İstanbul Sözleşmesi nedir, kadına yönelik şiddetle mücadelede neden önemlidir?

İSTANBUL SÖZLEŞMESİ VE 6284 NEDİR?

Kadına yönelik şiddeti ve aile içi şiddeti önlemede önemli bir sözleşme olan, Türkiye’nin ilk imzacısı olduğu İstanbul Sözleşmesi içeriği ve kapsayıcılığı açısından kadınlar için önemli bir sözleşme. Tamamen kadına yönelik şiddetin önlenmesini amaçlayan, özellikle bunun formülünün toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasıyla gerçekleşeceğini söyleyen İstanbul Sözleşmesi, toplumsal cinsiyet kavramını ortaya koyan ve tanımlayan ilk hukuki metin olma özelliğini taşıyor.

İstanbul Sözleşmesi taraf devletlere aşağıda belirtilen davranışlara yönelik cezai ya da hukuki yaptırım uygulamayı zorunlu kılıyor. Sözleşme kapsamındaki suçlar şu şekilde sıralanıyor:

Ev içi şiddet (fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik)

• Taciz amaçlı takip;
• Tecavüz dahil, cinsel şiddet;
• Cinsel taciz;
• Zorla evlendirme;
• Kadınların sünnet edilmesi;
• Kürtaja zorlama ve kısırlaştırmaya zorlama.

Sözleşme bu tip şiddet olaylarına sıfır tolerans gösterilmesini, mağdur olan kimse failin eşi, hayat arkadaşı ya da ailenin bir ferdi ise, aile içinde işlenen suçların gizli kalmamasını amaçlıyor.

Sözleşmede yer alan bazı maddeler şöyle:

• Sözleşme, yalnızca Sözleşme’ye taraf devletlerin vatandaşı olan kadınlar için değil, sığınmacı ve hukuki durumu ne olursa olsun göçmen kadınlar için de koruma sağlamaktadır.
• Sözleşme, şiddet mağdurlarına eşit koruma sağlanmasını öngörmekte ve mağdurlar arasında her türlü ayrımcılığı yasaklamaktadır.
• Sözleşme,“toplumsal cinsiyete dayalı” ayrımcılık ve şiddeti temel almıştır ve toplumsal cinsiyeti tanımlayan ilk uluslararası belgedir.
• Sözleşme’de, ekonomik zarar veya ekonomik ızdırap da kadına yönelik şiddet biçimlerinden biri (ekonomik şiddet) olarak tanımlanmıştır.
• Sözleşme, erkeklere ve çocuklara yönelik ev içi şiddetten de söz etmekte ve şiddet mağduru kız ve oğlan çocuklara ilişkin özel düzenlemelere yer vermektedir.

"Aileyi yıkıyor, şiddeti artırıyor, eş cinselliği özendiriyor" denilerek tartışma konusu haline getirilen İstanbul Sözleşmesi ne diyor, Türkiye'de uygulamada neler oluyor?

İstanbul Sözleşmesi'nin imzalanmasının hemen ardından devletin iç hukuktaki pek çok düzenlemenin bu sözleşmeye uygun olması gerektiği için daha önce 4320 sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanunun revize edilmesi gündeme geldi ve 6284 sayılı Ailenin Korunmasına ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun yürürlüğe girdi.

İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı yasa: Kadınlar için ne anlama gelir? Avukat Gamze Gökoğlu İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı kanunun şiddetle mücadele için kadınların elindeki en önemli yasal araçlar olduğunu söylüyor.

6284 VE İSTANBUL SÖZLEŞMESİ İLE HAKLARIMIZ

6284 sayılı Kanun ve İstanbul Sözleşmesi şiddet mağdurlarının korunmasına dair maddeler içerirken aynı zamanda şiddeti yaratan yaşamın her alanına tesir etmiş cinsiyet eşitsizliğinin önlenmesi için de eğitim alanı gibi pek çok alanda devleti yükümlü tutar, şiddeti önleyici mekanizmaların oluşturulmasının önünü açar: İşyerlerinde, eğitim müfredatında, üniversitelerde, şiddetin önlenmesi için kurumların işleyişinde ve sorumluluklarında...

Üniversiteli kadınlar açısından da İstanbul Sözleşmesi’nin büyük bir önemi var. 2019'da Yüksek Öğretim Kurumu’nun (YÖK) “toplumsal değerler ve kabullerle mütenasip olmaması ve toplumca kabul görmemesi” bahanesiyle yürürlükten kaldırdığı “Yükseköğretim Kurumları Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Tutum Belgesi”, başta Türkiye’nin 1985 yılında imzalamış olduğu CEDAW (Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi) ve 2011 yılında imzalamış olduğu İstanbul Sözleşmesi (Kadına Karşı Şiddetin ve Aile içi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi) dayanak yapılarak hazırlanmıştı.

