Göstermelik komisyon devre dışı

Göstermelik komisyon devre dışıSultan ÖzerAsgari Ücret Tespit Komisyonu'nun hiçbir fonksiyonunun olmadığı, bu konuda da son sözü IMF ve onun emirlerini harfiyen uygulamayı görev edinen hükümetin söylediklerinin geçerli olacağı ortaya çıktı. Asgari ücrete, hükümetin 2002 yılı için öngördüğü yüzde 35 enflasyon hedefinin de altında bir artış yapılacak.Hükümet, işçi ve işveren kesimlerinden beşer olmak üzere 15 kişiden oluşan komisyon 25 Aralık'ta altıncı kez toplanarak, yeni rakamı kendisi belirlemiş olacak. Söz konusu toplantı için istenen DİE rakamlarına uyulması beklenmediği gibi, yeni rakama Türk-İş'in muhalefet etmesine de kesin gözüyle bakılıyor. 2001 yılında geçerli olan asgari ücret için de DİE'den hesaplama istenmiş, ailesiyle bile değil, tek işçi üzerinden DİE'nin yaptığı hesaplamada rakam net 153 milyon lira idi. Ancak, asgari ücret, "ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum dikkate alınarak" hükümet ve işveren kesiminin oybirliği, komisyonun da oy çokluğu ile net 102 milyon lira olarak ilan edilmişti. Aynı yöntem 2001 Ağustosu'nda da uygulanmış, DİE'nin yaptığı hesaplama sonucu asgari ücretin net 195.1 milyon lira olması gerekirken, ilan edilen rakam net 122 milyon lirada kalmıştı. Bu gerçekler de gösteriyor ki, yeni rakam belirlenirken de DİE'den istenen hesaplar dikkate alınmayacak, hükümetin, daha doğrusu IMF'nin öngördüğü rakam komisyona dikte ettirilecek.

Kararlar tozlanacakAsgari ücrette komisyonun belirleyici olmadığının diğer bir göstergesi de, komisyonun aksi yönde görüşbirliği olmasına karşın, asgari ücretten vergi kesiliyor olması. Asgari Ücret Tespit Komisyonu geçmiş yıllardaki toplantılarda da, asgari ücretin vergi dışı kalması konusunda oybirliğiyle karar almış, ancak bu karar dosyaların içinde kalmaktan öteye geçmemişti. 2002 yılında geçerli olacak rakamı belirlemek için yapılan 4. toplantıda, asgari ücretin yarısının vergi dışı kalması konusunda oybirliğiyle aldığı kararı da aynı akibete uğradı. Bu kararın uygulanması için Bakanlar Kurulu Kararı gerekirken, konu hükümetin gündemine bile gelmedi.2001 rakamını olduğu gibi, 2002 rakamını da belirleyecek olan IMF'nin "hükümet 2001 yılında olduğu gibi 2002 yılı için asgari ücret artışlarının hedeflenen enflasyon ile uyumlu olmasını sağlamak konusunda gayret göstereceğine inancı" olacak. Halen hazırlıkları süren yeni Niyet Mektubu'nda da konunun buna yakın cümlelerle yer alması bekleniyor.2001 yılı asgari ücreti Ocak ayında yüzde 17.8, Temmuz ayında yüzde 5 ve Ağustos ayında yüzde 14.3 olmak üzere toplam yüzde 41.4 oranında artırıldı. Türk-İş uzmanlarından Enis Bağdadioğlu'nun Tes-İş Dergisi'nde yer alan araştırmasına göre, yıl sonu itibarıyla beklenen tüketici fiyat artışı yüzde 70. Bu durumda asgari ücrette bir yıllık reel gerilemenin yüzde 16.8 oranında gerçekleşeceği tahmin ediliyor.

25 Aralık toplantısıAsgari Ücret Tespit Komisyonu'nun önceki gün yapılan toplantısı sonrasında, Çalışma Genel Müdürü Ömer Benokan, 25'inde yapılacak toplantıda net bir sonucun çıkmayabileceğini söylemişti. Bu ikircikli açıklamanın, hükümetin tavrından kaynaklandığı, aslında 25'indeki toplantıda rakamın açıklanacağı, ancak hükümetin DİE'nin rakamına itiraz etmesi beklendiği için de böyle bir açık kapı bırakıldığı komisyondan sızan bilgiler arasında.25 Aralık'taki toplantıda, halen net 122 milyon lira olan asgari ücrete yapılacak artışın yüzde 25'i geçmeyeceği söylenirken, bu durumda yeni rakamın net 152.7 milyon lira civarında olması bekleniyor. Hükümetin 2002 yılı için öngördüğü hedef enflasyon oranında, yani yüzde 35 oranında artış yapılması halinde ise yeni rakam net 164.9 milyon lira cevarında olacak. Artışın yüzde 50 oranında uygulanması halinde ise yeni asgari ücretin net 183.3 milyon lira olması gerekiyor ki, bu rakam bile DİE'nin Ağustos ayında artış için önerdiği 195.1 milyon liranın çok altında kalıyor. Bütün bu hesaplamalar ve rakamları alt alta sıralamalar da gösteriyor ki, yeni asgari ücret, asgari ücretlinin bırakın insanca yaşamasına yetecek bir ücret olmasını, mutfak masrafını bile karşılamaktan çok uzak kalacak.