20 Kasım 2014 07:09

Halep’te silahlı gruplar ve destekçileri

Tarihi, ticari ve stratejik önemiyle Suriye’nin en büyük kenti Halep aynı zamanda 2012’den bu yana ülkede devam eden çatışmaların da merkezi konumunda. Esad hükümetine karşı savaşan çok sayıda silahlı gruba ev sahipliği yapan kentte hangi örgütler var ve bu örgütlerin destekçileri kimler?

Paylaş

Tarihi, ticari ve stratejik önemiyle Suriye’nin en büyük kenti Halep aynı zamanda 2012’den bu yana ülkede devam eden çatışmaların da merkezi konumunda.

Savaş boyunca büyük yıkıma uğrayan 2 milyon nüfuslu ‘Kuzeyin başkenti’ bugünlerde Birleşmiş Milletler’in ‘ateşkes’ önerisi ve Fransa, Türkiye gibi dış güçlerin müdahale çağrılarıyla gündemdeki önemini artırdı.

Çok sayıda silahlı örgütün bileşeni olduğu Halep savaşında örgütlerin fazlalığı, savaşın gidişatını da etkiliyor. Silahlı örgütler, bölgede gözü olan Katar, Suudi Arabistan, Türkiye, ABD gibi ülke yönetimleriyle kaygan bir zeminde duran çıkar ilişkileri kurmuş durumda. Bu sebepten farz-ı muhal bugün Suudi’lerle yakın olan örgütlerin daha elverişli silah ve maddi yardım imkanı bulması halinde AKP hükümeti şahsında Türkiye’nin vekaletine geçmesi(ya da tam tersi) sıklıkla görülebiliyor.

Kentte Kürtler(PYD)  Suriye genelindeki stratejisini burada da korumaya çalışıyor. Şu sıralar konumu itibariyle stratejik önemini artıran Şeyh Maksud mahallesini kontrolü altında tutan Kürtler, kendilerine saldırılmadıkça savaşa dahil olmuyor.

Halep’te özellikle Ermenilerden oluşan Hıristiyan nüfus ise çoğunlukla Esad hükümetini destekliyor. Hıristiyanların, milis grupları da bulunuyor.  Savaş sahasına dahil olmasıyla Suriye ordusunun elini büyük oranda rahatlatan Hizbullah(Lübnan) da kentte faaliyet gösteren gruplar arasında.

Son dönemde Suriye hükümet güçlerinin kaydettiği ilerlemeler, silahlı gruplar arasında da yer yer çekilmelere yer yer de ittifak çağrılarına yol açtı. Öyle ki sahanın önemli örgütlerinden Mücahitler Ordusu Lideri Ebu Huzeyfe son açıklamasında Financial Times’a “Halep düşerse devrim de düşer” dedi.

Lübnan’dan yayın yapan el Ahbar, kentte faaliyet gösteren silahlı grupları ve destekçilerini derleyen bir haber hazırladı.


KATAR VE ABD DESTEKLİ GRUPLAR

HAZIM HAREKETİ: İlk olarak bir Müslüman Kardeşler projesi olarak kurulan hareket, sonraları daha “seküler” gözükmek için yeniden düzenlendi. Hazım Hareketi, ABD destekli muhalif gruplar listesinin bir numarasında yer alıyor. Yaklaşık bin savaşçıdan oluşan grubun kentin kırsal bölümünde özellikle de Maaret el Artik’te güçlü bir etkisi bulunuyor. Örgütün kent içinde de birkaç üssü var. Geçtiğimiz ay Hazım, bu mevzilerden bazılarını Mücahitler Ordusu’na bıraktı.

NUREDDİN ZENGİ HAREKETİ: Halep kırsalındaki en güçlü gruplardan biri olan örgüt, bunun sonucu olarak stratejik mevzileri elinde bulunduruyor ve bu da kent içinde güçlü bir etkiye sahip olmalarını sağlıyor. Hareketin 2 bin savaşçısı olduğu tahmin ediliyor. En güçlü birlikleri Liva Ensar.
Grup ilk olarak Türkiye ile ilişkilendi. Lideri Şeyh Tevfik Sabahaddin, Nisan’da Doha’ya yaptığı ziyaret sonrası Katar’ın(ve arkasındaki ABD) himayesine geçti. Katar dönüşü Mücahitler Ordusu’ndan ayrıldı ve grubun adını da Nureddin Zengi Tugayları’ndan Nureddin Zengi Hareketi’ne çevirdi ve Hazım Hareketi’yle ittifak kurdu.

