‘Villa Kardeşliği’ Anayasa Mahkemesi’nde

ANKARA 3. İdare Mahkemesi, Büyükşehir belediyelerine kentsel dönüşüm projelerinde sınırsız yetki tanıyan Belediyeler Kanunu’nun 73. maddesini Anayasa Mahkemesine taşıdı. Ankara 3. İdare Mahkemesi, Belediyeler Kanunu’nun kentsel dönüşümle ilgili 73. maddesinin Anayasaya aykırı olduğuna hükmederek iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu. Meclisin gece-gündüz çalışarak Belediye Kanunu’nda yaptığı değişiklik, “kentsel dönüşüm” adıyla büyükşehir belediyelerine geniş yetkiler verdiği gerekçesiyle eleştirilmişti. Basına “AKP, CHP ve MHP’nin villa kardeşliği” diye yansıyan değişiklik, Şehir Plancıları Odasının (ŞPO) girişimleri sonucu Anayasal yönden değerlendirilecek. AKP hükümetinin geçtiğimiz yaz aylarında gündeme getirdiği Belediye Kanunu’ndaki değişiklik, CHP ve MHP’li milletvekillerinden de destek görmüştü. AKP’li Nusret Bayraktar ve 14 milletvekilinin imzasıyla verilen 73. maddedeki değişiklik teklifi, hiçbir değişikliğe uğramadan CHP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla komisyondan geçmişti. Kentlerin rant alanlarına çevrilmesinin önünü açan, bu alanda başta Ankara Büyükşehir Belediyesi olmak üzere, büyükşehir belediyelerinin önündeki yargı engellerini ortadan kaldıran yasa tasarısı basına “Mecliste havuzlu villa kardeşliği” diye yansıyınca muhalefet partileri tutum değiştirmişti. Ancak yine de tasarı Mecliste yasalaşmıştı. CHP, konuyu Anayasa Mahkemesine taşıyacağını açıklamıştı. Konun takipçisi olan Şehir Plancıları Odasının (ŞPO), ilgili madde dayanak gösterilerek hayata geçirilen rant amaçlı projeleri yargıya taşıdı. ŞPO, Ankara Büyükşehir Belediyesinin “Ballıkuyumcu Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı Sınırı” başlıklı kararına yönelik açtığı iptal davasında Belediyeler Kanunu’nun 73. maddesinin Anayasaya aykırı olduğu yönündeki görüşünü de dile getirdi. İddiaları değerlendiren Ankara 3. İdare Mahkemesi, ŞPO’nun ilgili maddeye yönelik eleştirilerini haklı bularak Anayasa Mahkemesine başvurdu. İlgili Mahkeme, Anayasa Mahkemesine yaptığı başvuruda 73. maddenin kentsel dönüşüm alanı ilan etme konusunda büyükşehir belediyelerine “sınırsız yetki” verdiğine dikkat çekti. Maddede kamu yararı ve bölge halkının korunmasına yönelik hükümler yer almadığına dikkat çeken Ankara 3. İdare Mahkemesi, maddeyle yargısal denetimden uzak bir alan oluşturulduğu ifade edildi. Mahkeme, söz konusu yasa maddesinin Anayasanın “hukuk devleti” ilkesine, “Mülkiyet ve miras hakkının ancak kamu yararı amacıyla kanunla sınırlanabileceği” hükmüne ve “yerel yönetim” ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu. Konuya ilişkin yazılı bir açıklama yapan ŞPO, söz konusu maddenin Anayasa Mahkemesine taşınmasını, “Kentsel dönüşüm adı altında meslek alanımızı rant tüccarlarının oyun alanına dönüştüren hukuksuz girişimlere karşı umut verici bir gelişme” diye değerlendirdi. Açıklamada, “Ülkemiz kentlerinin önemli bir bölümünün plansız ve kaçak yapılaştığı, güvenli ve sağlıklı yaşanabilir alanlar haline gelemediği, bu alanlarda bir yenilenme ve dönüşüm gereksinimi olduğu açıktır. Ancak bu gereksinimin Anayasada yer alan temel hak ve hürriyetleri kısıtlayana düzenlemelerle, oluşan rantın yandaşlara aktarımı temelinde, zor kullanarak gerçekleştirilmesi kabul edilemez bir anlayıştır” denildi. (Ankara/EVRENSEL)