Finlandiya’da gelir eşitsizliği arttı

Murat KUSEYRİ
Stockholm 

Geçtiğimiz günlerde yayımlanan bir rapor Finlandiya toplumununda sınıflararası gelir eşitsizliğinin arttığını ortaya koydu. Kalevi-Sorsa Vakfı tarafından yayımlanan rapora göre son 30 yılda  toplumunun zengin olan kesiminin gelirleri 4,5 kat artarken yüzde 90’lık bir kesimin gelirlerinde kayda değer bir artış olmadı. 

“Eşitsizlik durumu 2020” raporu 1966 ila 1990 yıllarında toplumda gelir farklılıkları azalırken 1990-2017 yılları arasında sınıflara arası gelir farklılığının artış gösterdiğini ortaya koydu. 

Rapor, kendi alanlarında uzman 20  bilim insanının sosyo-ekonomik eşitsizlik, ırkçılık, cinsel ayrımcılık konusunda yaptıkları araştırmalar temel alınarak hazırlandı. Raporda imzası bulunanlar arasında Finlandiya’nın 4 büyük üniversitesinin öğretim görevlilerinin yanı sıra bir devlet kurumu olan Sağlık ve Refah Enstitüsü (THL) ile Teknolojik Araştırma Merkezi (VTT) uzmanları da bulunuyor.

1990-2017 yıllarında toplumun en yoksul kesimlerini oluşturan her on kişiden birinin geliri yılda yüzde 0,8 oranında artış gösterdi. Buna karşın en zengin kesimini oluşturan on kişiden birinin geliri aynı dönemde yılda ortalama yüzde 2,4 oranında arttı. 

Hbl gazetesine açıklama yapan Teknolojik Araştırma Merkezi uzmanlarından Marja Riihele, “Bu, 1990’lı yıllarından başlayarak ekonomik gelişmenin meyvelerini  halkın zengin kesimlerinin topladığını gösteriyor” dedi.

Euro-stats’ın kriterlerine göre ülkedeki ortalama gelirin yüzde 60’ından daha az gelire sahip olanlar yoksul olarak kabul ediliyor. 

Raporda imzası bulunan Tammerfors Üniversitesi’nin emekli profesörü Matti Tuomala, “Bu kriterleri dolduran Finlandiyalılarının oranı son 30 yıl içinde yüzde 10’dan yüzde 16’ya yükseldi” dedi. 

Raporda 2008 yılında yaşanan finans krizinden sonra zenginliklerin çok az sayıda kişinin eline geçtiğine dikkat çekildi. 1990’lı yıllarda toplumun en zenginlerini oluşturen yüzde 1’lik kesimin ülkenin zenginliklerinin yüzde 8’ini ellerinde bulundururken 2016 yılında bu rakamın yüzde 13,5’e yükseldiği belirtildi. 

Bundan 30 yıl önce yüzde 10’luk bir kesim ülkenin zenginliklerinin yüzde 35’ine sahipken şimdi bu rakam yüzde 45’e yükselmiş durumda. 

Matti Tuomala, sınıflar arası ekonomik eşitsizliğin azaltılması için vergi yasalarında değişiklik yapılmasını ve sermaye sahiplerinden daha fazla vergi alınmasını öneriyor. 

Raporda, ebeveynlerin ekonomik, kültürel ve sosyal durumlarının ve yaşam koşullarının çocukların sosyo-ekonomik konumlarını ileride etkileyeceğinin altı çiziliyor. Sosya-ekonomik farklılıklarının kişilerinn sağlıkları üzerinde etkili olacağına dikkat çekiliyor.