Af Örgütü'nden Türkiye'ye: Mültecileri hukuka aykırı sınır dışı etmeyi durdurun

Uluslararası Af Örgütü, Türkiye'nin geçtiğimizhafta Suriyeli 6 erkeği zorla Kuzey Suriye’ye sınır dışı etmesi ile ilgili açıklama yaptı. Açıklamada Türkiye’nin mültecileri hayatlarını ve özgürlüklerini risk altına gireceği bir yere, hukuka aykırı şekilde geri göndermeye son vermesi çağrısı yapıldı. Örgüt, Türkiye yetkililerini, sınır dışı edilen herkesin Türkiye’ye güvenli bir biçimde tekrar giriş yapmasına izin vermeye ve temel hizmetlere erişimlerini sağlamaya çağırdı.

“ZORLA GÖNDERME UYGULAMASINA SON VERİLMELİDİR”

Uluslararası Af Örgütü yaptığı açıklamayla herhangi bir kişinin Suriye’ye zorla geri gönderilmesinin, sınır dışı edilen kişiyi ağır insan hakları ihlallerine uğrama tehlikesi altına soktuğuna vurgu yaparak uluslararası hukuk gereğince geri gönderme yasağının (non-refoulement) ihlali olduğu belirtildi. Türkiye’nin geri göndermeyi yasakladığı ayrıca, Kovid-19’un yayılmasını önlemek için yürürlüğe konulan düzenlemelerin tüm sınır dışı uygulamalarını yasakladığı da altı çizilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Buna rağmen, Uluslararası Af Örgütü, Türkiye’nin Suriyelileri 2014’ten bu yana sürekli olarak, Mayıs 2020’deki uygulamaya benzer şekilde, hukuka aykırı bir biçimde sınır dışı ettiğini belgeledi. Uluslararası Af Örgütü en son 2019’da, Türkiye’nin dört bir yanında yüzlerce Suriyeli mültecinin alıkonulduğunu, gözaltına alındığını ve istemedikleri halde Suriye’ye sınır dışı edildiğini raporladı. Türkiye’nin, mültecileri, hayatlarının tehlike altına gireceği Suriye’ye zorla geri göndermesi tehlikeli ve hukuka aykırı bir uygulamadır ve bu uygulamaya son verilmelidir.”

Türkiye’nin, 2011’den bu yana milyonlarca Suriyeli mülteciye barınma sağlamak için kayda değer bir cömertlik sergilediği ve büyük miktarda kaynak aktardığı da vurgulanan açıklamada “Mevcut durumda, 3 milyon 600 binin üzerinde kayıtlı Suriyeli mülteci Türkiye’de yaşıyor. Ancak bu cömertlik, Türkiye hükümetini, geri gönderme yasağına uyma yükümlülüğü de dahil olmak üzere uluslararası yükümlülüklerinden muaf kılmamaktadır. Ayrıca, Uluslararası Af Örgütü, uluslararası topluma, Türkiye’den gelen Suriyeli mültecilere ayrılan yeniden yerleştirme kotalarını büyük ölçüde artırma ve Türkiye yetkililerinin bu büyük nüfusa barınma sağlama çabalarına önemli miktarda mali destek sunma çağrısı yapmaktadır. Suriyeli altı erkekten biri olan Maher ve avukatıyla görüşmeler yapan Uluslararası Af Örgütü, Maher’in Türkiye’de koruma hakkı olduğunu doğrulayan belgeleri inceledi” denildi.

"RIZAMIZ DIŞINDA BELGE İMZALAMAMIZ İÇİN BASKI YAPILDI"

Af Örgütü açıklamasında kişinin kimliğini korumak için takma isim kullanıldığı belirtilen mülteci Maher’in anlatımına göre, Türkiye polisi, 15 Mayıs 2020’de Konya’da, Maher ile diğer beş Suriyeli erkeği durdurarak, Türkiye vatandaşlığına başvuruları hakkında soru sormak istedi. Uluslararası Af Örgütü’nün edindiği bilgilere göre, hepsinin Türkiye yetkililerince verilen Geçici Koruma Kimlik Belgesi vardı. Maher, diğer beş erkekle birlikte bir hafta boyunca Meram ilçesindeki bir polis merkezinde gözaltında tutulduklarını söyledi. Türkiye güvenlik yetkililerinin onlara neden gözaltında tutulduklarını açıklamadığını ve bir avukatla iletişim kurmalarına izin vermediğini aktaran Maher, bu kişilerin Türkiye’de geçerli kimlik belgelerine el koyduğunu ifade etti. Maher, Uluslararası Af Örgütü’ne, Suriye’ye geri dönmek istediklerini belirten ve Türkiye’de güvenlik ve kamu düzenine yönelik ‘tehdit’ oluşturduklarını kabul ettikleri bir belgeyi imzalamaları için kendilerine sözlü baskı yapıldığını söyledi.

KAMPTA AYLARCA TUTMAKLA TEHDİT EDİLDİ

“Güvenli olmadığı için Suriye’ye geri dönmeyeceğimi ve Türkiye’de yasal olarak kaldığımı söyledim. ‘Bir suç mu işledim’ diye sordum ama yanıt vermediler” diyen Maher, sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye yetkililerinin, söz konusu belgeyi imzalamaya zorlamak için grupta bulunanlardan birini Türkiye’nin güneyindeki bir kampa götürmekle, orada aylarca tutmakla ve en sonunda sınır dışı etmekle tehdit ettiği bildirildi.”

Maher, Uluslararası Af Örgütü’ne, Türkiye yetkililerinin, Suriyeli altı erkeği, 22 Mayıs 2020 sabahı, sivil bir araçla Konya’daki polis merkezinden Hatay’daki Bab El-Hava sınır kapısına götürdüğünü söyledi. Sınırda, sivil giyimli Türkiye güvenlik güçleri, yeni bir belgeye parmak basmalarını istedi. Bu belge kendilerine verilmedi ve içeriğini bilmiyorlardı. Hiçbirinin pasaportu yoktu, yalnızca bazılarının üzerinde Suriye’de geçerli kimlik kartları vardı. Altı kişi, Suriye devletine bağlı olmayan silahlı güçlerden, sınır kapısını kontrol eden ‘Özgür Suriye Polisi’ne teslim edildi.

"GÜVENDE DEĞİLİM"

Sınır dışı edilen altı kişi o tarihten beri Kovid-19’un yayılmasını önlemek için uygulanan yerel tedbirler kapsamında, İdlib’deki bir merkezde karantinada tutuluyor. Suriye’de güvenliğinden endişe ettiğini belirten Maher, Uluslararası Af Örgütü’ne şunları söyledi: “Şu an güvende değilim. Çevrede birçok kriminal grup var; beni kaçırabilir ve fidye isteyebilirler. Rejimin kontrol ettiği bölgeye de gidemem. Daha önce yaşadığım yer hükümet karşıtı gruplarla dolu olduğu için beni öldürürler.” (HABER MERKEZİ)

Af Örgütü: Pandemi gazeteciler için korku iklimini şiddetlendiriyor

Af örgütü 2019 hak ihlalleri raporu: Türkiye’de yargı baskı aracı olmaya devam etti

“Körfez ülkelerindeki sistem, tüm gücü işverenlere veriyor”