Bir Filistin yine var

Şiir, bir savaş uçağını düşüremez ama pilotunun düşüncelerini değiştirebilir.” diyor Filistinli Şair Mahmud Derviş. Ülkesi, sevgili Gazze’si yine bombalanıyor. Altta tanklar, üstte savaş uçakları kan döküyor. Derviş’in sözünü duymuş bir İsrailli savaşçı var mıdır, varsa düşünceleri ne kadar değişmiştir bilinmez ama görünen o ki Filistinli şairler yine kan ve gözyaşı arasında savaş ve barış şiirleri yazmayı sürdürecekler. Ne istiyorlar? Özgür Filistin.
1914’te kurulan ilk koloniyle işgale başlayan İsrail’in elinden topraklarını geri almak. Bu zor görünüyor ancak Filistinli şairlerin düşleriyle baş etmekse İsrail için daha da zor. Filistin’in 1967 yenilgisinden sonra yükselen kavga ve direniş şiirleri, yeryüzüne yepyeni şairler de tanıttı. Mahmud Derviş, Tevfik el Zeyyad ve Samih el Kasım gibi büyük Filistinli şairler, yalnızca Filistin halkına değil, Arap bağlarına da yepyeni bir umut çubukları aşıladı.
Bu yalın şiir, ezilen Filistinlilerin kavgalarını, acılarını, düşlerini ve 1950 yılında İsrailli işgalcilerin ipe çektiği Halk Şairi Hümeyrad’ın sesini boğamayacaklarını da gösteriyordu. Yeni bir halk şiiri yazılıyordu artık. Filistinli şairler, çocukluklarının kara anılarından çıkardıkları görüntülerle direnme günlükleri yazdılar. Bu değişimi Mahmud Derviş şöyle açıklıyor: “Çocukluğum, tüm halkımın dramıyla ilişkili olarak, kişisel dramımın başlangıcı oldu. 1948 yazının o gecesinde, dingin bir köyde atılan mermiler ayırım gözetmedi. Altı yaşındaydım, zeytinliklere, sonra dağlara koşar buldum kendimi, bazen yalınayak, bazen yere kapaklanarak. Korkuyla susuzlukla geçen kanlı bir geceden sonra, Lübnan denen ülkede bulduk kendimizi.” Bu korku ve kırılganlıktan büyük bir şiir çıkarır Derviş. Bu acı, Filistin’in büyük oğullarından Samih el Kasım’a da yansır: “Benim gerçek doğumum 1948’de oldu çünkü hatırladığım ilk imgeler bu yılda ortaya çıkan olayların imgeleridir. Tüm düşüncem ve hayatımın imgeleri bu “48” simgesinden başlar.” Bu simge el Kasım’ın şiirlerini de besler ve Filistin şiiri bir dünya şairi daha kazanır.
Yazıyı “48 yazı”nda birdenbire büyümüş ve “67 yazı”nda yeni Filistin şiirinin kurucuları olmuş şairler sürdürecek artık A.Kadir’in, Süleyman Salom’un ve Afşar Timuçin’in çevirileriyle.
“Bağlayın Beni kıskıvrak./Yasak edin bana kitap okumayı./cigara içmeyi yasak edin./Tıkayın ağzımı kumla./Şiir kandır,/şiir gözyaşı,/yazılır tırnaklarla,/yazılır gözlerle,/yazılır bıçaklarla./Ben şiiri haykıracağım/zındanlarda,/ben şiiri/kamçı altında,/zincir altında,/kan ter içinde,/ben şiiri. /Savaş türküleri şakır/bir milyon kuş/gönlümün dallarında.” (Mahmud Derviş, Meydan Okuyorum)
“En eski atalarımın kanıdır/dolaşan damarlarımda./Savaş atlarının kişneyişini/ve kılıçların şakırtısını/ duyarım her dakka./Bir güneş taşırım sağ elimde./Bıkmadan söyler dururum/acının şarkısını/gecenin açmazlarında.” (Samih el Kasım, Bende Kalan)
Yine geleceğiz/karşılaşmanın yollarında/bir bülbül kulağıma fısıldadı:/Yine geleceğiz./bülbüller oralarda yaşarlar henüz./şakırlar yazılarımızda./Yine geleceğiz/gölgeleri arasında özlemin,/yadırgamanın mezarlarında /bizim de yerimiz var/bu kesin./Yorulma gönül,/dönüşün yollarında /çökme sakın./Yine geleceğiz, yine. (Abu Salma, Yine Geleceğiz)
Dişlerimle savunacağım yurdumun her karış toprağını,/dişlerimle/Başka yurt istemem onun yerine,/assalar damarlarımdan beni/istemem gene./Burdayım hâlâ/Aşkımın tutsağı, evimin çevresinde/Yurdumun peşinde./Burdayım hâlâ./Yıkamazlar beni/ne kadar çarmıh yükleseler/omuzlarıma./Burdayım hâlâ./Tutarak sizi, tutarak, tutarak/avuçlarımda./Dişlerimle savunacağım yurdumun her karış toprağını,/dişlerimle.” (Tevfik el Zeyyat, Dişlerimle)
Yine gelecekler ve dişleriyle savunacaklar ülkelerini. Yeni Filistin şiiri de bu direnmeden çıkacak. Bu acılardan… Savaş pilotlarının düşünceleri değişene kadar. Filistin’e sonsuz barış gelene kadar. Şairler yazmayı sürdürecek.
Bunun için de “Ve ant içerim ki/bir mendil işleyeceğim yarına kadar,/gözlerine sunduğum şiirlerle süslü/ve bir tümceyle, baldan ve öpücüklerden tatlı: Bir Filistin vardı,/bir Filistin yine var.” demiyor muydu Mahmud Derviş?