ORS işçisi birliğini yeniden kuruyor

Ayhan AYDOĞAN 

Ankara Polatlı’da kurulu olan Ortadoğu Rulman Sanayi (ORS), metal direnişine en ileriden katılan fabrikalardan biri. Ülkedeki metal fırtınasıyla yelkenini şişirip greve çıkan ORS; ilki 1 gün, diğeri 17 gün süren iki direniş yaşadı. Önemli kazanımlar elde edilen bu direnişler, olumsuzluklarıyla da işçilere önemli deneyimler kazandırdı. 

İşçilerin ilk direnişi 8 Haziran 2015’te yaşandı. Türk Metal’den istifa eden işçiler, bir günlük direnişle atılan işçileri geri aldırıp, patrona kendi temsilcilerini kabul ettirdiler. 26 Ağustos’ta ise patronun ikinci saldırısı geldi. Patron 210 işçiyi işten attığını duyurdu. Jandarma saldırısından, işçileri bölmeye dönük türlü oyunlara rağmen birliklerini koruyan işçilerin direnişi tam olmasa da kazanım getirdi; 210 rakamı 33’e indirildi. 

Türk Metal fabrikaya dönemedi ancak komitede olan ve direnişin en önünde yer alan işçiler işten atılmış oldu. Atılan işçilere kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve sekiz brüt maaş tutarında ek ödeme yapılmış olsa da işten atmaların durdurulamamış olması işçilerin kendilerini en çok eleştirdikleri nokta oldu. 

YENİDEN KOMİTE KURULUYOR

Fabrikada şu anda yeniden bir komite kuruluyor. Fakat direniş sürecine en ileriden katılan işçilerin tümünün fabrika dışında kalması, yeni komiteye direniş döneminin deneyimlerinin aktarılmasını zorlaştırıyor. Yeni komitede yer alan işçiler en ufak bir gelişmede hâlâ dışarıdaki işçilerden medet umar pozisyonda. Dışarıdaki işçiler ise içerisinin havasını eskisi gibi göremedikleri için işverenin hamlelerine istedikleri yanıtı veremiyor. Fakat direniş sonrası Türk Metal temsilcilerinin işlevsiz hale gelmesi, üzerlerindeki amir baskısının azalması, içerideki işçilere hareket alanı açmış. 

İşçiler bu alanı direniş döneminde gördükleri eksiklikleri gidermek için kullanıyor. Bunlardan biri de karar alma süreçleri. Kararların tartışılarak ve tüm işçilerin katılımıyla alınması halinde daha fazla sayıda işçinin mücadele deneyimi elde edebileceğini düşünen işçiler, bu nedenle fabrika komitesini işçilerin en geniş kitlesine mal etmeye çalışıyor. 

DAYANIŞMANIN ÖNEMİ

İşçilerin direnişlerden edindikleri bir diğer önemli ders dayanışmayla ilgili. Direnişlerini fabrika dışına anlatmadıklarını ve bu nedenle daha çok baskıyla karşı karşıya kaldıklarını söyleyen işçiler, esnafa, diğer işçilere ve diğer sendikalara direnişlerini anlatmak için çaba göstermemiş olmaktan pişmanlık duyuyor. Patronun da en çok bu boşluğu değerlendirdiğine ve işçilerle Polatlı halkının bağını kopardığına dikkat çeken işçiler, patronun direnişi yalnızlaştırma politikasına yanıt veremediklerini söylüyor. 

GÜNDEM ASGARİ ÜCRET ZAMMI

ORS işçisinin şu andaki gündemi ise tüm ülkede olduğu gibi asgari ücret. İşçiler, asgari ücretten biraz daha yüksek bir ücretle çalışıyor. Direniş öncesinde asgari ücrete yapılan zamla ilgilenmediklerini, “Aman asgari ücret alanlar düşünsün bize ne” dediklerini dile getiren işçiler, asgari ücret zammı gerekçesiyle iğneden ipliğe her şeyin fiyatının artırıldığını belirterek, ek zam talep ediyor. 

İşçiler bir yandan da sendikal örgütlülük için çaba gösteriyor. Fabrikada yeniden bir ayaklanma çıkar korkusuyla Türk Metal ısrarından şimdilik vazgeçen patronun B planı ise Toyoto modeli. Bu, sendikal örgütlülüğün olmadığı, patronun belirlediği temsilciler yoluyla sorunların görüşüldüğü bir model. Ancak patronlar tarafından allanıp pullanan bu yöntem bizzat Toyoto işçileri tarafından lanetleniyor. Bu modeldeki sistemin, işçilerin sorunlarını değil patronun üretim sorunlarını çözmek için kurulduğunu anlatan işçiler; bunun bir sonucu olarak koşulların ağırlaştığına, ücretlerin dengesizleştiğine ve işçilerin bölündüğüne dikkat çekiyor. 

SENDİKALAŞMA ÇABASI

Bunun bilincinde olan ORS işçileri, grev sırasında da araştırdıkları bu modelin kendilerini Türk Metal’den daha fazla baskılayacağını düşünüyor. Konuyla ilgili yanlış fikirleri ortadan kaldırmak için de fabrikada bilinçlendirmeye dönük çalışmalar yapıyorlar. Bir yandan da işkolunda örgütlü başka sendikalara gittiklerini dile getiren işçiler, aradıklarını bulamamış. Sendikacıların direk söylemeseler bile kendilerini üye yapmaya ayak dirediklerini ifade eden işçiler, ayrı bir sendika kurmayı dahi düşünmüş. Ancak baraj başta olmak üzere kimi engeller nedeniyle vazgeçmişler. 

İşçiler şimdilik sendikal bir alternatif bulamadıkları için örgütlülüklerini işçi komitesi yoluyla sürdürüyor. Ama patronların boşlukları affetmeyeceğinin bilincindeler ve birliklerini Türk Metal dışında bir sendikal örgütlülüğe dönüştürmek için arayışları devam ediyor.