21 yıldır tutuklu olan İlhan Çomak’ın yaşadıkları belgesel oluyor

Şerif KARATAŞ
İstanbul

İlhan Çomak 21 yıldır hiçbir delil olmamasına rağmen cezaevinde... Onun hikayesi Türkiye’de hukukun nasıl işlediğine dair en çarpıcı örneklerden... 1994’te, 21 yaşındayken İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümünde öğrenciyken cezaevine atılan Çomak, yazdığı mektuplardan birinde, “Adalet unutulmamaktır” derken yaşadıklarını özetlemişti.
İlhan Çomak’ın hayatı uzun metrajlı belgesele konu olacak. Çiğdem Mazlum ve Sertaç Yıldız’ın yönetmenliğini üstlendiği belgeselin çekimleri ağustos ayında başlayacak. Belgeselin ekim ayında izleyiciyle buluşması planlanıyor. 70 dakika olması beklenen belgeselin adı: ‘Gönderen: İlham Sami Çomak.’ Filmin yönetmenlerinden Sertaç Yıldız’la hem Çomak’ın yaşadıklarını hem de belgeseli konuştuk.

Belgeselini yapmayı düşündüğünüz İlhan Çomak hakkında bilgi verir misiniz?
İlhan Çomak, 1973 yılında Bingöl Karlıova’da doğdu. 1994 yılında yoğun işkenceler gördüğü bir gözaltı süresinden sonra tutuklanarak İstanbul’daki Bayrampaşa Cezaevine konuldu. Yargılanması, polisin işkenceyle düzenlediği ifade tutanakları esas alınarak, Devlet Güvenlik Mahkemesinde gerçekleşti. En nihayetinde bu işkenceli sorgularla düzenlenmiş tutanaklara dayanılarak ve somut hiçbir delil olmadan, 2000 yılında müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Yargıtayın cezasını onamasının ardından AİHM’ye başvurdu. AİHM, 2007 yılında aldığı kararla İlhan’ın adil yargılanmadığına ve yargılanmamın yenilenmesine hükmetti. 2013’te yeniden yargılanmasına başlandı. Avukatları, 20 yılı aşkın tutukluluk süresini göz önünde bulundurarak tahliyesini istedi, ancak mahkeme, ‘delil karartma’ şüphesiyle tutukluluğunun devamına karar verdi. En son 2 Temmuz 2015’te yapılan duruşmada da mahkeme aynı kararı verdi. 21 yıldır cezaevinde olan İlhan Sami Çomak’ın Gitmeler Çiçek Kurusu, Açık Deniz, Günaydın Yeryüzü ve Kedilerin Yazdığı İlahi isimli 4 şiir kitabı bulunuyor.

DÖRT KEZ UZUN TUTUKLULUK SÜRESİNİ AŞTI
İlhan Çomak filmini çekme fikri nasıl oluştu?
Türkiye’nin yakın tarihi adaletsizliğe uğrayan ve hak arayışları duvara çarpan insanlarla dolu. 21 yıldır adalet bekleyen İlhan Çomak da onlardan biri. İşkence, adil yargılanmama, olumsuz cezaevi koşulları gibi Türkiye yakın tarihinde yaşanmış birçok haksız uygulamayı barındırıyor İlhan’ın hikayesi.   
İlhan 21 yıldır Cezaevinde. 21 yıldır hep yargılanıyor. Bugünkü yasaya göre uzun tutukluluk süresini tam dört kez aştı. Cezaevine girdiğinde 21 yaşında olan İlhan, bugün 42 yaşında. O, cezaevine girdiğinde çocuk olanlar bugün birer yetişkin.Ömrünün yarısını cezaevinde geçirdi. İlhan’ın cezaevinde geçirdiği adaletsizliklerle dolu 21 yılı aktarmak amacıyla bu belgeseli hazırlamaya karar verdik.

‘MEKTUPLA BELGESELİ ANLATTIK’
Belgesel fikrine İlhan Çomak’ın tepkisi ne oldu? Ailesi filmi nasıl karşıladı?
İlhan’a projeyi ilk olarak, gönderdiğimiz mektupla anlattık. Yaşadıklarını anlatacak bir film fikri onu memnun etti, ancak daha önce çeşitli farklı projelerle kendisine ulaşılması ve birçoğunun gerçekleşmemiş olması nedeniyle de biraz temkinliydi. Zamanla yazışmalar ve diyaloğumuz geliştikçe projeye inancı ve güveni artmaya başladı. Ailesi ise projeyi son derece sıcak karşıladı. Özellikle kız kardeşi Suna ve ağabeyi Nazım’ın, projenin ilerlemesi noktasında çok fazla katkıları oldu.
İlhan’la henüz yüz yüze görüşemedik. Projeyi mektuplarla ilerletiyoruz, 6 aydan fazladır mektuplaşıyoruz. Kendi tarihini, maruz kaldığı adaletsizliği, mektuplar aracılığı ile anlatıyor. Zaten filmin merkezinde İlhan’ın mektupları olacak. İlhan ‘90’larda çekilmiş bir video kaydı dışında filmde ne yazık ki hiç görünmeyecek, ama hep o anlatacak. 

'ADALET UNUTULMAMKTIR'
İlhan Çomak filmiyle bir kez daha düşüncelerinden dolayı cezaevinde olanların durumuna ışık tutuyorsunuz. Buna dair neler diyeceksiniz?
İlhan yazdığı mektuplardan birinde, ‘Adalet unutulmamaktır’ diyor.  Bugün cezaevlerinde binlerce insan adaletsizliğe, hukuksuzluğa karşı direniyor. Ama ne yazık ki dışarıdaki insanlar tarafından büyük oranda yalnız bırakılıyorlar. İlhan ve İlhan gibi insanlar bu ülkenin daha yaşanılası bir yer olması için bedel ödüyor. Biz herkesin cezaevinde olan insanlar için daha çok ses çıkarması gerektiğini düşünüyoruz. Özellikle duyarlı kamuoyunu hiçbir delil ve hüküm olmaksızın 21 yıldır cezaevinde olan İlhan Çomak’ın serbest bırakılması için harekete geçmeye çağırıyoruz.