Özgür Ülke'nin bombalamasının üzerinden 25 yıl geçti

Erdoğan ALAYUMAT

Özgür Ülke gazetesinin bombalanmasının üzerinden 25 yıl geçti. O günün tanıklarından Gazeteci Tuğrul Eryılmaz, "Türkiye’de maalesef bazı şeylere alıştık; gazetelerin basılmasına, gazetecilerin hapse atılmasına" derken,  Gazeteci Hüseyin Aykol, "Özgür Ülke’yi bombayla kapatamadılar ama daha sonra mahkemeyle kapattılar. Onlar kapattılar, biz çıkardık, onlar kapattılar, biz çıkardık. O günlerde göz yaşartıcı bir dayanışma vardı. Gerçekten sahip çıkma vardı. Bunu bugünlerde maalesef göremiyoruz” diyor.

Halk Gerçeği, Yeni Halk Gerçeği, Yeni Ülke, Özgür Gündem, Welat ve tekrar Özgür Gündem gazetelerinin ardından sansür ve saldırı tehditleri altında 28 Nisan 1994’te yayın hayatına başlayan Özgür Ülke’nin bombalanmasının üzerinden 25 yıl geçti. 3 Aralık'ı 4 Aralık'a bağlayan gece gazetenin İstanbul Kadırga'da bulunan teknik binası, Cağaloğlu'da bulunan merkez bürosu ve Ankara bürosu aynı anda bombalı saldırıya uğradı. Saldırıda gazetenin ulaştırma görevlisi Ersin Yıldız hayatını kaybederken onlarca çalışanı yaralandı. Olayın faillerine dair hiçbir şey yapılmazken saldırıda yaralananlar hastanede gördükleri tedavilerinin ardından gözaltına alındı. Saldırıya dair açılan soruşturmada ise hiçbir sonuç çıkmadı.

Bombalamaya rağmen ertesi gün okuyucuyla buluşan Özgür Ülke gazetesinin manşeti, “Bu ateş sizi de yakar!”dı.

Özgür Ülke gazetesinden sonra özgür basın geleneğinden 35 gazete daha yayın hayatına başladı. Bazıları günü birlik kapatılırken, bazıları da haftalar içerisinde kapatıldı. Son olarak yayın hayatına 23 Ağustos 2016 tarihinde başlayan Özgürlükçü Demokrasi gazetesi ise 28 Mart 2018 tarihinde İstanbul 8. Sulh Ceza Hakimliği’nin kararıyla kapatıldı. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) devredilen gazetenin çalışanlarının birçoğu gözaltına alınarak tutuklandı. Gözaltına alınanlar arasında gazete binasının görevlisi ve aşçısı da bulunuyordu.

"KÜRTLER KENDİ BASININI KURMAK ZORUNDA KALDI"

Özgür Ülke gazetesinin bombalanması sonrası ortaya çıkan büyük dayanışmaya dikkati çeken dönemin tanıklarından Gazeteci Tuğrul Eryılmaz, 1990’lı yıllarda gördüğü baskılardan dolayı sesi çıkmayan Kürtlerin batı basınında kendilerine bir yer edinemediği için kendi basınını kurmak zorunda kaldığını ifade etti. Özgür Gündem gazetesinin bu koşullar altında çıktığını hatırlatan Eryılmaz, gazetenin tüm maddi imkanlarını Kürt halkı tarafından karşılandığını ancak gazetenin sadece Kürtlere değil Türklere de yer açtığını söyledi.

"BASIN TARİHİNDE İLK KEZ GAZETE BOMBALANDI"

Dönemin siyasal ikliminin bu tür gazetelerin yaşamasına izin vermediğini dile getiren Eryılmaz, “Özgür Gündem gazetesi kısa bir süre içinde kapatıldı. Sonra Özgür Ülke kuruldu. Gazete, diğer gazeteler gibi kapatılmadı. Türkiye basın tarihinde belki de ilk defa bir gazete bombalandı. Bir sabah kalktık ki Özgür Ülke bombalanmış. Ersin diye bir arkadaş hayatını kaybetmişti. 20 küsur insan yaralanmıştı. Bombalama olayının ardından ciddi bir gazetecilik dayanışması yaptık. Bir yayın organı bombalanmış ve hayatına kastedilmişti” dedi.  

"TÜRKİYE'DE MAALESEF BAZI ŞEYLERE ALIŞTIK"

Özgür Ülke gazetesinin bombalanması olayıyla bugünü karşılaştıran Eryılmaz, “Oradaki güya gizli kalmış yazışmalara göre, dönemin başbakanı Tansu Çiller, tıpkı şimdi yapıldığı gibi, Özgür Ülke gibi gazetelerin milli birlik ve beraberliğe aykırı bir beka sorunu yarattıklarını söylemişti. Şimdi ise bu sözlerden başka bir şey duymuyoruz. Türkiye’de maalesef bazı şeylere alıştık. Gazetelerin basılmasına, gazetecilerin hapse atılmasına… Düşünsenize 120 kişi mi içeride 97 kişi mi içeride 45 kişi mi içeride hâlâ bunun tartışması yapılıyor. Ama bir gazetecinin bile içerde olmaması gerekiyor. Bir ülkenin siyasi iklimi neyse, onun gazetelerinin de çok farklı olması kolay değil. Bu farklılığı yaratmak isteyenler özgür basındı. İşte bunun bedelini ödüyorlar” diye konuştu.

AYKOL: ÖZGÜR ÜLKE'NİN BOMBALANMASI SALDIRILARIN DORUK NOKTASIYDI

O dönemin yakın tanıklarından biri olan Gazeteci Hüseyin Aykol, özgür basın geleneği olarak bugüne kadar 52 gazete çıkardıklarını kaydetti. 1990’lı yıllardan bugüne gazetelerin çıkarılmasındaki zorluklara dikkati çeken Aykol, “90'lı yıllar faili meçhul cinayetlerin çok yükseldiği, köylerin boşaltılıp yakıldığı bir dönemdi. Kürt ilerinde gerçekten topyekün bir saldırı vardı. Bu saldırılardan biz de nasibimizi aldık. Arkadaşlarımız öldürüldü, tutuklandı. Bazı arkadaşlarımız sürgüne gönderildi. Musa Anter ve gazete dağıtımcılarımızla birlikte 50’den fazla şehidimiz var. Ancak Özgür Ülke’nin bombalanması, bu saldırıların doruk noktasıydı. Özgür Ülke’nin bombalanmasından sonrada baskılar azalmadı. Aynı yıl içinde bir dağıtımcı arkadaşımız öldürüldü” dedi.

"GÖZ YAŞARTICI DAYANIŞMA VARDI"

Gazetenin bombalandığı gün, “Özgür basın hayatımda ilk defa bu sefer başardılar galiba, biz artık gazete çıkaramayacağız” diye düşündüğünü anımsatan Aykol, şöyle devam etti:

“Ben o gün gazeteye erken gittiğimde itfaiyeciler hâlâ çalışıyorlardı. Bende çalıştığım dergiye gittim. Manşeti falan değiştirdim. O sırada telefonlar çok yaygın değildi. Bulunduğum dergiyi Gültan Kışanak aradı, beni çağırdı ve ‘Gazeteyi yapıyoruz’ dedi. Hemen oraya gittim, çeşitli sosyalist derneklerin bürolarını kullanarak o gün gazeteyi yaptık. Ertesi gün 4 sayfa olarak hiç aksatmadan bayilerleydik. Aydın, yazar ve sanatçılar gazeteye makale verdiler. İstiklal Caddesi’ne çıkılıp gazete satıldı. Herkeste müthiş bir tepki vardı. Böyle müthiş bir dayanışma oldu. Özgür Ülke’yi bombayla kapatamadılar ama daha sonra mahkemeyle kapattılar. Onlar kapattılar, biz çıkardık, onlar kapattılar, biz çıkardık. O günlerde göz yaşartıcı bir dayanışma vardı. Gerçekten sahip çıkma vardı. Bunu bugünlerde maalesef göremiyoruz.” (MA)

Özgür Gündem kapatıldı

CHP ve HDP'den Özgür Gündem'in kapatılmasına tepki

Azadiya Welat davası: Yasal gazete illegal gibi gösteriliyor