Şişecam işçileri yazdı: Şişecam’ın emek sömürüsü

Bursa Yenişehir Şişecam’da çalışan bir grup cam işçisi

Şişecam ve Kristal-İş arasında sürdürülen toplu sözleşme görüşmelerine değinirken öncelikle Şişecam fabrikalarında çalışan sendikalı işçilerin son 10 yılda ücretlerinin nerden nereye geldiğini bilmek lazım. 2012 yılında sendikalı Şişecam çalışanlarının brüt saat ücreti ortalamaları 9.62 TL, 2012 yılı asgari ücret brüt saati 4.18 TL. Yani Şişecam işçisinin ücreti asgari ücretin iki katından fazlaydı. En düşük ücret bile alan asgari ücretin iki katı maaş alıyordu. Gelelim bugüne. Şişecam’da çalışan sendikalı işçilerin brüt saat ücreti ortalaması 25 TL. Bugün asgari ücretin brüt saat ücreti 22.24 TL ve asgari ücrete tekrar zam yapılması konuşuluyor. Asgari ücret Şişecam çalışanlarının maaşı olmuş. Peki asgari ücret mi çok artmış bakalım.

2012 yılında açlık sınırı 958 TL, brüt asgari ücret 940 TL. 2022 yılı brüt asgari ücret 5 bin 4 TL, şubat ayı itibariyle açlık sınırı 4 bin 500 TL ve 6. ay 5 bin TL’yi geçmesi bekleniyor. Bu rakamlardan da anlaşılacağı üzere asgari ücrete çok yüksek zamlar yapılmadığı, açlık sınırı rakamları ile orantılı yükseldiği anlaşılıyor. Demek ki Şişecam çalışanlarının maaşları asgari ücretin iki üç katından 10 yılda eriyerek asgari ücret seviyesine gelmiş. Bu fark nereye gitti? Bunu anlamanın en iyi yolu Şişecam’ın son 10 yılana bakmak. 2012 yılında Şişecam net kârı 328.9 milyon TL, 2021 yılında net kârı 9.2 milyar TL. 10 yılda Şişecam net kârı 29 kat artmış. Asgari ücret dört beş kat artmış ama Şişecam işçisinin ücreti sadece 2.6 katı artmış.

Ayrıca 2012 yılında 3.7 milyon ton cam üretimi varken 2021 yılında 5.6 milyon tona çıkmış üretim. İşçiler daha çok üretip, Şişecam’a daha çok para kazandırırken kendi ücretleri azalmış. Ve bu sömürü öyle bir hale gelmiş ki bugün 20 yıldır Şişecam’da çalışan bir işçi asgari ücret seviyesine gelmekle kalmamış, Şişecam’da çalışıp 15-20 yıl önce emekli olanın bugün aldığı emekli maaşının altında ücrete mahkum olmuştur. Üstelik alacağı emekli maaşı bile düşmüştür.

Şişecam fabrikaları 365 gün 7/24 üç vardiya sisteminde çalışmakta. Çalışanlar ise yüksek sıcaklık, ortalaması 80 desibel ve üzeri gürültü, kimyasal yağ, yağ dumanı, kum tozu, cam tozu ve titreşimin olduğu bir çalışma ortamında, düzenli beslenme uyumanın dinlenmenin olmadığı, yüksek sıcaklık ve gürültünün, titreşimin getirdiği bedensel yıpranma ve stresle iş kazası riski ile mücadele içinde her hafta vardiyası değişen ailesi ve çevresiyle normal bir sosyal hayat yaşamadan çalışmakta. Pandeminin ağır olduğu evden çıkmanın bile yasaklandığı dönemlerde sendikalı olmayan aylık ücretliler belli aralıklarla evden çalışma yaparken, sendikalı işçiler her gün kendi ve evindeki ailesinin hastalanma riskine rağmen her gün çalıştı çalıştırıldı. Bir yandan ekonomik sıkıntılar diğer yandan pandemiyle beraber ağır çalışma şartlarında geçen 2 yıl ve gelinen sözleşme dönemi.

HAYAT PAHALI EMEK UCUZ OLMAYACAK

Şişecam işvereni sene başında pandemi ve ekonomik durumlardan dolayı sendikalı işçilere sadece ocak, şubat, mart aylarında olmak üzere 1000 TL brüt ek ödeme verdi, Şişecam işvereni kendisi de dahil sendikalı olmayan bütün aylık ücretlilere maaşlarının yüzde 40’ı oranında 5 ay boyunca ek ödeme verdi. Sendikali işçiye toplam 3 bin TL verirken, en düşük sendikasız aylık ücretliye toplam 15 bin TL veriyor. Bu ayrımcılık niye?

Gelelim sözleşmede sendikanın istediği ve işverenin tekliflerine. Sendika 2 yıllık sözleşme 6 aylık dilimlerde zam olacak şekilde, ilk 6 ay için mevcut saat ücretinin yüzde 65’i ve kıdem yılı zammı, diğer 6 aylık zamlar içinde enflasyon artı enflasyonun yarısını talep ediyor. Şişecam işvereni ise yıllardır sömürdüğü, ücretlerini tırpanladığı sendikalı işçilere toplamda asgari ücrete gelen yüzde 50 zammı reva görmekte. Buradan Şişecam işverenine sesleniyoruz, yıllardır bizi sömürerek alın terimizin hakkını gasbederek bizi geçinemez ve çalışamaz duruma getirdin. Biz hakkımız olan ücreti istiyoruz. Senin bize reva gördüğün sefalet ücretini kabul etmiyoruz. Sendikanın teklifine itiraz etmeden kabul et ve üzerine bugüne kadar tırpanladığın alın terimizin hakkını ekleyerek ver. Üreten biziz kazanan da sadece sen olmamalısın, biz de olmalıyız. Gelecek konuştukça başlar diyorsunuz ya. Taleplerimizi masada konuşarak vermezseniz, cam işçisi bugünü ve geleceği için grev ve direnişe hazır ve asla vazgeçmeyecektir. Sendikalaşma ve sefalet ücretine karşı direnişte olan Yemeksepeti çalışanları, Farplas çalışanları, Pas South çalışanlarına ve hakları için mücadelede veren bütün emekçilere selamlar. Hayat pahalı emek ucuz olmayacak.