10 Ağustos 1999 21:00
İlkçağ Hindistan'ında müzik
GÜNÜN YAZILARI
İlkçağ Hindistan'ında müzik
Kemal Bilen
Hint müziği birbirine görece olarak bağlı üç dönemi sergiler:
1) MÖ 3000 yıllarında yükselmeye başlayan eski kültür. 2) MÖ 1500 yıllarında kök salan "Veda" kültürü.
3) MS 1000 yıllarında başlayıp günümüze uzanan geleneksel Hint kültürü.
İlk Hint kültürü, denilebilir ki MÖ 3000 yıllarında Kuzeybatı Hindistan'da yeşermiştir. Yine de bu erken dönem hakkında detaylı bulgular yoktur. Bu döneme ilişkin söylenenler tahminleri geçmemektedir. İkinci ve en temel evre olan Veda kültürü MÖ 1500 yıllarında Hindistan'a gelen ve Ari dilini konuşan boyların kast sistemini yerleştirmesiyle başlar. Veda kültürünü kast sistemiyle özdeşleştirmektedir.
Veda Sanskrit dilinde "bilgi" anlamına gelir. Tanrılarının adı "Brahma"dır. Veda kökenli Hint kültürüne ilişkin müzik bilgileri MÖ 1000 yıllarında 4 kitapta toplanmıştır. Bu kitapların birincisi "Rigveda" (ilahiler) bilgisini içerir. İkinci kitap "Samaveda" (şarkı bilgisini içerir); bu kitap bugün için bile değerini koruyan bir teori kitabıdır. Yalnız, belirtmek gerekir ki bu kitap aynı zamanda kast sisteminin en üst tabakasının müziğine ilişkin bilgiler içermektedir. Üçüncü ve dördüncü kitaplar içinse kaynak bilgi yokluğundan ötürü bir şey söyleyemeyeceğiz.
Hint kültürünün açıklığa kavuşması MÖ 2000 yılında "Bharata" tarafından yazılan beşinci Veda kitabı "Natyaveda" ile gerçekleşmiştir. Bu kitap kast sistemindeki bütün tabakaların müziğini kapsar. "Natyaveda" kitabında müzik, tiyatro kesitinin üzerine oturtulmuştur. Çünkü, Hint müziği söz, dans ve mim sanatlarıyla sıkı bağı olan bir müziktir. Kitabın yazarı Bharata, tanrı Brahma'ya adadığı bu yapıtında eski dört Veda kitabından vokal müzik örnekleri sergilemiştir. Veda kültürünün müziği tek sesli vokallerden oluşur. İlk kez Bharata tarafından açıklığa kavuşturulan melodiler ton bilgisinin dayanaklarıdır, ama bu ton bilgsi bizi atadan kalma makamsal (modal) müziklerine götürür. Hint kültürünü Budizm de etkilemiştir. Kandahar ve Keşmir bölgesindeki Greko-Budist heykeller telli, üflemeli ve vurmalı zengin çalgı çeşitlerini somutlaştırır. Bu çalgıların çoğu günümüz Hindistanı'nda kullanılmaktadır.
Hint müziğinin üçüncü evresi MS 1000 yıllarında başlar. Böylece Hint makamlarını belirleyen "Raga" sistemiyle usulleri belirleyen "Tala" adlı ritmik sistem günümüze kadar uzanan geleneksel Hint müziğini yerine oturtmuştur.
Müzikolog Curt Sachs, özellikle Hindistan ve Ortadoğu'da kullanılan vurmalı çaglıların çeşitliliğini ve değişik tınılarını över. Örneğin davul ve kudüm gibi vurmalı çalgıları elleriyle öyle bir ustalıkla çalarlar ki, sert tokmaklı çalınışlarıyla Batı davullarının bunlara benzetilmesi dahi abes olur.
Kemal Bilen
Hint müziği birbirine görece olarak bağlı üç dönemi sergiler:
1) MÖ 3000 yıllarında yükselmeye başlayan eski kültür. 2) MÖ 1500 yıllarında kök salan "Veda" kültürü.
3) MS 1000 yıllarında başlayıp günümüze uzanan geleneksel Hint kültürü.
İlk Hint kültürü, denilebilir ki MÖ 3000 yıllarında Kuzeybatı Hindistan'da yeşermiştir. Yine de bu erken dönem hakkında detaylı bulgular yoktur. Bu döneme ilişkin söylenenler tahminleri geçmemektedir. İkinci ve en temel evre olan Veda kültürü MÖ 1500 yıllarında Hindistan'a gelen ve Ari dilini konuşan boyların kast sistemini yerleştirmesiyle başlar. Veda kültürünü kast sistemiyle özdeşleştirmektedir.
Veda Sanskrit dilinde "bilgi" anlamına gelir. Tanrılarının adı "Brahma"dır. Veda kökenli Hint kültürüne ilişkin müzik bilgileri MÖ 1000 yıllarında 4 kitapta toplanmıştır. Bu kitapların birincisi "Rigveda" (ilahiler) bilgisini içerir. İkinci kitap "Samaveda" (şarkı bilgisini içerir); bu kitap bugün için bile değerini koruyan bir teori kitabıdır. Yalnız, belirtmek gerekir ki bu kitap aynı zamanda kast sisteminin en üst tabakasının müziğine ilişkin bilgiler içermektedir. Üçüncü ve dördüncü kitaplar içinse kaynak bilgi yokluğundan ötürü bir şey söyleyemeyeceğiz.
Hint kültürünün açıklığa kavuşması MÖ 2000 yılında "Bharata" tarafından yazılan beşinci Veda kitabı "Natyaveda" ile gerçekleşmiştir. Bu kitap kast sistemindeki bütün tabakaların müziğini kapsar. "Natyaveda" kitabında müzik, tiyatro kesitinin üzerine oturtulmuştur. Çünkü, Hint müziği söz, dans ve mim sanatlarıyla sıkı bağı olan bir müziktir. Kitabın yazarı Bharata, tanrı Brahma'ya adadığı bu yapıtında eski dört Veda kitabından vokal müzik örnekleri sergilemiştir. Veda kültürünün müziği tek sesli vokallerden oluşur. İlk kez Bharata tarafından açıklığa kavuşturulan melodiler ton bilgisinin dayanaklarıdır, ama bu ton bilgsi bizi atadan kalma makamsal (modal) müziklerine götürür. Hint kültürünü Budizm de etkilemiştir. Kandahar ve Keşmir bölgesindeki Greko-Budist heykeller telli, üflemeli ve vurmalı zengin çalgı çeşitlerini somutlaştırır. Bu çalgıların çoğu günümüz Hindistanı'nda kullanılmaktadır.
Hint müziğinin üçüncü evresi MS 1000 yıllarında başlar. Böylece Hint makamlarını belirleyen "Raga" sistemiyle usulleri belirleyen "Tala" adlı ritmik sistem günümüze kadar uzanan geleneksel Hint müziğini yerine oturtmuştur.
Müzikolog Curt Sachs, özellikle Hindistan ve Ortadoğu'da kullanılan vurmalı çaglıların çeşitliliğini ve değişik tınılarını över. Örneğin davul ve kudüm gibi vurmalı çalgıları elleriyle öyle bir ustalıkla çalarlar ki, sert tokmaklı çalınışlarıyla Batı davullarının bunlara benzetilmesi dahi abes olur.
Evrensel'i Takip Et