MÜCAHİTLER ORDUSU: Örgüt bu yılın başlarında kuruldu. İlk olarak Halep ve kırsalda IŞİD’e karşı mücadelede önemli rol oynadı. Grubun liderleri kendilerini ABD’nin direkt kontrolü altında olmayan ılımlılar olarak sunmaya çalışıyor. Katar’la da iyi ilişkileri var.
Grubun 3 bine yakın savaşçısı bulunuyor. Kırsaldaki etkisinin yanı sıra kent içerisinde de en güçlü silahlı gruplardan biri olarak görülüyor. Özellikle de Selahaddin, Amiriye, Raşidin ve Ramuseh’te etkililer.
El Ahbar’a konuşan muhalif kaynaklar, örgütün liderlerinin IŞİD’e karşı hava saldırıları başlamadan önce Türkiye’de ABD Dış İşleri Bakanı John Kerry ile görüştüğünü söyledi. Kaynaklardan biri, “Hazım ve Zengi ABD’den direkt talimat alıyor, savaşçılarına sakal uzatmamalarını dahi söylüyorlar” dedi.


SUUDİ DESTEKLİ GRUPLAR

CEYŞ’UL MUHACİRİN VEL ENSAR: Suudi Arabistan, desteklediği gruplar açısından özgün bir konumda. Ceyş’ul Muhacirin vel Ensar gibi cihatçı ve Suriye Devrimciler Cephesi gibi diğer “ılımlı” gruplar Suudi desteği alıyor.
Ceyş’ul Muhacirin vel Ensar, bin Çeçen savaşçıdan oluşuyor. Grup, el Nusra Cephesi’nden ayrıldı ancak IŞİD’e katılmayı reddetti. Örgüt, Selahaddin Şişani tarafından yönetiliyor. Suudi Arabistan tarafından silahlandırılıyor, idare ediliyor ve maddi olarak destekleniyor.
Grup, Ensaruddin Cephesi’nin en önemli bileşenlerinden biri. Cephe, yakın zamanda kuruldu ve Şişani de hareketin de facto lideri kabul ediliyor. Grubun öncelikli olarak konuşlanma alanları Halep’te Ramuseh, Bellermoun ve Raşidin.

LİVA AHRAR SURİYE: Liva Ahrar Suriye, kurucusu Ahmed Afaş’ın emekli olması sonrası Mahmud Afaş tarafından yönetiliyor. Örgüt, Suriye’de “devrim” adına hareket ettiğini söyleyen gruplar arasındaki en kriminal gruplardan biri. ‘Devrim taraftarı’ olduğunu söyleyen bireyler ve gruplar aracılığıyla gayriresmi Suudi fonuyla kuruldu. Grubun finansörlerinin, örgüt üzerindeki güçlü etkisi sürüyor. Liva Ahrar Suriye’nin etkisi büyük oranda geriledi ve şu anda Halep’in ‘Eski Kent’ olarak bilinen bölgesindeki mahallelerin dışında faaliyet yürütüyorlar.  Ceyş’ul Muhacirin vel Ensar’ın hakim olduğu bazı bölgelerde de varlıkları var. Örgüt, Hava İstihbaratı karargahını hedef alan saldırıların birçoğunda yer aldı.

SURİYE DEVRİMCİLER CEPHESİ: Örgütün Halep içerisinde ciddi bir etkisi bulunmuyor ancak birden fazla kaynak, kent içerisinde gizli hücrelerinin bulunduğunu ve gizlice ittifak yaptığı gruplar olduğunu söylüyor.  Son günlerde örgütün kent içerisindeki el Nusra Cephesi mevzilerine saldırdığı iddia edildi ancak el Ahbar’ın kaynakları bu iddiaları yalanladı.


