03 Temmuz 2019 13:22

Memura, emekliye rakam kazığı!

Memura, emekliye rakam kazığı!

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Haziran ayı enflasyon rakamı açıklandı.

Mayıs ayına göre fiyatlar neredeyse hiç artmamış. Artış sadece ve sadece 0,03.

Başka bir ifade ile...

Mayısta 10 bin lira olan mal haziranda 10 bin 3 lira olmuş.

Aylık enflasyonun nedeyse sıfır çıkması normal.

Zira haziran ayı, fiyatların çok az arttığı ya da gerilediği bir ay.

Haziran ayında işlenmemiş gıdada mevsim ürünleri tezgahlara daha fazla yerini alıyor. Gıda fiyatları geriliyor. Gıda fiyatlarındaki gerileme enflasyona düşürücü etki ediyor.

***

Haziran ayında yıllık enflasyon yüzde 15,72 olarak açıklandı.

Mayıs ayında 18,71’di.

Yıllık enflasyondaki 3 puanlık bu gerilemeye bakarak hükümet temsilcileri övünüyor: Enflasyonu tuş edeceğiz.

Oysa bu düşüş sadece matematik. Teknik dille ifade edecek olursak; baz etkisi.

Şöyle ki...

Haziran ucuzluk ayı olmasına rağmen geçen yıl öyle olmadı.

2003-2017 yılları arısında, 14 yıl boyunca ortalamalar alındığında haziran ayında 0,15 gerileyen enflasyon geçen yıl adeta uçtu. Geçen yıl haziran ayında Türkiye’de aylık fiyat artışı yüzde 2,61 oldu.

Haziran ayında gerilemesi gereken rakam (0,15) ile aylık 2,61’lik fazladan gelen rakamı topladığımızda yüzde 3’e yakın sonuç çıkıyor.

Geçen yıl fazladan çıkan bu 3 puan şimdi olmayınca sanki fiyatlar düşmüş gibi gözüküyor.

Geçen yıl yaşanan uç örneğe düşüş sadece rakamsal bir düşüş.

RAKAMSAL DÜŞÜŞ FİYATLARIN

Yıllık fiyat artış hızının düşmesi, fiyatların gerilemesi demek değil.

Geçen yılın yüksek fiyat artışının yerini bu yıl daha düşük fiyat artışı aldı demek.

Lakin o "daha düşük" denilen de cep yakacak cinsten.

Mesela...

"Yaz meyve sebze fiyatlarını düşürdü" deniliyor.

Oysa taze meyve sebzede 12 aylık fiyat artış ortalaması yüzde 47,75.

Neredeyse yüzde 50 daha pahalı.

Ama geçen yılın haziranı ile bu yılın haziran fiyatları kıyaslandığında artış yüzde 12 gözüküyor.

İnsanlar yıldan yıla yaşamıyor maalesef.

Her ayın ortalaması alındığında çıkan sonuç insanların yaşamını etkileyen sonuç oluyor.

Ayrıca...

Yıllık enflasyon baz etkisi ile yüzde 15,72 gözükse de...

Gıda fiyatlarındaki yüze 19’un üzerindeki artış...

12 aylık ortalamalara göre gıda fiyatlarındaki artışın yüzde 26’yı aşması...

Ev eşyasındaki fiyat artışlarının yüzde 28’in üzerinde olması...

Çeşitli mal ve hizmetlerde fiyat artışlarının yüzde 27’yi geçmesi...

Vatandaşın enflasyonun çok yüksek seyrettiğinin göstergesi.

EMEĞİ İLE GEÇİNENİ SOYAN MATEMATİK

Hadi diyelim...

TÜİK’in, ucuzcu market zincirlerinden fiyat alma taktiklerini görmezden geldik.

Enflasyon sepeti oluşturmak için fiyat alınan firmalara, ‘zamsız fiyatları vermesi’ yönünde baskı yaptığı iddialarını yok saydık.

Lakin

Gıda, ev eşyası, çeşitli mal ve hizmetlerde fiyatların yüzde 20-30 arasında değişen oranlarda arttığını bile bile, baz etkili düşük enflasyonun memura, emekliye dayatılmasına nasıl razı gelelim.

***

İlk altı aylık enflasyon yüzde 5,01.

Bu baz alınarak şimdi memura, emeklilere zam yapılacak.