İstanbul Sözleşmesi, işyerinde de şiddetin önlenmesi bakımından bir araç. İşyerinde kadına yönelik şiddet ve ayrımcılığın engellenmesi için esas olan ise işçi kadınların örgütlülüğü. Kadın erkek eşitliğinin ve hayatın her alanında yaşanan ayrımcılığın engellenmesi sözleşmenin temeli. Bu nedenle Sözleşme fabrikalarda, atölyelerde ter akıtırken eşit ücret talebimizin de dayanağı.

UYGULANSAYDI YAŞARLARDI

Kadın cinayetleri, kadına yönelik şiddetin boyutları çok artmış, biçimleri daha da vahşileşmişken kadınları koruyan yasalar ve onun dayanağı olan Sözleşmeden çekilinip kadına yönelik şiddetle mücadele edilmeyeceği açıkça ilan ediliyor. İstanbul Sözleşmesi'nin gerekleri uygulanmadığı için pek çok kadın ellerinde uzaklaştırma kararlarıyla karakol kapılarında çldürülüyor, boşanmak istediği için katlediliyor, suç duyurusu olmasına rağmen korunmuyor, ölümle yaşam arasında kaldığı noktada kaldığında kendini kurtarıp şiddet faili erkeği öldürdüğü için müebbet hapis cazalarıyla yargılanıyor. Her gün en az bir kadının öldürüldüğü haberini aldığımız bu zamanlarda her öldürülen kızkardeşimiz için şunu söyleyebiliriz: 6284 uygulansaydı bugün yanımızda olabilirlerdi.

İSTANBUL SÖZLEŞMESİ'NDEN ÇEKİLEN ÜLKELERDE KADINLAR AYAKTA

İstanbul Sözleşmesi'nin feshi kararına kadın haklarına sürekli saldırıların yapıldığı ve kadınların sokakları haklarına yapılan saldırılara karşı sürekli sokakları doldurduğu ülkeler dayanak olarak örnek veriliyor. Kürtaj hakkı gibi pek çok hakkına sürekli saldırı yapılan ancak kadınların mücadeleleriyle de öne çıkan Polonya'da hükümetin İstanbul Sözleşmesi'nden çekileceğini açıklaması ülke çapında protesto gösterilerine neden oldu, kadınlar sokağa döküldü.

İSTANBUL SÖZLEŞMESİ'NE YAPILAN SALDIRILAR

Esas hedefi kadınların özgür bir biçimde yaşama, var olma talebi ve mücadelesi olan bu zihniyet, yıllardır gerici söylemlerini sürdürse de son yıllarda "kısmi başarılar" elde etmiş gibi görünüyor.

AKP İstanbul Sözleşmesine dönük saldırılarla ne planlıyor? Sözleşmenin yükümlülükleri ortadan kalkınca diğer hakların tırpalanmasının önü nasıl açılacak?

İSTANBUL SÖZLEŞMESİ'NİN FESHİ KARARI

Uzunca bir süredir iktidarın yol vermesiyle cemaatlerin, tarikatların saldırısı altında olan sözleşme, 2020’nin Temmuz ayı itibariyle AKP sözcülerinin de diline dolanmıştı. Sözleşmeyi hedefe koyan açıklamalarla nabız yoklamış, kadın hareketi ise sokak eylemleri, kamuoyu bilgilendirmeleri, kampanyalar ile güçlü bir yanıt vermişti. Kadına yönelik şiddetin tavan yaptığı ülkede, hiçbir gündemin üstünü örtemediği kadın cinayetleri her geçen gün artarken, iktidarın kadın katliamını seyretmekle kalmayan, alenen meşrulaştıran söylem ve tutumları toplumun tepkisinin de yükselmesine neden olmuş, kadına yönelik şiddetin önlenmesi için devlete önemli yükümlülükler veren İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesine yönelik adımlar, halkın geniş kesimlerinin tepkisine takılmıştı.

Türkiye’nin sözleşmeden çıkması tartışması Ağustos ayında rafa kaldırılmış gibi yapılmış, ancak o tarihten bu yana her fırsatta saldırılar devam etmişti. Türkiye toplumunun yüzde 64’ünün iptaline alenen karşı çıktığı araştırmalara da yansıyan sözleşmeyi feshetmek, milyonlarca kadının hayatının ve milyonların ortak iradesinin tek adamın bekasına kurban edilebileceğinin ilanı oldu! Tıpkı; milyonlarca insanın oy verdiği HDP’nin kapatılmasında olduğu gibi.

Detalı yazılara ulaşabilmek için ekmekvegul.net

(EKMEK VE GÜL)

İstanbul Sözleşmesi nedir? Maddeleri neler? Kadınlar için neden önemi?

Kadınlar Kadıköy'den haykırdı: İstanbul Sözleşmesi bizimdir!

AKP’nin İstanbul Sözleşmesi’yle imtihanı: Kadınların ‘gelecek’ savaşı!

Alman Kadın Konseyi: İstanbul Sözleşmesi'nden çekilme sonuçsuz kalmamalıdır

Türkiye, kadınların tüm itirazlarına rağmen İstanbul Sözleşmesi'nden ayrıldı

İstanbul Sözleşmesi'nden, haklarımızdan, taleplerimizden vazgeçmiyoruz!