SINIRLARIN ÖTESİNDE: Kan parası evlilikleri Irak’a geri döndü

Hazırlayan: Müslime KARABATAK

al-monitor.com’da yer alan habere göre, belki her gün yıkım haberi almadığımız Irak’ta daha sessiz içten yıkımlar gerçekleşiyor. Irak’ta devletin güçsüzlüğü, yasaların yeterince uygulanamayışı feodal gelenekleri tekrar canlandırmaya başladı. Aşiretler arasında yaşanan çatışmaları çözmek adına töreler kullanılıyor. Bunlardan biri “fasliye” evliliği, yani çatışma yaşayan aşiretlerde kan parası olarak yapılan evlilik. Bu yolla kadınlar zorla evlendirilmeye başlamış durumda. Kadınlar tam bir köle gibi yaşıyorlar; boşanamazlar, hiçbir evlilik hakkını elde edemezler…
Fasliye evliliği 1950lerde kanunen yasaklanmış olsa da artan şiddet ortamı yüzünden devlet yetkililerinin buna göz yumduğu iddia ediliyor. Bu durumu tepkiyle karşılayan kadın hakları savunucuları, insan hakları aktivistleri, sivil toplum örgütleri “fasliye evliliğinin diriltilmesine karşı” bir kampanya başlattı. “Irak’ta kadın karşıtı aşiret törelerini bitirmek için birleşelim” adıyla yürütülen kampanya doğrultusunda özellikle kadınlara bu tür törelerin kadınların insan haklarına birer darbe olduğu anlatılacak. Şimdilik bu tür evliliklerin Irak’ın kırsal bölgelerinde gerçekleştiği ve eğer çeşitli devlet, hatta dini kurumlar buna engel olmazsa kavgaların giderek arttığı aşiretler arasında yayılacağından kaygı duyuluyor.

***

KÜBA, HIV VİRÜSÜNÜN ANNEDEN ÇOCUĞA GEÇMESİNİ ENGELLEDİ
HIV virüsü ve frenginin çocuktan anneye geçmesinin önlenmesi Dünya Sağlık Örgütü Genel Müdürü Margaret Chan’a göre sağlık alanındaki en önemli başarılardan biri. Cinsel yolla bulaşan virüslerle uzun yıllardır savaşıldığını hepimiz biliyoruz. Küba’nın bu başarısı belki de AIDS’siz bir toplum yaratmanın ilk adımı. Yetkililer her 100 bin doğumda artık 50’nin altında HIV ya da frengi vakasına rastlandığını açıklıyor. Her yıl 1.4 milyon HIV virüslü kadının hamile kaldığı düşünülürse, Küba’nın AIDS’siz bir jenerasyon yaratmadaki bu başarısının ne ciddi boyutta olduğu anlaşılabilir. HIV virüsü ile doğan çocukların sayısı 2009’da 400 bin iken bu sayı 2013’te 240 bine düştü. 2015 yılından sonra ise bu sayının 40 binden az olması bekleniyor.

***

KADINLARIN SEÇİMİ

Türkiye’de 7 Haziran’da yapılan milletvekili seçiminden çıkan sonuçlara göre Meclise giren dört partiden seçilen kadınların toplam sayısı 98 oldu. Oranlarsak yüzde 17,82. Bu oran bir köşede dursun. Dünyadaki bazı ülkeler kadınların parlamentodaki oranının yüzde 50’nin altına düşmemesi için mücadele ediyor. Bu ülkelerden biri de Tazmanya. Ülkenin liberal hükümeti, 2020 yılına kadar kadın siyasetçi oranının derhal artırılması gerektiğini açıkladı. Bu konuda Kadın Bakanı Jacquie Petrusma “Kadınlar fırsatlardan eşit bir şekilde yararlanamadıkları gibi, toplumda liderliğin sadece erkeklerin alanı olduğuna dair bilinçsiz bir cinsiyetçi önyargı var. Kadınların toplumdaki bu yeri değişmeli” dedi. Petrusma Tazmanya’daki cinsiyet eşitliğinin sınıfta kaldığını, siyasi kurul ve komitelerdeki kadınların oranının yüzde 34’lerde kaldığını belirtti.
Kanada’da ise tarihinde ilk kez kadınların oyu ülkedeki seçimlerin kaderini belirleyecek gibi duruyor. Seçimlerde öne çıkan 3 partinin (Muhafazakar Parti, Liberal Parti ve Yeni Demokrat Parti) de kampanyalarında kadınlar mercek altına alınmış. Öyle ki partilerin kampanyalarını yürütenler bu zamana kadar erkeklerken, bu seçimde 3 partinin de kampanya direktörü kadın. Elbette kadın meselesine bakış açılarında partilerin ideolojilerine bağlı olarak farklılıklar var. Örneğin Muhafazakar Parti’nin, çocuk ve anne sağlığına dair de yürüttüğü programın içinde kürtaj hakkının yer almaması kadınların tepkisine neden oluyor. Yeni Demokratların ise çocuk bakımının kamusal olması gibi daha geniş kesimleri kapsayan bir perspektifle hareket ediyor. Bu da özellike daha ilerici kadın seçmenlerin oylarını Liberal Parti yerine Yeni Demokratlara vereceği tahminlerine neden oluyor. Liberaller de gelir durumuna bağlı olarak daha gelişmiş bir çocuk bakımı yardımı için ve olası bir Liberal Parti hükümetinin yüzde 50’sinin kadın olacağı sözü veriyor. Muhafazakarların kadın vekil adayları ile toplam vekil adayları arasındaki oran yüzde 20’nin altındayken, Liberaller’de bu oran yüzde 33’e, Yeni Demokratlar’da ise yüzde 40’a yükseliyor. Tazmanya’nın “kadınların siyasete katılımında yüzde 50 hedefini” kendi ülkemiz kadar Kanada’ya da öneriyoruz, sabah akşam tok karnına.