Gazze’nin ‘ölü’ çocukları

Mezarları temizliyor ve mezarların üzerindeki çiçekleri çok az bir ücret karşılığında suluyor. Bu iş sayesinde akşam eve giderken az da olsa para götürebiliyor ve babasının dayağından kurtulabiliyor.

Filistin İstatistik Merkezine göre, “Yaklaşık 65 bin çocuk Filistin’in sokaklarında çalışıyor. Ve bu çocukların yaklaşık yüzde 6’sı 5 ila 14 yaş aralığında. Birçoğu ya çok az ücret alıyor ya da hiç almıyor.”

ZİYARETÇİ KAPMA YARIŞI

Mahmut oldukça yorgun görünüyor. Küçük bedeniyle mezarlara su taşıyor ve çiçekleri suluyor. Aynı zamanda kirli mezar taşlarını da temizliyor. Temizlik yaparken izlediğimiz Mahmut’la sohbet etmeye başlıyoruz.
“Babam beni buraya iki sene önce okuldan alıp gönderdi. Beni bu mezarlığa her gün gelmeye ve ziyaretçilerden para almaya zorladı.”

Şeyh Radwan Mezarlığında aynı işi yapan birçok çocuk var. Ve neredeyse ziyaretçileri kapmak için birbirleriyle yarışıyorlar. Ama Mahmut bu yarışta kazanmanın bir yolunu bulmuş. “Bir cenaze geldiğinde, hangi insanın bana para verip vermeyeceğini çok rahatlıkla söyleyebilirim. Her kim en çok üzgün görünüyor ve ağlıyorsa ana hedef odur. Böyle insanlar   acılarını gidermek için seni reddedemiyor.”

Mahmut yaptığı işin ona maliyetinin olmadığını söylüyor; en yakın camiye gidiyor oradan suyu ücretsiz olarak alıyor ve mezardaki çiçekleri suluyor. Ziyaretçiler Mahmut’a hizmeti karşılığında 5 İsrail şekeli veriyor (1.40 dolar). Bazen şansı açıksa ya da o gün önemli birisinin  cenazesi varsa aldığı ücret 100 İsrail şekeline kadar çıkabiliyor.  “Benim işim genellikle ziyaretçilerin ne kadar acı çektiğine bağlı olarak değişiyor. Bazen eve 70 İsrail şekiliyle giderken, cebimdeki para bazen de 200 İsrail şekeline kadar çıkıyor ve ben o günlerde çok mutlu oluyorum”

ÇOCUKLAR FARKLI NEDENLER AYNI

Mahmut yaptığı bu iş sayesinde kiralık bir evde oturdukları 7 kişilik ailesini geçindirebildiğini anlatıyor. Babası işsiz ve hasta. Hastalığı yüzünden evde kalmak zorunda. En büyük çocuk olarak ailesini geçindirmek zorunda kalmış. Bu yüzden okuldan ayrılmış ve ailesine bakmaya başlamış. Mahmut’un yanı sıra birçok çocuk mezarların arasında dolaşıyor ve para kazanmak için ziyaretçi bekliyor. Hepsi de aslında aynı nedenlerden dolayı burada çalışmak zorunda: Yoksulluk.

Kimisi ufak yaşta babasını savaşta kaybetmiş ve evde tek başına kalmış. Tıpkı 13 yaşındaki Mohsen ve 14 yaşındaki Susan gibi. Mohsen yaşıtlarına pek benzemiyor. Oldukça büyük kasları var. Mezarlığa gülleri ve suyu aralıksız olarak taşıyor. Susan da onun yanında çiçekleri ekiyor ve suluyor. İkisi beraber ailelerini geçindirmek için çalışıyorlar.

Bütün gün güneşin altında yüzünü yıkarken, Susan “Bizim işimiz büyük oranda ziyaretçilere bağlı. Ziyaretçiler buraya geldiklerinde onları bu sıcak havalarda mezarların üzerindeki çiçekleri sulamaya ikna etmeye çalışıyoruz. Özellikle bu sıcak havalarda ikna olmaları kolay oluyor.” Bizlere bütün gün nasıl çalıştığını, bu sayede ailesini nasıl geçindirdiğini anlatıyor Susan ve bir şeye dikkat çekiyor “Bu işi dilencilik olarak görmeyin biz bu işten para kazanıyoruz.”

En merak edilen soruyu soruyoruz? Mezarlıkta çalışırken korkmuyor musun, sonuçta bütün gün ölülerin arasında dolaşıyorsun? “İlk zamanlar korkuyordum, geceleri uyurken kabuslar görüyordum ama giderek alıştım. Artık yoksulluktan ve dilenmek zorunda kalmaktan korkuyorum hepsi bu” diyor yüzünde masum bir gülüşle.

RAKAMLARLA YOKSULLUK

FİLİSTİN’de çocukluklarla ilgili anayasanın ilgili maddesine göre, 15 yaşın altındaki çocuklar koruma altında. 14. madde, 15 yaşının altındaki çocukların çalıştırılmasını yasaklıyor. Uluslararası Çalışma Örgütüne göre ise, “2012 yılında Filistin mahallelerinde işsizlik 3.15 artış göstererek, yüzde 23’lere ulaştı. Gazze’de ise durum daha kötü, orada işsizlik yüzde 31 civarında.”  6 Haziran’da yayımlanan raporda, gençlerin 18.4’ü işsiz ve okula gitmiyor. Psikolog Walid Mesbah zorlu yaşam koşullarının, fiyat artışlarının, işsizliğin, yoksulluğun, aileyi geçindirecek bireylerin kaybının çocukları çalışmaya iten koşullar arasında olduğunu söylüyor.

Al Monitor’dan çeviren Özlem Temena