Krizde yeni perde | Koronavirüsün tetiklediği ekonomik kriz ile başa çıkılamıyor

ABD Merkez Bankası (FED), Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve dünya genelinde 6 binden fazla insanın ölümüne yol açan yeni tip Koronavirüs (Kovid-19) salgını sonrası faizleri neredeyse 0’a çekerken 700 milyar dolarlık parasal genişlemeye gideceğini açıklaması beklenen rahatlamayı sağlamadı. FED’in faiz kararı vermesi beklenen toplantısında, mart ayı içerisindeki ikinci faiz indirimi kararı verilirken, fonlama faizinde 100 baz puan indirime gidildi ve 0-0.25 seviyesine çekmesi ‘panik hareket’ olarak değerlendirildi. ‘Faiz adımlarının etkili olmayacağı’ vurgulandı.

Süreci önceki krizlerin devamı olarak değerlendirenlerin ayrıştıkları nokta krizin başlangıç noktası oluyor. Bir grup, ABD’de 2000 yılında yaşanan teknoloji hisselerindeki çöküşün (NASDAQ krizi) ardından sürekli yeni krizlerin gündeme geldiğine dikkat çekerek “Aslında ABD 20 senedir krizin içinde” tespiti yapıp yaşananları o güne bağlıyor. Bir grup ise “Bu kriz 2008 krizinin yeni bir aşamasıdır” tespiti yapıyor.

Yeni krizi; “2008 krizinin palyatif tedbirlerle geçiştirilmiş olmasından dolayı daha şiddetli geri dönmesi” olarak değerlendirenler ise ağırlıkta.

Yerel ve küresel iktidarın aynı yanlışları tekrarladığı konusunda ise hemen hemen herkes hem fikir. Profesör Emre Alkin de kendi web sitesinde, faiz indirerek, borç parayı bollaştırarak sonuç alınamayacağını şöyle özetliyor: “Siyasi iktidarlar da dünyanın her yerinde faizin düşük seviyelere inmesiyle yatırımların canlanacağını zannetmektedir. Dolayısıyla vatandaşa da aynı cümleyi söylerler ‘faizi bir düşürelim sonra bakarız’ diye.

Halbuki bir doktorun yapması gereken müdahaleler olduğu gibi, devletin de yapması gerekenler vardır; vergi politikasıyla büyümeye destek vermek gibi. Ancak hükümetler bunu yapmak yerine, daha fazla vergi toplamak amacıyla düşük faizle kamçılanan bir tüketim artışını tercih ediyorlar. Böylece devlet küçülmeyecek, ekonomi büyüyecek ve ortalık şenlenecek diye düşünüyorlar. Ancak, sebep-sonuç ilişkilerinin büyük bir karmaşa içinde olduğu ekonomik hayatta işler bu şekilde yürümüyor”.

Yine piyasalarda para bolluğu yaratılarak iş çözülmeye çalışılıyor. Fakat koşullar aynı yöntemle sonuç alındığı 2008 gibi değil! Bu sefer şirketler ve bireyler çok borçlu!

DOLAR 6.40’A DAYANDI

Fed’in 100 baz puanlık sürpriz faiz indirimine rağmen dolar/TL yükselişini sürdürdü. Normalde iç piyasaya olumlu yansıması beklenen bu hamle olumlu bir etki yaratmadı.

Geçen haftayı 6.31 civarında tamamlayan kur sabah itibariyle en düşük 6.2826, en yüksek 6.40 civarını gördü. Avroda değer kazanırken BIST 100 Endeksi yeni haftaya yüzde 4’ün üzerinde düşüşle başladı gün içerisinde kaybı yüzde 7’yi aştı. Bankacılık endeksinde düşüş yüzde 5’i geçti.

Piyasalarda resesyon hatta deflasyon korkusu tavan yapmış durumda. Düşük faiz soruna ve virüse karşı etkisiz.

Ülkelerde yaşanan karantina, sokağa çıkma yasağı gibi uygulamaların ekonomileri resesyona sokacağı beklentileri yüksek. Küresel durgunluk, normal şartlar altında FED faizleri 0 noktasına indirirken değer kazanması gereken TL, Güney Afrika randı, Rus rublesi gibi paralara değer kaybettirmeyi sürdürüyor.

MERKEZ BANKALARINDAN DOLAR BOLLUĞU HAMLESİ

Avrupa Merkez Bankası (ECB), ABD Merkez Bankası (FED), Kanada (BOC), İngiltere (BOE), Japonya (BOJ) ve İsviçre (SNB) merkez bankaları, küresel ölçekte dolar likiditesi sağlanmasını güvence altına almak için swap hattını genişletme kararı aldı.

ECB’den yapılan açıklamada, dünyanın önde gelen 6 merkez bankasının, piyasaların ABD doları cinsinden likidite teminini artırmak için koordineli hareket etme kararı aldığı belirtildi.

Ortak plan kapsamında, 6 merkez bankası, bir hafta süreli mevcut operasyonlarına ek olarak, gecelik endeks swapları (OIS) üzerinden 25 baz puandan 84 günlük vadeyle haftalık dolar vermeye başlayacak. Buna, 16 Mart haftasında planlanan swap operasyonlarında başlanacak. (EKONOMİ SERVİSİ)

Araştırma: Kovid-19 aşıları güvenli ve etkili

AB'de kullanılmayan yaklaşık 4 milyar avroluk Kovid-19 aşısı çöpe atıldı

Koronavirüsün yeni varyantı "BA.2.86" İsrail'de de tespit edildi

Pandemi döneminde 290 bin fazladan ölüm yaşandı | “Verileri gizleyerek üç yıl insanların ölümünü izlediler”