TÜRKİYE DESTEKLİ GRUPLAR

Türkiye, kuzey Suriye’deki silahlı grupların çoğunu destekledi ama Türkmen gruplara özel muamele yaptı. Sahadaki bir muhalif kaynaktan alınan bilgiye göre “Bu örgüte sağlanan silahlar en başından bu yana diğer örgütlerinkinden daha gelişmiş silahlardı.” Bu grupların Halep ve kırsalında 4 bine yakın savaşçısı bulunduğu tahmin ediliyor ancak daha önce bu sayı 7 bine kadar çıkıyordu.
Bu grupların en önemlileri, Fatih Sultan Mehmet Tugayı, Selçuklular Tugayı, Sultan Murad Tugayı, Abdülhamid Tugayı, Şeyh Fares, Bustan el Başa, Helak, Beydin, Sahur ve Haydariye gibi mahallelerde konumlanmış durumda.


BİRDEN FAZLA ÜLKEYLE İLİŞKİSİ BULUNAN GRUPLAR

AHRARU’Ş ŞAM: Son döneme kadar Suudi Arabistan’la ilişkili kabul ediliyordu. Ancak lider ekibinin toplu suikasta uğraması sonrası dengeler değişti. Türklere yakın olan kanat yükselişe geçti ve şu anda halen varlığını koruyan ancak etkisi azalan Suudi taraftarı kanatla rekabet ediyorlar. Ahraru’ş Şam’ın Halep’te etkili olduğunu düşünenlerin sayısı çok değil ancak çoğu mahallede mevzileri var ve İslami Cephe fraksiyonlarıyla(özellikle Liva Tevhid) olan ittifakından yararlanıyor.

LİVA TEVHİD:  Örgüt, Türkiye ve Müslüman Kardeşler’le yakın ilişkileri olan grupların başında geliyordu. Ancak askeri komutanları Abdülkadir Salih’in öldürülmesi gibi faktörlerin etkisiyle geçmişteki güçlü etkilerini kaybettiler. Şu anda Liva Tevhid,  güçlü aktörlerin arasında yer almıyor ancak bazı mahallelerdeki direkt varlığı devam ediyor ve eski Halep’te aktif Dabek Grubu örneğinde olduğu gibi diğer mahallelerde de ortak yapılanmalarla etkisini sürdürüyor.

EL NUSRA CEPHESİ: Örgüt, çok sayıda dış gücün-Türkler, Suudiler, Katarlılar ve hatta Amerikalılar- etkisine almaya çalıştığı en önemli gruplardan biri. Bu güçler, el Nusra Cephesi’ni desteklemeye ve maniple etmeye çalışıyor. Bazen bunu direkt olarak yapıyorlar bazen de dini ve cihatçı aracılar yoluyla. El Nusra Cephesi, el Kaide’nin Suriye’deki kolu. Halep’teki pek çok mahallede, özellikle de Sahur, Haydariye ve Eski Kent’te konumlanmış durumdalar. El Nusra Cephesi ayrıca bazı su ve elektrik hizmeti kaynaklarını da elinde bulunduruyor.


YEREL GRUPLAR

Halep’te yerel kuvvetlerden oluşan, farklı güç ve savaşçı sayıları bulunan gruplar da bulunuyor. Çoğu, bölgesel çapta hareket eden daha büyük gruplara bağlı bu yerel örgütler arasında Fastakim Kama Ummirat Tugayları, Ebu Amara Özel Harekat Grubu ve Beni Zeyd’in büyük bölümünü kontrol eden Liva Şuheda Bedir(Bedir Şehitleri Tugayı) bulunuyor. Bedir Şehitleri Tugayı, devrim adına hareket ettiğini söyleyen bir diğer kriminal örgüt. Sahadaki kaynaklar örgütün lideri Halid Hayyani’nin Suriye istihbaratıyla bağı olduğunu iddia ediyor(Çevirenin notu: Hayyani’nin MİT’le ilişkili olduğu da iddia ediliyor).
Özgür Suriye Ordusu’na bağlı diğer grupların ise sembolik bir varlığı bulunuyor. Kaynaklar Suriye Ulusal Koalisyonu’nun Şaar mahallesinde bulunan ve çöp, aşılama, sivil savunma ve mağdurları varil bombalarıyla, kurşunların hedefi olan çökmüş binalardan kurtarma gibi hizmetleri üstlenen Özgür Yerel Konsey’de etkisi olduğunu söylüyor.

El Ahbar’dan çeviren Mithat Fabian SÖZMEN

ÖNCEKİ HABER

Burkina Faso ve Tunus Hayat TV'de

SONRAKİ HABER

Halep'te şiddetli çatışmalar sürüyor

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...