Buna göre...

Temmuz ayında, ilk altı aylık enflasyon oranına göre zam alan SSK ve Bağkur emeklileri

6 aylık enflasyona göre yüzde 5,01 oranında zam alacak.

Toplu sözleşmede yer alan oranlara göre zam alan memurlar ve memur emeklileri ise...

Sözleşmede yazan yüzde 5’lik zammın yanı sıra...

Enflasyon farkı alacaklar.

Memur ve emeklilerinin maaşları bu yılın ilk altı ayı için yüzde 4 artırılmıştı. İlk altı aylık enflasyon ise yüzde 5,01 çıktı. Aradaki yüzde 1,01’lik fark, yüzde 5’lik toplu sözleşme zamma eklenecek.

Böylece memur ve emeklilerinin maaşları ikinci altı al için yüzde 6,01 oranında artımış olacak.

Memurun, emeklinin yüzde 20’lerde yaşadığı gerçek enflasyonun yanında devede kulak yüzde 5’lik, yüzde 6’lık zamlar.

13 milyon emekli, dul ve yetim ile 3 milyona yakın memur açıkça yoksullaştırılıyor.

Enflasyon, vatandaşın cebini eriten bir vergi gibi işlerken...

Hükümet düşük hesaplanan enflasyon rakamlarını zam olarak dayatarak tekrar gizli bir vergi daha almayı sürdürüyor.

TEMMUZDA ZAMMIN YARISI GİDECEK

Seçim hatırına ertelenen zamlar, uzatılan vergi indirimleri haziran ayı ile birlikte sona erdi.

Otomotiv, beyaz eşya ve mobilyadaki vergi indirimlerinin son bulması zam olarak yansıyacak.

Nitekim...

Firmaların web sayfalarına girildiğinde, “Fiyatlarımız güncelleniyor” notu karşılıyor siteye gireni.

Üstüne üstlük...

Birçok zam; şeker, çay, elektrik, akaryakıt vs. temmuzda uygulaya kondu.

Tüm bu zamlar, ‘Hazirandan sonra fiyatların en az arttığı ay temmuz ayıdır’ geleneğini bozacak.

Yüzde 2,50 civarında bir temmuz enflasyonu sürpriz olmaz.

Bu da demektir yüzde 5-6 zam alan memur ve emikliye temmuzda yüzde 2,5’lik bir zam karşılayacak.

KİMSE HAYAL KURMASIN!

Temmuz zamlarının ardından ağustos ve eylül aylarında rakamlar yine baz etkisi ile düşecek.

Eylül ayında yüzde 6’nın üzerindeki enflasyon bu yıl eylülde yüzde 1 olursa bir anda yıllık enflasyon 5 puan düşecek.

Ekimden sonra ise tersine baz etkisi olacak.

Ekim 2018’de enflasyon yıllık yüzde 25,2’lik artış ile tepe noktasını gördükten sonra düşüşe geçmişti.

Kasımda fiyatlar gerilemişti.

Oysa bu yıl tekrar artışlar başlayacak, o düşüşün yanında fiyatlar yüksek olacak.

Lakin o yükseklik sadece baz etkisi ile olmayacak.

Çünkü enflasyonu tetikleyecek bir çok neden bulunuyor.

Sıralayalım.

■ Vergiden cezalara kadar her şey, açıklanan resmi enflasyonun kat be kat üzerinde arttırıldı. Enflasyonunun düşmesine engel.

■  Petrol ve petrol türevi gibi girdiler ile elektrik fiyatı arttı. İğneden ipliğe zamların habercisi.

■  Üretici maliyet enflasyonu yüzde 26 olarak açıklandı. Son açıklanan enflasyona göre dahi henüz yansıtılamayan 10 puanlık üretici maliyeti söz konusu. Bu şartlarda fiyat düşüşü hayal.

■  Veriler üretimde, önceden ucuz kur üzerinden alınan stok maddelerin kullanıldığını gösteriyor. Stoklar eridi. Daha pahalı alınan hammadde ve aramalı ürün fiyatlarını artıracak, enflasyonda düşüşü imkansız kılacak.

■  Merkez Bankasının kara gün parasını kullanarak karşılıksız para sürmenin karşılığı enflasyon baskısı olacak.

Pahalı günler bizimle olmaya devam edecek.

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa