'Evrimi anlatmak bizim sorumluluğumuz'

Müfredattan kaldırılması ve yapılan açıklamalarla birlikte Türkiye’de evrim tartışmaları zaman zaman gündeme geliyor. Birçok gencin merak konusu olan evrim, lise ve üniversitede çeşitli etkinliklerle yaygınlaştırılmaya çalışılıyor. Bunun örneklerinden biri de 13 yıldır ODTÜ Biyoloji ve Genetik Topluluğu (BİYOGEN) ve Evrim Ağacı tarafından düzenlenen Aykut Kence Evrim Konferansı. Biz de etkinliğin bu seneki organizatörleri Rabia Turacak ve Selen Akçakoca ile 13. Aykut Kence Evrim Konferansı (AKEK)’nı konuştuk.

Bize AKEK hakkında bilgi verir misiniz?

Rabia: Bu sene 9-10 Şubat 2019 tarihlerinde 13. Aykut Kence Evrim Konferansı’nı düzenleyeceğiz. Bu konferans tamamen öğrenciler tarafından düzenlenen ve halka evrimi anlatmak için yapılan bir konferans. AKEK, birinde akademik konuşmaların yapıldığı birinde de genel evrim konularının tartışıldığı iki salonda düzenleniyor. Bu nedenle evrime ilgili olan herkesin gelip bir şeyler öğrenebileceği bir konferans.

Selen: AKEK Türkiye’deki en geniş kapsamlı evrim konferansı. Yaklaşık 1200 kişilik bir katılımla gerçekleşen bir konferans oluyor. Bu Türkiye’de evrime olan ilgiyi gösteriyor. Daha önce “Uluslararası Evrim Konferansı” adıyla düzenlenen konferans, Aykut Kence hayatını kaybettikten sonra onun adıyla düzenlenmeye başlandı. Aykut Kence, Türkiye’de evrim alanında çalışan ilk bilim insanlarından biri ve bu alanda oldukça mücadele vermiş bir insan. Biz de onun izinden giderek insanlara evrimi anlatmaya çalışıyoruz.

BİLİMSEL EĞİTİM VE EVRİM TARTIŞMALARI

Türkiye’de bir evrim konferansı düzenlemek sizin için neden önemli?

Rabia: Bizim için evrim çok temel bir konu fakat bugün ders kitaplarından çıkarıldığını görüyoruz. Bu tür yasaklamalar aslında bizim daha çok motive olmamızı sağlıyor. Biz insanların evrimin ne olduğunu öğrenmesini sağlamak istiyoruz. “Maymundan geldik.” gibi argümanlarla bilime sırtını dönen insanlara bunun öyle olmadığını göstermek istiyoruz. İnsanların kafasında yanlış oluşan evrim algısını yıkıp aslında ne olduğunu anlatmaya çalışıyoruz.

Selen: Geçen sene evrimin müfredattan kaldırılmasıyla birlikte konferansa çok ciddi oranda liseli genç katıldı. Belirli politikalar dahilinde Türkiye gençliği bugün evrimden ve bilimsel düşünceden uzaklaştırılmaya çalışılıyor. Liselerde evrim müfredattan kaldırılıyor ya da çoğu üniversitenin biyoloji bölümlerinde bile yeteri kadar anlatılmıyor. Bugün Türkiye’deki öğrenci gençliğin en temel taleplerinden biri bilimsel bir eğitim almakken bu gibi uygulamalarla karşılaşıyoruz. Böyle bir durumda da evrim anlatmak bizim bir sorumluluğumuz haline geliyor. Evrim karşıtı söylemlerle ve bilimin sansürlenmesiyle biz ancak evrimi anlatarak mücadele edebiliriz.

LİSANS ÖĞRENCİLERİNİN DÜZENLEDİĞİ BİR KONFERANS

Organizasyon ekibi olarak Türkiye’de bir evrim konferansı düzenlediğiniz süreçte ne gibi sorunlarla karşılaşıyorsunuz?

Rabia: Organizasyon süreci bizim için tek kelimeyle sancılı geçiyor. Biz bu konferansı bir öğrenci topluluğu olarak tamamen lisans öğrencilerinin emeğiyle gerçekleştiriyoruz. Bu öğrencilerin gönüllü olarak böyle bir iş çıkarması hocaların ve katılımcıların dikkatini çekiyor. Özellikle yurtdışından gelen hocalar lisans öğrencilerinin Türkiye gibi bir yerde böyle bir etkinlik yapmasına oldukça şaşırıyorlar. Bu da bizim için çok gurur verici bir şey oluyor ama konferansı düzenlerken birçok sorunla karşılaşıyoruz. Biz bir öğrenci topluluğu olarak bu konferansı düzenlemeye çalışıyoruz. Son dönemde öğrenci topluluklarının bütçeleri kısıtlanıyor. Zaten bu yapılmadan önce de bu bütçeyi okulun izin verdiği ölçüde kullanabiliyorduk. Okulun içerisinde düzenlediğimiz konferans için bile okula para ödemek zorunda kalıyoruz.

ZOR KOŞULLAR

Selen: Bir yandan da evrim konferansı düzenlemekten dolayı sorunlar yaşıyoruz. Hâlâ atacağımız her adımda acaba önümüze bir engel çıkacak mı, acaba bu konferansı bu sene düzenleyebilecek miyiz gibi kaygılar taşıyoruz. Hocalar Türkiye’ye gelmekten çekiniyorlar, korkuyorlar. Tüm bunlara rağmen biz yıllardır bu konferansı her sene yapıyoruz. Bu şartlara rağmen bu konferansı yapmak da bizim için çok önemli oluyor ve bu işi hevesle yapmamızı sağlıyor.

Bilindiği gibi konferans kapsamında MTA Doğa Tarihi Müzesi’ne bir gezi düzenliyordunuz fakat MTA’da insan evrimi ve jeolojik devirler kısmının kaldırıldığını ve evrim kelimesinin yerine “gelişim” yazan etiketler yapıştırıldığını görüyoruz. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Rabia: Gülelim mi, ağlayalım mı bilemiyoruz. Dışarıdan bakıldığında trajikomik, bizim açımızdan bakıldığında ise üzücü bir durum. Biz bir şekilde hala insanlara insan evrimini de jeolojik devirleri de anlatmaya çalışıyoruz. Yine de biz oraya gittiğimizde tüm evrimsel süreci görmek bizim için önemliydi ama şimdi böyle bir imkân yok.

HER ALANDA EVRİMİ TARTIŞMALIYIZ

Gençlerin evrime olan ilgisinin arttığından bahsettiniz. Bu alana ilgisi olan gençlere neler önerirsiniz?

Rabia: Evrim hakkında bilgi sahibi olmak için bugün gençler araştırmalı, incelemeli, sorgulamalılar. Evrim hakkında insanlara sorular sormalı ve öğrenmeliler. Biz geleceğin bilim insanları olarak bizim yolumuzdan ilerleyecek gençlere araştırmayı, sorgulamayı öğretmek için buradayız. Bu konuda bizimle de iletişime geçebilirler. BİYOGEN ve Evrim Ağacı olarak bizim kapımız evrimi öğrenmek isteyen her gence açık.

Selen: Biz evrimle ilgili tartışmaları hayatımızın her alanına yaymalı, sınıflarımızda, mahallelerimizde tartışmalıyız. Türkiye gençliği olarak evrimden ve düşünceden vazgeçmemeli, savunmalı ve bir araya gelerek mücadeleyi büyütmeliyiz.