünmemiz lazım.”

FONUN AKIBETİ NE OLACAK?

Fonla birlikte gündeme gelen “10 yıllık primi yatmış işçinin kendi isteği ile tazminatını alabilme hakkı” açıklamasının 10 yıl üstü ve altı işçileri bölmeye dönük bir manevra olduğunu düşünen Ford işçisi “10 yıl ve üzeri çalışan arkadaşlar tamam biz tazminatımızı alabileceğiz diye bakıyor. Peki ya gençler, çocuklarımız, onlar ne olacak? Diyelim 15 yıllık işçiyi işten attı özel sektörde kim alır işe” değerlendirmesinde bulundu.

Kıdem tazminatlarının fona devredilmesi durumunda akıllara gelen ilk sorunun fonun akıbeti ve fona yatan paranın nasıl kullanılacağı olacağını kaydeden Ford işçisi şunları söyledi: “Hükümet fona yatan parayı kendi istediği gibi kullanacak. Biz işsizlik sigortası fonunun akıbetini, KEY ödemelerini de biliyoruz. Onların nasıl kullanıldıkları ortada. Bu fonda da birikecek paraların akıbeti belli değil. Ayrıca bu para nasıl ödenecek? Taksitle mi? Peşin mi? Hiçbir şey belli değil.” (Kocaeli/EVRENSEL)

BÖYLE HAKSIZLIK OLUR MU?

Sohbet ilerledikçe işçi eşi söze giriyor. Fon hakkında yeterli bilgisi olmadığını ama dinledikçe dehşete kapıldığını söyleyen işçi eşi, tepkisini şöyle dile getirdi: “Böyle haksızlık olur mu? İnsanlar tazminat almak için 10 yıl mı bekleyecek. Ya işten atılırsa, iş bulamazsa. Şimdi eşim işten atılsa halimiz ne olur bu ev nasıl döner.” Öfkesi, tazminat miktarlarının fonla birlikte düşürüleceğini öğrendikçe daha da arttı: “Hiçbir işçi buna izin vermemeli. Ne demek bu ülkede çalışan bir işçinin yarı yarıya kaybının olması. Zaten ne kadar kazanıyor ki. Çalışma koşulları ortada, aldıkları ücret ortada. Son 8 yıldır enflasyon oranında zam alıyorlar. O da gelen zamlarla gidiyor. Biz sürekli banka kredileri, kredi kartları ile yaşıyoruz. Evlendik evleneli borç ödüyoruz.”

İlköğretim çağında iki çocukları olduğunu ve çocuklarının isteklerini karşılamaya çalıştıklarını aktaran işçi eşi “Eve tek maaş giriyor. Faturaları, krediyi falan hep eşim düşünüyor. Ben de bana verdiği ile mutfak masrafları, çocukların giderleri ay sonunu getirmeye çalışıyorum. Kredi kartı da olmasa ne yaparız bilmiyorum” diye konuştu.

BORCU BORÇLA KAPATIYORUZ

“Bankadan çekilen her kredi geleceğinden çalmak demek” diyen Ford işçisi, şöyle devam etti: “Yaşamımız bir kısır döngüye dönmüş. Borcu, borçla kapatıyoruz. Ağustos ortasında fabrika üç haftalık izne çıktı. Çocuklarımla bir yerlere gitmeyi, dinlenmeyi çok istiyordum. Çok ihtiyacım vardı ama olmadı. Nasıl yapacaksın? Kışın evin bir iki ihtiyacı vardı onu hallettim; borca girdim. Tatil yine kaldı. İnanır mısınız 12 yıllık evliyiz. Eşimle, çocuklarımla sadece bir kere tatile gitmişim. O da bir akrabamızın yazlığı vardı oraya gittik.”

Ford Otosan’da çalışan işçilerin büyük bölümü için tatil demenin memleketlerine gitmek demek olduğunu söyleyen işçi “Ben de eşimi ve çocuklarımı gönderdim memlekete. Hem akrabaları, eşi, dostu gördüler. Hem de az da olsa kışlık erzağın bir bölümünü oradan çıkardık. Arkadaşların çok büyük bölümü de böyle. Tatilde memlekete gider, tarlalarda, fındığı varsa fındıkta çalışır. Kışlık erzağını da yüklenir gelir. Valla şanslıysak şöyle 3-4 günlüğüne denize gideriz. Uzağa değil ama şöyle Kandıra’ya, Kerpe’ye. Bizim tatilimiz de bu. Hep zaten izin dönüşü okullar açılıyor. Bu sene çocukların kıyafetleri de değişecekmiş, masraf bitmiyor ki” diye konuştu.

