Konservatuvara giden yol parayla döşenmiş: "Sahne hayalimiz lükse dönüştü"

Sanata adım atmak isteyen gençler, ekonomik kriz ve artan eğitim giderleriyle mücadele ediyor. Konservatuvar sınavlarına hazırlanırken, yüksek yetenek sınav ücretleri, enstrüman masrafları, ulaşım ve konaklama sorunları, gençlerin hayallerine engel oluyor. Tiyatro, opera ve müzik öğretmenliği bölümlerine hazırlanan üç öğrenci yaşadıkları zorlukları Evrensel’e anlattı.

‘Çalışmak zorunda kalınca derslere odaklanamadım’

Bu ekonomik koşullarda konservatuvar hazırlık sürecinizi nasıl geçirdiniz?

Tiyatro bölümü hazırlık öğrencisi: Tiyatro sınavlarına hazırlanırken çeşitli işlerde çalışmak zorunda kaldım; kafelerde garsonluk, bulaşık yıkama gibi. Bu durum, provalara ve derslere tam odaklanmamı engelledi. Atölyenin bazı derslerine katılamadım. Okulu kazanırsam benzer zorluklarla karşılaşacağımı biliyorum.

Hazırlık sürecinizde kaç temsile gidebildiniz ve sanata ne kadar erişebildiniz?

Sanata erişim de çok kısıtlı. Geçen yıl sadece 5 oyuna gidebildim. Ulaşım ve bilet fiyatları çok yüksek. Salonlar dolduktan sonra ancak yer bulabiliyorum. Büyük sahnelerde oyun izlemek neredeyse imkansız.

‘Parası olanın kazanacağı bir sistem’

Özel üniversitelerin yetenek sınav ücretleri hakkında ne düşünüyorsunuz?

Özel üniversitelerin yetenek sınav ücretleri ise 1500-2 bin TL arasında değişiyor. Tüm okulları denemek isteyen öğrencinin sınav ücretleri on binlerce liraya ulaşıyor. Bu, yetenek değil, parası olanın kazanacağı bir sistem yaratıyor. Ben sadece üç okula başvurabildim; şehir dışındaki sınavlar için yol ve konaklama masrafları 6-7 bin TL’yi buluyor. Devlet yurtları yetersiz olduğu için konaklama bulmak çok zor.

Çözümün, bireysel değil, sanat emekçilerinin ve öğrencilerin örgütlenmesiyle sağlanabileceğini düşünüyorum.

‘Şan dersleri çok pahalı’

Opera bölümü hazırlık öğrencisi: Şan dersleri haftada bir bile 4 binTL’ye kadar çıkabiliyor, bu bütçemi zorluyor. Solfej ve kulak eğitimi de almam gerekiyor. Çalışacak vaktim olmadı, sınavlara hazırlanırken sürekli tercih yapmak zorunda kaldım.

Opera ve konserlere yılda 2-3 kez gidebiliyorum; bilet ve ulaşım masrafları çok yüksek. Ailem geç saatlerde evde olmamdan endişe ediyor. Ücretsiz etkinlikler ise çok sınırlı ve kalitesiz.

Bazı özel üniversiteler şan sınavı için bile 2 bin TL talep ediyor. Bu, yeteneğin değil, paranın ön planda olduğu bir sistem yaratıyor.

İstanbul dışındaki okullara sadece bir kez gidebileceğim; otel, yol ve yemek masrafları büyük bütçe gerektiriyor. Teyzemde kalacak olmam şansım.

Çözüm, sınavların ücretsiz olması ve genç sanatçılara düşük ücretli ya da ücretsiz prova salonları sağlanmasıdır. Ayrıca şehir dışından gelenler için konaklama ve ulaşım desteği sunulmalı.

‘İyi enstrüman almak artık imkansız’

Müzik öğretmenliği hazırlık öğrencisi: İyi bir enstrüman satın almak mümkün değil; ikinci el ve sorunlu gitarla çalışıyorum. Atölyedeki enstrümanları kullanmak zorundayım. Derslere girebilmek için ek işlerde çalıştım ama çalışınca derslere hazırlanacak zaman kalmadı.

Sanata erişimimiz neredeyse yok. Haftada birkaç konser izlemem gerekirken yılda iki kez gidiyorum. Bilet ve ulaşım çok pahalı. Çoğu zaman konserleri internetten dinleyerek gelişmeye çalışıyorum.

Yetenek sınav ücretleri bin-2 bin TL arasında değişiyor. Birkaç okul için sınavlara girmek, bir maaş kadar masraf anlamına geliyor. Bu nedenle özel okulları denemeyeceğim.

Şehir dışındaki okullara gitmek mümkün değil; yol, konaklama ve yemek giderleri çok yüksek. Geçen yıl ekonomik sebeplerden bir sınava giremedim. Bu yıl şanslıyım, bir okul daha deneyeceğim.

Çözümün devlet desteğiyle mümkün olduğunu düşünüyorum; hazırlık kursları ücretsiz olmalı, sınav ücretleri kaldırılmalı, enstrüman ve ulaşım desteği sağlanmalı.

‘Sanata erişim lüks değil, herkesin hakkı olmalı’

Üç öğrencinin de birleştiği yer ise sanata erişimin lüks olmaması gerektiği: “Sanat ve sanat eğitimi yalnızca parası olanların değil, herkesin hakkı olmalı. Yetenek sınav ücretleri kaldırılmalı, hazırlık kursları ücretsiz olmalı, öğrencilere enstrüman ve ulaşım desteği sağlanmalı, şehir dışından gelenler için konaklama imkanları artırılmalı.”

Gençler, “Hayalimiz sahnede olmak, müzik öğretmek, sanat üretmek. Ama bu koşullarda birçok yetenek hayallerinden vazgeçmek zorunda kalıyor. Biz sadece eşit bir başlangıç istiyoruz” diyor.