25 Aralık 2019 07:27

Kanal İstanbul gerekçesi boşa düştü: Boğazlardan geçen gemi sayısı artmadı, azaldı

Hükümetin Kanal İstanbul’un gerekçesi olarak açıkladığı “Boğazlardan geçen gemi sayısı 2006’ya kıyasla sekiz kat arttı” iddiasını veriler yalanladı. Artış bir yana günlük gemi geçişlerinde düşüş var.

Fotoğraf: DHA

Paylaş

Kanal İstanbul tartışmaları sürerken hükümet, projenin gerekçelerinden birini boğaz trafiğinde yaşanan artış olarak açıkladı. İktidara yakınlığıyla bilinen gazeteci Hadi Özışık’ın iddiasına göre boğazlardan geçen gemi sayısı 2006’ya kıyasla sekiz kat arttı. Ancak bu iddiayı veriler yalanlıyor. Hatta artış bir yana 2007’den bu yana boğaz geçişlerinde düşüş yaşanıyor.

8 KAT ARTIŞ İDDİASI 1936’YA AİT

Teyit’te yer alan habere göre, ortaya atılan sekiz kat artış iddiası yakın geçmişteki artışa ilişkin değil. Dışişleri Bakanlığının internet sitesinde boğazlarla ilgili yapılan açıklamada, sekiz kat artışın 1936’da imzalanan Montrö anlaşmasına kıyasla olduğu belirtiliyor. Montrö’nün imzalandığı yıl verileri incelendiğinde ise on aylık sürede 4700 gemi geçtiği görülebiliyor. Yani artışın o döneme oranla sekiz kat olduğu söylenebilir.

2007’DEN BU YANA BOĞAZ TRAFİĞİNDE DÜŞÜŞ YAŞANIYOR

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının açıkladığı veriler ise son yıllarda boğazdaki gemi geçişlerinin artmadığını, aksine düştüğünü gösteriyor. Bakanlığın sitesinden 2006 yılından bu yana boğazdaki gemi trafiğine ilişkin istatistikler incelenebiliyor.

Buna göre 2006’da boğazlardan 54 bin 880 gemi geçerken; 2007’de bu sayı 56 bin 606’ya yükseliyor. Devam eden yıllarda ise gemi geçişlerinde istikrarlı bir düşüş gözleniyor. 2018’de boğazlardan geçen gemi sayısı 41 bin 103’e geriliyor.

Yıllara göre boğazlardan geçen gemi sayılarını gösteren infografik — İnfografik: Teyit.Org

İstanbul boğazından geçen günlük ortalama gemi sayısı incelendiğinde ise, son 12 yıllık dönemde en yüksek yılın 2007 olduğu görülüyor. 2007’de 155 olan sayı yüzde 28’lik düşüşle 113’e kadar gerilemiş durumda. 2019’un ilk dokuz ayında ise 30 bin 352 gemi geçiş yapmış. Aynı ortalama ile devam ettiğinde 2019’u 40 bin 500 seviyesinden kapatacağız. Bu da günlük geçiş sayısının ortalama 111’e denk geleceği anlamına geliyor. 2018’de 113’e düşen gemi ortalamasının nasıl olup da 150’ye çıkacağı da merak konusu.

ÇANAKKALE BOĞAZI İKİ NOKTADAN GEÇİŞLERİ KALDIRABİLECEK Mİ?

Bir diğer sorun da olur da Kanal İstanbul açılırsa İstanbul Boğazı’nın geçişler için kapanıp kapanmayacağının net olarak ortaya konmamış olması. Eğer İstanbul Boğazı kapanmaz ve arzu edilen gemi geçişi rakamına ulaşılırsa yanıtlanmayı bekleyen bir soru daha var: İstanbul Boğazı, gemi geçişleri için Çanakkale Boğazı ile birlikte ele alınmalı. Birinden geçen, diğerinden de geçmek zorunda. Olur da hedeflenen rakamlara erişilebilirse, İstanbul ile birlikte dünyanın en tehlikeli geçiş rotalarından biri kabul edilen Çanakkale Boğazı tek başına bu iki geçişin yarattığı yükle baş edebilecek mi?

KANAL İSTANBUL SÜVEYŞ Mİ?

İktidarın Kanal İstanbul’un para basacağı yönündeki iddialarına dair dayanağı ise Panama ve Süveyş kanalları. Ancak bu kanallar herhangi bir deniz geçişinin olmadığı yerlerde inşa edildi ve alternatifleri yoktu. İstanbul boğazına alternatif olacak Kanal İstanbul’un tekil hatlarla karşılaştırılmasında da ciddi sorun var.

Süveyş kanalı ticari açıdan büyük bir öneme sahip. Çünkü kanal, Akdeniz ve Kızıldeniz’i birbirine bağlıyor ve alternatifi yok.

Panama Kanalı’nın yakın dönem verilerine göre, kanaldan her yıl 13 – 14 bin kadar gemi geçiyor. Kanal, Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus’u birbirine bağladığı için büyük bir öneme sahip ve bulunduğu coğrafyada alternatifi yok.

İddiayı enine boyuna inceleyen Teyit.Org, sonuç olarak şu değerlendirmede bulundu:

“İstanbul Boğazı son yıllarda sayı olarak düşse de, ağırlık olarak artan bir gemi trafiğine sahip. Ancak iddialarda geçtiği gibi bu sayının sekiz kat arttığı iddiası doğru değil. Süveyş ve Panama kanallarından geçen gemi sayıları ile yapılan kıyaslamalar ise yapısal sorunlara sahip. İddia yanlış bilginin en yaygın yedi türünden çarpıtmaya örnek gösterilebilir.” (HABER MERKEZİ)