SENDİKA ANLATSA İŞÇİ GEREKENİ YAPAR

Kıdem tazminatının fona devredilmesi ile ilgili yeterince bilgi sahibi olmadıklarını, sendika yöneticilerinin ve işyeri temsilcilerinin bilgilendirme yaptığı durumda tepkinin daha da artacağını söyleyen 5 yıllık bir Ford işçisi “ Fabrikada çalışma koşulları ağır. Gün nasıl bitecek diye bakıyoruz. Bel, boyun fıtığı rahatsızlığı çok. Bu yasa geçerse patır patır işçi atarlar. Kendince sorunlu gördüğünü atacak. Kıdem tazminatı bizim için güvence kaldırılmasına izin veremeyiz. Sendika anlatsa işçinin önüne geçse işçi gerekeni yapar. Ama bilgilendirme yok” diye konuştu. Fon yasa tasarısında tazminat miktarlarının düşürüldüğünü kimsenin bilmediğine dikkat çeken Ford işçisi şunları söyledi: “Neredeyse yarı yarıya bir düşüş olacak kimse bilmiyor. Ama herkes diyor ki bizi atsa bile başka bir yerde çalışıp, 10 yılı doldurduğumuzda alacağız. Ford’da koşular ağır, iş zor, alınan ücret düşük. İşçi de gelecek göremiyor fabrikada. Herkes tazminatının derdinde. Sanıyor ki fon olursa tazminatını garantiye alacak. Ama her şey belirsiz. İşsizlik Sigortası Fonu ortada kriz döneminde orada biriken parayı kullandılar. Bunun güvencesi nasıl olacak.”

İÇERİĞİNİ BİLMİYORUM AMA İYİ OLACAK

Ford Otosan’da kıdem tazminatının fona devredilmesine olumlu yaklaşan işçiler de var. Hükümetin ‘Kıdem tazminatının fona devredilmesi devlet güvencesi anlamına gelecek, tazminat alamayan binlerce işçi artık tazminatını alabilecek’ yönlü açıklamalarından etkilenen işçiler, fabrikadaki ağır çalışma koşulları ve düşük ücret uygulamasının da etkisiyle fonun yasalaşması halinde tazminatlarının güvenceye alınacağını düşünüyorlar.

6 yıldır Ford Otosan’da çalışan bir işçi, görüşlerini şöyle anlattı: “Televizyondan öğrendiğim kadarıyla şimdi işten atılma durumda tazminatlar fona devredilecek başka bir yerde çalışsak da 10 yılı doldurduğumuzda tazminatımızı alabileceğiz. Ben bu fabrikaya bir gram paramın kalmasını istemem. Bizi sağlığımızda etti. Benim gibi bir sürü arkadaşım var. Zaten herkes tazminat yüzünden katlanıyor. Eğer böyle olursa kimse kalmaz burada.”

10 dakikalık çay molalarında neredeyse herkesin kıdem tazminatını tartıştığını dile getiren Ford işçisi, kıdem tazminatının işçilerin iş güvencesi olduğunu kaydederek “Ben hükümetin iş güvencesine dair de bir düzenleme yapacağına inanıyorum. İşçiyi düşünecektir buna inanıyorum. Tazminat miktarlarına dair biraz kayıplar olacaktır. Ama çok olacağını düşünmüyorum” diye konuştu.

5 yıllık başka bir Ford işçisi de diğer işçi gibi Fon yasa tasarısının kıdem tazminatını devlet güvencesine almak anlamına geldiğini düşündüğünü söyleyerek “Ben de çevremdeki arkadaşlarda olumlu bakıyoruz. Herkes kendi isteğimizle çıksak bile tazminatımızı alabileceğiz diyor. Tazminat hakkımız yanmayacak fona aktarılacak diye bakıyor. Ama içeriğini bilmiyorum. Başka neler var bilmiyorum.” şeklinde konuştu.

GENEL GREV KARARININ ARKASINDAYIZ

Kıdem tazminatlarının Fona devredilmesi ile ilgili işçileri bilgilendirmek adına neler yaptıklarını sorduğumuz Türk Metal Gölcük Şube Başkanı Yücel Yücel, “Fabrikamızın mevcudunun yüzde 10’u kadar gönüllük esasına göre vardiya vardiya, bölüm bölüm işçi arkadaşlarımızı şubemizde toplayarak gerek sendikal yasalar gerekse de hükümetin çıkardığı yasalara ilişkin bilgilendirme toplantıları yapıyoruz. O arkadaşlarımızda atölyelerde bunu diğer işçi arkadaşlarımızla paylaşıyorlar. Böyle bir bilgilendirme yapıyoruz” dedi.

Kıdem tazminatı fonuna ilişkin hükümetin açıklamalarının işçiler üzerinde etkili olduğunu, özellikle mevsimlik ya da  taşeron işlerde çalışıp tazminat alamayan işçiler için tasarının olumlu karşılanmasının anlaşılır olduğunu ifade eden Yücel, şöyle devam etti: “Fakat bizim ki kurumsal işyerlerinde böyle düşünen çok arkadaş olduğunu düşünmüyorum. Düşünen arkadaşlarımızda siyasal olarak hükümete yakın oldukları için böyle düşünüyorlardır diyorum. Siyasal olarak bakan arkadaşlarımıza göre hükümet ne diyorsa doğrudur.”

Kıdem tazminatına ilişkin Türk-İş Genel Kurulunun aldığı “Kıdem tazminatına dokunmak genel grev nedenidir” kararına da değinen Yücel, “Konfederasyonumuzun bir kararı var. Kıdem tazminatlarının kaldırılması gündeme geldiğinde genel grev yapacağımızı ilan ettik. Biz de şube olarak konfederasyonumuzun aldığı kararın arkasındayız. Tüm gücümüzle, tüm kadromuzla bu kararı hayata geçiririz.”