Geçmişten geleceğe Tüllab geleneğine sahip çıkıyor
“Karıştırmamak gerekir ki İnek Bayram'ı bir festival değildir; İnek Bayramı öğrencilerin eleştirilerini özgürce dile getirmeleri ve baskılara karşı omuz omuza durmalarıdır.”
Fotoğraf: Evrensel
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinden bir öğrenci
1859'da İstanbul'da bir meslek okulu olarak kurulan Mülkiye, Cumhuriyet'in kuruluşundan sonra, 1936-1937 öğretim yılında Ankara'ya taşınmıştır. İnek Bayramı geleneği aslında burada ortaya çıkıyor. İstanbul'un renkli hayatından Ankara bozkırına taşınan öğrenciler bir eğlence arayışına giriyorlar ve İstanbul'da kendi aralarında eğlenmek için oluşturdukları müzikli eğlenceleri Ankara'ya gelmeleriyle birlikte sağlam bir zemin üstüne oturtuyorlar. Bayram'ın ismi 'inek gibi verimli öğrenci' benzetmesiyle ilişkilendiriliyor.
İnek Bayramında her şube -siyasi, idari, mali- ülkenin ve dünyanın siyasi, ekonomik ve sosyal durumunu eleştiren, yeri geldiğinde mizahi bir dille kendi şubelerini öven diğerlerini yeren bir ferman hazırlar. Orta kantinde sırayla bu fermanlar okunur. İnek Bayramı'nın belli başlı bileşenleri vardır. Bayramı genel hatlarıyla Festival Komitesi organize eder ve Bayram sonrası bir dergi çıkartmanın yanı sıra Kazgan her bayram bir imam figürü ortaya çıkarır ve bu figür bayramın açılışını inek duası ile Aziz Köklü Konferans salonunda yapar. İnek duasında ülke ve okul gündemi, yönetimi ve hocaları mizahi bir dille eleştirir.
İmam figürü fakültenin tiyatro topluluğundan seçilir ve dua esnasında imamın "Şu tiyatrocu kullarını da dinle" demesiyle tiyatro topluluğunun hazırladığı eleştiri içerikli kısa bir mizansen oynanır. Ardından tüm şubeler Cebeci boyunca bir kortej halinde yürür. Öğrencilerin veya biz Mülkiyelilerin deyimiyle Tüllab'ın getirdikleri ineği süsleyip Cebeci sokaklarına gezdirmesi halkın da ilgisini çekmiş olacak ki zamanla İnek Bayramı tüm Cebeci halkının da katıldığı bir oluşum haline gelmiş.
Kortejin sonunda okula dönülür ve fermanlar okunur. Fermanlar okunduktan sonra arka bahçede yapılan fasıl ve konser ile devam eder ve son olarak Kazgan dergisinin topladığı ve atanın kim olduğunun bilinmediği 'çamur'ların okunmasıyla sona erer.
Gönül ister ki bunların hepsini günümüzde de hala yapabiliyor olalım. Fakat durumlar biraz daha karmaşık.
Bayram ilk defa 2016'da tüm bileşenleriyle birlikte tamamlanmıştı. 2016'dan sonra imamın hedef gösterilmesiyle açılan dava ile imam figürünün bayrama çıkması yasaklandı. 2017'de imam ve dua yerini filozof ve İnekname'ye bıraktı. Yasaklarla eksilmiş bir bayramla karşı karşıya kaldı tüllab.
2022 senesinde dekanla yapılan anlaşmalar sonrasında imam yerine filozof figürünün çıkması kabul edildi. Fakat çıkan figür filozof kostümünü yırtarak içindeki imam kostümüyle inek duası okumaya başladı. Birkaç öğrenci tepkisine ve kayyum dekan Orhan Çelik'in salonu terk etmesine rağmen tüllabın desteğiyle dua devam etti. Bir süre sonra imama ve duayı hazırlayan Kazgan ekibine "Halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağılama" ve "Cumhurbaşkanına hakaret" iddiasıyla dava açıldı. Dava 26 Eylül 2024 tarihinde tüm sanıklara verilen beraat kararıyla sonuçlandı.
2023 yılında Festival Komitesinin bir duyurusuyla birlikte İnek Bayramı üzerindeki yıllardır süregelen baskı ve tehditler sebebiyle bayram süresince tüllabın can güvenliğinin sağlanamayacağı belirtilmiş ve bayram iptal edilmişti.
Geçtiğimiz yıl ise ne Aziz Köklü'de bayram açılışı yapabildik ne de herhangi bir figür çıkartabildik. Normalde hafta içi yapılan bayram hafta sonuna atıldı. 2024 İnek Bayramına Kazgan ekibi protesto amaçlı katılmadı. Bazı ferman ekipleri ise ferman okurken simsiyah giyinerek protestoya katkı sağladı.
Gelelim 2025 İnek Bayramına. Bu sene dekanlığın bize layık gördüğü figür çoban oldu. Çobanın inekname esnasında "Çoban'ın Aziz Köklü'de ne işi var?" nidaları olumlu tepki topladı. Fakat çoban ve Kazgan üyelerinin bir kısmı inekname okunduktan sonra bir grup tarafından saldırıya uğradı. Baskılara ve yasaklara karşı sesini yükseltmeye çalışan öğrenciler gerçekleşen kortejde ellerinde "Tüm diplomaları iptal edemezsiniz." , "Bu döviz haksız yere gözaltına alınan sıra arkadaşlarımıza ayrılmıştır." , "Sezaryen doğdum, doğuştan politik." yazılı dövizler taşıdı. Fermanların okunmasıyla devam eden bayramda güvenlik gerekçesiyle yıllardır bayramın bir parçası olan konser, dekanlık kararıyla yapılmadı.
Karıştırmamak gerekir ki İnek Bayram'ı bir festival değildir; İnek Bayramı öğrencilerin eleştirilerini özgürce dile getirmeleri ve baskılara karşı omuz omuza durmalarıdır. Çıkartamayanın sesini çıkartan, geleneğini şeker ezenden alan Tüllab'ındır bayram.
Evrensel'i Takip Et