Dikili'de atık su arıtma tesisi projesi ne zaman başlayacak?
Nisan'da başlayacağı belirtilen Dikili Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi Projesi başlamadı. Maliye Bakanlığı'nın "Hibe hariç dış imkan" yönetmeliğindeki değişiklik "projeyi zora sokar mı" diye sordurttu.
Fotoğraf: Özgür Durgun
Ramis Sağlam
[email protected]
İzmir - Dikili, İzmir'in 48 bin nüfusuyla arıtması olmayan tek ilçesi olma özelliğini korumaya devam ediyor. Atıksu arıtma tesisi olmadığı için kanalizasyon ve diğer kirleticiler doğrudan denize deşarj ediliyor. Arıtmanın olmaması, öncelikle halk sağlığını tehdit ederken, deniz ekosistemine de telafisi mümkün olmayan zararlar vermeye devam ediyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü'nün koordinasyonunda 2016 yılında hazırlanan "Kuzey Ege Havzası Kirlilik Önleme Eylem Planı"nda, Dikili merkezine bir Atıksu Arıtma Tesisi yapılması, Salihleraltı ve Kabakum Mahallelerinde arıtma tesisi ihtiyacı açıkça vurgulanmıştı.
Bakanlık onayı yeni yönetmeliğe takılır mı?
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın 10 Mayıs 2025 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle "Hibe hariç dış imkan" kullanımı için kamu kurumlarına yeni kriterler getirildi. Bundan böyle Hazine'ye veya vergi dairelerine vadesi geçmiş borcu bulunan ya da SGK primlerini süresinde ödememiş kurumlar, yurt dışı finansman kaynaklarına erişemeyecek.
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'ndan 66 milyon Avroluk kredinin, yeni yönetmelik değişikliğine takılıp takılmayacağı bilinmiyor. Hibe hariç dış imkan ifadesi kullanılan yönetmelikle, dış borç ya da kalkınma bankaları vb. uluslararası kuruluşlardan sağladığı kredi vb. kaynakları kullanmaları zorlaşacağa benziyor. Bu değişiklikle Hazine'nin "hayır" deme durumu ortaya çıktı.
Kirlilik ekosistemi tehdit ediyor
Dikili Halk Meclisi Arıtma Grubunun hazırladığı Raporda özellikle geçen süre içindeki deniz suyunda kirliliği gözle görünür şekilde arttığı ve kokunun yaygınlaştığı tespiti yapıldı. Ekosistemin balık ve diğer deniz canlıları için yaşamı tehlikeye sokacak şekilde zarar gördüğü ve turizmin bu kirlilikten olumsuz etkilendiği rapordaki tespitler arasında yer aldı.
İzmir Körfezi'nde yaşanan kirliliğin, ulaştığı seviye birçok körfez yerleşim yerinde yaşayan halkta endişe yaratıyor. Dikili'de yaşayan vatandaşların bu endişesi Dikili Biyolojik Arıtma Tesisi projesinin ivedilikle hayata geçirilmesi talebini ön plana çıkarıyor.
Ertelenen proje ne zaman hayata geçecek?
Dikili Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi yapım projesi, Dikili halkının yoğun kamuoyu baskısı sonucunda 2024 yılının Şubat ayında İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisi tarafından onaylandı. Geçen yılın Ekim ayında İZSU Genel Müdürlüğü, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'ndan 66 milyon Avroluk kredi için ön anlaşma imzalayarak Hazine ve Maliye Bakanlığı onay sürecini başlatmasıyla yeni bir süreç başlamış oldu.
2016 yılında Kuzey Ege Havzası Kirlilik Önleme Eylem Planı'nda, Dikili'ye acil olarak bir arıtma tesisi yapılması gerektiği açıkça belirtilen süreç dokuz yıldır sürüncemede kalmaya devam ediyor. Raporda yapılan saptamalardan biri de 2016-2023 yılları arasında İzmir Büyükşehir Belediyesi, Dikili'ye Biyolojik Arıtma Tesisi yapılmasını uzun süre ihmal ettiği yönünde olmuş. 2018 yılından günümüze, Müsellim Deresi, Karaçalı Deresi ve Kabakum Deresi gibi kuru dere vasfında olması gereken noktalardan denize evsel, tarımsal ve endüstriyel atıkların akması sonucu oluşan koku ve gözle görülür kirliliğe tepki olarak, çevre sakinleri sayısız eylem gerçekleştirerek konuyu kamuoyunun gündeminde tuttular.
Proje onaylandı... Ne zaman başlayacak?
Uygulama projeleri hazırlanıp yer tahsisi yapılıp ÇED raporları alındı. Ancak, proje yapım süreci henüz başlamadı. Dikili halkı, geçen yıl geniş katılımla atıksu arıtma tesisinin biran önce yapılaması talebiyle kitlesel yürüyüş düzenleyerek 11 binin üzerinde dilekçeyi İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne ve Dikili Kaymakamlığına vermişti. Projenin tamamlanabilmesi için Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın "Hazine Garantisiz Dış Finansman" onayının alınması gerekiyor.
Dikili'de, turizm sezonunun başlaması ve yaz sezonunda yüksek nüfus yoğunluğu nedeniyle projenin başlamasının 1 yıl erteleneceği kaygısı ön plana çıkıyor. Yaz sezonunda projeye başlamak, yoğun insan trafiği nedeniyle mümkün olmayacağı, bu durumda proje 2026 yılına kalacağı sokaktaki vatandaşın tepkisine neden oluyor. Beklenti ise Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan onay hızlı bir şekilde alınırsa, proje bu yıl kış sezonunda başlayabileceği ve çevre kirliliği sorununa daha erken çözüm sağlanabileceği yönünde.
Evrensel'i Takip Et