29 Ağustos 2017 00:51

Kadın yazar ve şairlerimizin eserlerinde ‘kedi’

Mustafa Aslan, Türkiye edebiyatında büyük bir yer tutan kedinin, kadın yazar ve şairlerce nasıl işlendiğini inceledi.

Paylaş

Mustafa ASLAN
İstanbul

Edebiyatımızda kedi kahraman olarak, izlek olarak belirgin bir yer tutuyor. Erkek ve kadın yazarlarımızın yapıtlarına baktığımızda sayının epeyce kabarık olduğu görülüyor. Bunun için yazımızı üç bölüm halinde yayımlayacağız. İlk ikisi kedi ile ilgili kadın ve erkek yazarlarımızın yazdıklarından oluşuyor. Üçüncü bölümü ise çocuk edebiyatında kedi konusuna ayırdık.

Bu yazımızda kadın yazarlarımızın şiir, roman, öykü alanında kedi ile ilgili yapıtlarına yer veriyoruz. Elbette gazete yazısının sınırları içinde yer verdiğimizi belirtmek yerinde olur diye düşünüyorum.

Saime Akat’ın hazırladığı Kedi Şiirleri Antolojisi’ni, Gökhan Akçura’nın derleyerek hazırladığı Kedi Kitabı, Alper Çeker’in Çağdaş Türk Edebiyatında Kedi Hikayeleri hemen yazımın başında anarken, birkaç tane çeviri kedi öykü antolojilerinden söz etmenin yerinde olacağını düşünüyorum.

ŞİİRDE KEDİ

Kedi, şiirimizde başlı başına bir imge olarak çıkıyor karşımıza, kimi şiirlerdeki kedinin gerçek anlamında kullanımını saymazsak. Ancak imge olarak özellikle şiirimizde karşımıza çıkan kedi, erkek şairlerimizin ürünlerine oranla kadın şairlerimizin şiirlerinde daha az yer aldığı görülüyor.

Zeynep Uzunbay “Kedi Merdiveni”, Didem Madak’ın “Grapon Kağıtları”nda ‘Kedilerin Alışkanlıkları’ şiiri, Betül Tarıman’IN “Kardan Harfler” adlı yapıtındaki ‘Düş Kontesi’ adlı şiiri, Nedime Köşgeroğlu’nun “Suda Eklem Ağrısı”da ‘Çarşı’ adlı şiir, Mehtap Meral “Kedi Mevsimi”, Nalan Çelik’in “Düdüklü Akasya” adlı kitabında ‘Gözyaşınız Kaç  Kişilik’ şiiri, Arife Kalender’in “Gece Islıkları” adlı yapıtında ‘Otogar Biletçisi- XX’ adlı şiiri, Ayşım Okudan “Kocaoğlu- Ayışığı Kedisi” ‘Şiir ve Hikaye’, Birhan Keskin, Delilirikler adlı yapıtındaki ‘Hüzünlü Gezinti Güvertesi’  adlı şiirini… sayabiliriz. 

Nedime Köşgeroğlu, Didem Madak, Arife Kalender ve Nalan Çelik’in kitaplarındaki ‘kedi’li   şiirler günümüz sorunlarına ışık tutuyor.  Didem Madak Grapon Kağıtlar adlı kitabındaki ‘Kedilerin Alışkanlıkları’ adlı şiirinde kediyi okura bir yakını, arkadaşı gibi sunuyor.

“Bir tekir kedi ile beraber/ Hayatı seyrediyorum’ (56) diyen Didem Madak , şiirin ilerleyen dizelerinde ise kediyi iyiden iyiye kişileştiriyor.

ROMAN VE ÖYKÜDE KEDİ

Aslı Perker “Bana Yardım Et”, Duygu Asena “Kadının Adı Yok”, Ayşe Erbulak “Cinayet Sınıfı Başkanı”, Nilüfer Güngörmüş  “Büyük A”, Zekiye Boyana “Kedi Beni Çağırıyor”,  Filiz Elasu “Gezi Apartmanı”, Oya Baydar “Kedi Mektupları”, Şükran Yiğit “Bir Akdeniz Kedisinin Hatıraları”, Arzu Yüksel “Kedi Gözü”, Eda Günay “İçimde Bir Kedi”, Sevim Gündüz “Kadın ve Kedi”, Alev Alatlı “Kabus / Schrödinger’in Kedisi 1”, Melis Kutlu “Fransızca Bilen Atkı”da ‘Bahar Pandomimi’ adlı öyküsü, Nilüfer Güngörmüş’ün yapıtına adını veren “Büyük A” adlı öyküsü, yer alıyor.

Ayşe Erbulak’ın Cinayet Sınıfı Başkanı ve Filiz Elasu’nun Gezi Apartmanı adlı romanlarında ilginç kediler çıkıyor karşımıza. Erbulak’ın  polisiye romanındaki kedi bir kişiyi rahatsızlık verecek derecede izliyor,  ortak yaşama kültürün tartışıldığı Elasu’nun romandaki  Pluto adlı kedisi ile insanlarla arasında benzerlikler olduğu gözleniyor.

Ayşe Erbulak’ın Cinayet Sınıfı Başkanı’nda kedileşmeye başlayan insanları görüyoruz. Yapıtta kediden korkan kahramanımız Ela’nın üvey annesinin sesinin kedi miyavlamasına benzediği belirtiliyor.

“…Ayakkabılarını eline alıp mutfağa geçtiği sırada Ela’nın oda kapısının kapalı olduğunu gördü. Demek kız gelmişti. Çünkü o olmadığında odanın kapısı hep açık olurdu, yoksa koku yapardı hem de kız kediden korktuğu için…” (s.87)

Kadın şair ve yazarlarımızın kediye bakışları yaşamın dışında olmadığı görülüyor. Bir başka yön ise kediyi kişileştirmeleri ve arkadaşlarıymış gibi sunmaları ise dikkat çeken bir başka nokta olarak çıkıyor karşımıza.

ÖNCEKİ HABER

ABD'nin Clovis kentinde silahlı saldırı: En az 2 ölü

SONRAKİ HABER

Kolombiya’da barış hâlâ tehdit altında

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...