E-Bilet’le hedef rant ve fişleme

Mithat Fabian SÖZMEN

Geçtiğimiz haftalarda bir Bucaspor-İstanbul Büyükşehir Belediyespor maçı...
Ev sahibi takımın taraftarı eski futbolcusu Mehmet Batdal’a galiz küfürlerle saldırıyor. Mehmet Batdal ise 75. dakikada attığı golle İBB’yi galibiyete taşıyor. Küfürlerin etkisiyle gole sevinecek hali dahi kalmamış. İşini yapmanın gururuyla başı dik takımına 3 puanı kazandırıyor.

Televizyon başında bu küfürlere şahit olmanın üzüntüsü içerisinde dışarı çıktım. Gazeteye doğru gidiyorum. Yolda 4-5 kişi. Tek başına yürüyen bir kadına dadanmış. Tahmin edebileceğiniz çirkin laflar... Kadın manava girdiği halde devam eden bir saldırı hali...

Sokağın ortasında dahi olsa bir kadına yapacağı tacizin tepki görmeyeceğinden emin, üstelik kalabalık oluşuna güvenen bu insan müsveddelerine manavdaki çalışanlarla birlikte gösterdiğimiz tepkinin karşı tarafta en ufak bir utanca yol açmayışı, kırılgan bir insanın dünyaya olan umudunu alıp götürmeye yetebilir. Bir de kadının halini düşünün...

Her neyse. O an, 10 dakika arayla deneyimlediğim bu iki hadise, kaçınılmaz bir şekilde şunu düşünmeme sebebiyet verdi: O tribünlerde Mehmet Batdal’a sövenlerle, az önce bu kadını taciz edenler birbirinden çok da farklı değil. Bu pervasızlığı ve sözde gücü sağlayan toplumsal dinamikler aynı hamurun içinde yoğruluyor.

Elbette, kadına yönelik şiddetin ve futbola içkin şiddetin kendine has toplumsal sebepleri var. Kendisine devrimci, kadın hakları savunucusu, feminist diyen nicesinin tribünde, ekran karşısında, sosyal medyada acayip haller aldığını, acayip sözler sarf ettiğini yüzlerce kez gördü bu gözler. Yine de ne demek istediğimi anlamışsınızdır.

ŞİDDET TRİBÜNDE BAŞLAYIP BİTMEZ

Sporda şiddetin ve küfrün pek çok sebebi var ve hiçbiri de stadyumda başlayıp bitmiyor. Dolayısıyla sporda şiddeti önlemeyi amaçladığını iddia eden bir siyasi oluşum, tribünleri dış dünyadan yalıtık bir ortam olarak ele alamaz. Ya da tribünde işlenen tüm suçlara bir ceza getirerek, yalnızca yasaklarla yol alabileceğini düşünemez. Düşünse de amacına varamaz.
Ancak AKP hükümetinin göreve geldiği günden bu yana bu konuda attığı ve TFF’ye attırdığı adımlar bu ekseni aşamadı. Nihayetinde de hiçbir sonuç alınamadı. E-Bilet’le de pek bir sonuç alınması mümkün değil. Tribündeki şiddeti azaltsanız, sokakta benzer güdülerle yaratılan şiddeti azaltabilir misiniz? Geçtiğimiz yıl Fenerbahçeli taraftarın, bu yıl Denizlisporlu taraftarların katledilmesi önlenebildi mi?

Bu soruların cevabı olumsuz, biliyoruz. Yanıtı bize bizzat hayatın acı deneyimleri veriyor. Bu noktada ortaya şu iddiayı güçlü bir şekilde atmamızın önünde hiçbir şey duramaz: “E-Bilet uygulamasının sporda şiddetle hiçbir derdi yok. E-Bilet tamamen taraftarı fişlemeyi amaçlayan, tribün kültürünü hedef alan, tribündeki siyasi dalgalanmaları önlemeyi hedefleyen, bunu yaparken de belli çevrelere ekonomik gelir kapısı açan bir uygulamadır.”

E-BİLET DÖNEMİ BAŞLIYOR

Gelelim bu iddialarımızın maddi kaynaklarını oluşturan E-Bilet uygulamasının getireceklerine.

Türkiye futbolunda, basılı bilet devrini büyük ölçüde sona erdirecek(ne marifet) elektronik bilet(E-Bilet) dönemi bugünden itibaren başlıyor. Bundan sonra maçlara gitmek isteyenler yıllık ücret karşılığı PASSO Lig Kart almak zorunda.

Sporda şiddeti önleme iddiasıyla 31 Mart 2011 tarihinde düzenlenen 6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun’un 11. maddesi, e-bilet sistemini mecburi kılmıştı. Yasanın hedefi, stadyuma giriş çıkışları tamamen kontrol altına almak, suç işlediğine kanaat getirilen kişilerin stadyuma girişini engellemekti.

KUSURSUZ FİŞLEME

Yasa uyarınca, e-bilet sistemine geçiş yapan futbolseverler kimlik bilgilerini PASSO Lig’le paylaşmak zorunda. PASSO Lig de bu bilgileri başta Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı olmak üzere devlet kurumlarıyla paylaşacak.

