Kürt sorununun çözümü için ne yapılmalı? 10

Ragıp Duran

Kürt meselesinin kalıcı çözümü için Türk devletinin, Türkiye toplumunun akıllı olması gerekiyor. Tarihi olarak, siyasi olarak ve demokratik olarak... Akıl, yani ‘rasyonalite’ bir süreç meselesi. Bir birikim meselesi. Duygusal ve asabi ayrıca da şiddetsever, milliyetçi ve militarist bir toplumda, rasyonalizm soğuk duş etkisi yapar. İşte belki de sadece bu nedenle bile, Kürt meselesi -Diğer kilit meselelerin anahtarı olacağı için- katharsis’in başlangıcı olabilir. Türk devletine ve Türkiye toplumuna gerekli olan rasyonalite, Batılı akademianın öğretegeldiği soğuk, mekanik, kimi zaman oryantalist rasyonalite değil, özgürlükçü, dayanışmacı rasyonalite. Matematik değil çok varyantlı geometrik bir rasyonalite.
Kürt? Mesele?
Ülkede halen bazı önemli makamlarda olan kişilerin ayrıca yönetim mekanizmasında görevli etkili ve yetkili şahsiyetlerin, hatta bazı resmi kurumların, ‘Kürt meselesi yoktur’ dediklerini hesaba katacak olursak, belki akıl bile bu sorunu çözmeye yetmeyebilir.
84 değil 25
Tarihi akıl, bir yandan Osmanlı İmparatorluğu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçişteki ulus-devlet tıkanmasını çözmeye yarayabilir, bir yandan da Kürtlerin belki de Ehmede Xani’den bu yana neden kendilerine özgü merkezi bir yönetime kavuşamamış olmaları üzerinde düşünmeye, tartışmaya yol açabilir. Burada coğrafya, sosyoloji ve sömürge psikolojisi gibi akademik disiplinlere de ihtiyaç duyulacak.
Mikroskop değil dürbün
Siyasi akıl, jeo-stratejik bilginin yanı sıra, Kürt-Rus, Kürt-Ermeni, Kürt-Arap ve son zamanlarda Kürt-Amerikan ve Kürt-İsrail ilişkileri üzerine çalışmamızı gerektiriyor. Dış dünyaya ilişkin bu konularda doğru algılama ve tahlil sonucunda Türk-Kürt ilişkileri konusuna da yaklaşabiliriz. Demografi, karma evlilikler, zorla göç alanlarına girdiğimizde meselenin ne kadar karmaşık olduğunu göreceğiz.
Demlemek ağır ağır
Nihayet demokratik akıl, büyük bir ihtimalle işin en güç yanı. Çünkü demokrasi, bakkalda satılan, borsada işlem gören bir meta, bir değer değil. Demokrasi gelenek ister, kültür ister, en azından empati yeteneği ister. Aslında milliyetçiliğe kaymadan/özenmeden, Kürt meselesini, Türk meselesi olarak kavramaya çalışmak ilginç olabilir ama bu yaklaşıma mutlaka ağır dozda demokrasi şırıngalamak gerek. Ahmet Altan’ın Atakürt, Aziz Nesin’in ‘Bulgaristan’da Türkler, Türkiye’de Kürtler’ yaklaşımı bilgilendirme ve anlama/anlatma kampanyasında etkili olabilir. Nihayet siyasi çözümün yaygınlaştırılması, anlatılması ve meşrulaştırılması için IRA, ETA ve Latin Amerika örneklerini ayrıntılı bir şekilde sergilemekte yarar var.
Siyasi alanda, Kürt meselesinin bugün Ankara, Diyarbakır’ın yanı sıra birinci elden Erbil, Bağdat ile Şam ve Tahran’ı da ilgilendirmesi, fotoğrafı yeteri kadar berrak görmemizi engeller. Çünkü bu resim içine, Washington, Moskova, Brüksel, Tel Aviv hatta Pekin’i de koymazsak ağaç orman ilişkisini anlayamayız. Dolayısıyla aslında umutsuz ve karamsar olmak için her türlü şart halen yerine getirilmiştir. Bugün Ankara ile Diyarbakır hatta Erbil, Bağdat, Şam ve Tahran kendi aralarında anlaşabilseler bile, diğer kentlerin sarih onayı olmadan soruna köklü, kalıcı, barışçı bir çözüm bulmak mümkün değil.
Bakkal çaresizliği
Sonuç olarak mesele, 24 saat Kürtçe yayın ve 10-15 milyar dolarla çözülebilecek kadar basit değil. Basit olan, sorunu böyle çözebileceğine inanan bakkal zihniyeti.
Her şeyin rahatça, özgürce konuşulup yazılamadığı bir mecrada hiç olmazsa birkaç soruya yanıt arama süreci bile yararlı olabilir:
8 soru 80 soru
*Ankara, Kürt meselesini 1925’ten bu yana neden çözemedi?
*Azadi ve Hoybun örgütlerinin bugünkü tartışmada yeri, konumu, anlamı nedir?
*PKK sadece bölücü bir terör örgütü müdür?
*DTP, kapatılması istenen kaçıncı Kürt partisidir?
*Kürt meselesi sadece bir güvenlik meselesi midir?
*Hikmet Çetin de Abdullah Öcalan da Kürt ise politika ile uğraşan bu iki kişi neden ‘her bakımdan’ bu kadar zıt konumdalar?
*Bölücülükle ayrılıkçılık aynı şey midir?
*Türkler Kürt, Kürtler Türk olsaydı nasıl bir manzara ile karşılaşırdık?

YARIN: Adnan Serdaroğlu (DİSK/Birleşik Metal-İş Sendikası Genel Başkanı)