E-Bilet’e yöneltilen eleştirilerden birisi bu uygulamanın “fişleme” kabiliyetine dair. Esasında hükümet, 6222 Sayılı Yasa düzenlenirken de sezon başında kendisine muhalif tezahüratları “siyasi tezahürata ceza” tehdidiyle engellemeye çalışırken de bu arzusunu gizlemiyordu. Kamera sistemleri vs.’nin yanına artık çok daha etkili bir enstrüman eklendi.
Artık 34.dakikada Gezi tezahüratları yapanın, Berkin Elvan’a selam gönderenin, “Hırsız var” diyenin bir daha maç izleme özgürlüğü tehdit altında.
Hükümete kötü bir haber verelim, küfrü önleyemezsiniz çünkü toplumsal dinamikleri dışarıda demiştik ya bu konuda da aynısı geçerli. Ancak küfrün aksine bu uygulamanın çok daha sert bir şekilde uygulanacağı ve caydırıcı olma etkisinin de daha fazla olacağını tahmin etmek zor değil.

‘BİZİM ÇALIK’ YAHU

Gelelim işin mali boyutuna dair hatırlatmalara...

TFF’nin E-Bilet ihalesini 100 milyon lira karşılığında Netaş ve E-Kent Konsorsiyumu aldı. İşin finansal kısmını yürütecek E-Kent Konsorsiyumu.

E-Kent, hükümete yakınlığı Erdoğan’ın “Bizim Çalık” sözleriyle yakinen bilinen Çalık Holding’in AktifBank’ına bağlı bir iştirak. İhale kazanıldığı dönemde firmanın CEO’su Başbakan Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’tı.

Firmanın sahibi başka bir sermaye grubu olsaydı da fark etmezdi ya, Erdoğan’ın 6222 Sayılı Yasa düzenlenirken dahi “Orayı bizim Çalık’a söz verdim” şeklinde bir söz daha sarf etmediğini düşünmek saflık olur.

Koca sezonda tek bir maç izleyebilmek için dahi PASSO Lig Kart alabilmek, PASSO Lig Kart alabilmek için de 15 ila 25 lira senelik ücret, artı 5.5 lira kurye ücreti ve bilete tanımlanan her bir maç için de 2 lira ücret ödemek gerekiyor. Elbette bunlara maç biletinin pahası dahil değil. Bankayla 10 yıllık bir sözleşme imzalandığını ve söz konusu ücretin her yıl  enflasyona bağlı olarak artırılacağını da ekleyelim.
 

‘HADİ MAÇA GİDELİM’ DEVRİ BİTTİ

Yani artık 40 yılın başında arkadaşlarla bir araya gelip de stadın yolunu tutma yahut sırf sevdiğiniz bir takım, ya da futbolcu kente geliyor diye aklınıza esip maça gitme devri bitti. Ya PASSO Lig’e para bayılacaksınız ya da evde oturup yayıncı kuruluşa abone olacaksınız.

#TRİBÜNİÇİNKARAGÜN

E-BİLET sistemi yıllardır “geliyorum” diyor. Taraftar grupları ise sistemden rahatsız olsalar da bu konuda güçlü ve örgütlü bir karşı duruş sergileyemediler. Geçtiğimiz günlerde çok sayıda taraftar grubu ve Taraftar Hakları Derneği’nin yayımladığı açıklama, geç de olsa önemli bir adımdı.

Açıklamada öne çıkarılan vurgular şöyleydi;

* Uygulama ile sistemin tepki gösteren, hak arayan kesimlerini gözlem altında tutma, baskı altına alma söz konusudur.

* Taraftarı ‘seyircileştirme’ ya da ‘müşterileştirme’ düşüncesi, e-bilet ile bir kez daha dayatılmak isteniyor.

* Taraftar kavramını müşteriye indirgemekle kalmayıp, tüm özlük-kimlik bilgilerimizi e-bilet sistemine kaydedip, biz taraftarları adeta fişlemektedir. Tribün kültürü ve taraftar kimliğini ortadan kaldırmayı hedef almaktadır.

* Konunun doğrudan muhatabı olan biz taraftarların, E-Bilet uygulamasıyla ilgili görüşleri ve itirazları hiçbir şekilde dikkate alınmamıştır.

* Taraftarlar olarak, bu uygulamaya karşı mücadelemiz gerek hukuki gerekse de fiili ve meşru zeminlerde gelişerek devam edecektir.

* Tüm taraftarları bu haftadan itibaren maçlara girmemek dahil tepki göstermeye çağırıyoruz.

* Taraftarlar olarak, bu haftadan itibaren maçlara siyahlar giyinerek gidelim, tribünlerimize siyah pankartlar asalım.

AÇIKLAMANIN İMZACILARI
1907 Unifeb –  Akigolar – Altay 1914 Taraftarlar Derneği – Altınordu Taraftarlar Derneği – Anadolu GFB – Anadolu Yakası Beşiktaşlılar – Arma Aşkına – Atalar – Beleştepe – Buca Fan Club – Büyük Antalyaspor Derneği – Çorlu Kartalları – Dişi GözGözler – Dişi Kartallar – EFB Sabahlayan Tayfa – Fenerbahçeliler Derneği – FTD Cadde – Genç Fenerbahçeliler – Göztepe Uniforce – Göztepe Yalı Derneği – Group Legend – Grup 1966 Antalyaspor Taraftarlar Derneği- Grup Lacivert – Hatayspor Taraftarlar Derneği – İki Direk Arası – İzmir Samsunspor Taraftarlar Derneği – İzmirspor Taraftarları – Joganita.net – KaraKızıl – Karşıyaka Çarşı Grubu – Nefer (Eskişehirspor) – Sefaköy Kartalları – Sokak (Ankaragücü) – Sol Açık Taraftar Grubu – Son Barikat – Tatangalar – Tekyumruk – Totem 1907- Viva Göztepe – Yakacık Kartalları – Yeşil Cephe – Taraf Der – Taraftar Hakları Derneği