Soğuk algınlığına dair 6 mit ve gerçekler

Duane MELLOR
James BROWN
Aston Üniversitesi

Pandemi sonrası yavaş yavaş normalleşmeye başladığımız bu günlerde soğuk algınlığı da çok yaygın bir hale geldi. Soğuk algınlığı tedavisi olarak buruna sarımsak sokmayı öneren bir Tiktok videosu sosyal medyanın gündemine oturdu ve bu video, soğuk algınlığına iyi geldiği iddia edilen tedavilerden yalnızca biri.

İki uzmandan soğuk algınlığı hakkında yaygın olarak kabul edilen bazı inançları incelemelerini istedik. İşte bunlardan bazıları:

SOĞUKTA KALARAK SOĞUK ALGINLIĞI OLABİLİR MİYİZ?

Soğuk algınlığı kışın daha çok görülen bir hastalıktır. Burun, boğaz ve soluk borusundaki üst solunum yolu enfeksiyonları gibi genellikle bir virüs nedeniyle oluşur. Fakat soğukta kalmanın soğuk algınlığına sebep olabileceği fikrinde az da olsa gerçeklik payı olabilir. Çünkü sıcaklık değişimi boğazımızın ve nefes borumuzun duvarını etkiler ve bu da muhtemelen virüslerin bulaşmasını kolaylaştıracaktır. Buna rağmen kışın daha sık soğuk algınlığı olmamızın asıl sebebi dışarıdan çok içeride vakit geçirmemizdir. Bu, insanlarla daha yakın temasta bulunmamıza ve doğal olarak virüslerin yayılması için daha uygun bir ortam oluşmasına sebep olur.

BURUNA SARIMSAK SOKMAK SOĞUK ALGINLIĞINA İYİ GELİR Mİ?

Sosyal medyada gündem yaratmış bir Tiktok trendine göre buruna sarımsak sokmak, burun açıcı ilaçlar benzeri bir görev görüyor. Burnunuza bir şey sokmak mukus akışını engeller, bu sebeple çıkarıldığında burnunuz akmaya başlar. Mukus, burunda virüs ve mikropların yakalanmasını ve vücudun içine alınmamasını sağlarken aynı zamanda antikor içerdiği için virüslerin bulaşmasını ve yayılmasını da azaltabilir. Bu sebeple burnunuza sarımsak sokmak iyi bir fikir değildir.

Burnunuza herhangi bir şey sokmanın zararlı olmasının yanı sıra, sarımsak burnu tahriş edebilecek bir yapıdadır. Burun duvarınıza zarar verebilir, kanamaya sebep olabilir ve hatta burnunuzda sıkışıp kalabilir. Bu yüzden, soğuk algınlığına faydası olmadığı gibi sizin için zararlı bile olabilir.

BİTKİSEL TEDAVİLER SOĞUK ALGINLIĞINI ÖNLER Mİ?

Çeşitli bitkisel ilaçların, soğuk algınlığını iyileştirdiği, önlediği ya da iyileşme sürecini hızlandırdığı iddia ediliyor. Bu bitkilerden biri de  genellikle Kuzey Amerika’da yetişen ekinezyadır. Bazı örnekler, ekinezyanın az da olsa önleyici bir etkisi olduğunu öne sürdü, fakat kanıtlar hastalık düzeyinde önemli bir azalma göstermedi. Buna ek olarak, zerdeçal da soğuk algınlığına karşı önleyici bir ilaç olarak görülmekte. Fakat yine tesirlerine dair sağlam bir kanıt bulunmuyor.

C VİTAMİNİNİN FAYDASI OLUR MU?

Nobel Ödüllü Bilim İnsanı Linus Pauling’a göre yüksek dozda C vitamini almak birçok viral enfeksiyon için etkili bir tedavi yöntemi olabilir. Cochrane adlı uluslararası bir medikal organizasyonda, araştırmacıların kanıtları değerlendirdiği sağlam incelemeler sonucunda C vitamininin soğuk algınlığını önlemediği fakat bazı insanlarda hastalığın süresini kısaltabileceği bulundu. Günde yaklaşık 200 mg C vitamini takviyesi almak riskli bir durum olmadığı için, bazıları bunun soğuk algınlığının etkilerini kısaltmak için makul bir yöntem olduğunu öne sürüyor.

D VİTAMİNİ SOĞUK ALGINLIĞINI ÖNLER Mİ?

Önceden, D vitamini yalnızca sağlıklı kemiklerle ilişkilendirilen güneş ışığı vitamini olarak bilinmekteydi. Fakat günümüzde artık kalp hastalıklarından diyabete kadar birçok hastalık riskini azalttığı bilinir hale geldi. Bu değişim, D vitamininin grip ve COVID-19 tedavisindeki rolüne de dikkat çekti.

Laboratuvar deneyleri, D vitamininin bağışıklığı desteklemede ve virüslerle mücadelede kritik öneme sahip olduğunu göstermektedir. Her ne kadar güneş ışığı vücudumuzun D vitamini üretmesini sağlasa da kış aylarında bu daha az oranda gerçekleşir ve bu sebeple bazı kişilerin D vitamini eksikliği olabilir. Sonuç olarak, uzmanların da tavsiyelerini dikkate alarak, gerekli miktarda D vitamini takviyesi almak soğuk algınlığı olmanızı önleyebilir.

PEKİ YA TAVUK SUYU ÇORBASI?

Tavuk suyu çorbası çağlar boyunca soğuk algınlığı tedavisinde kullanılmıştır. Bal tüketmekte olduğu gibi, tavuk suyu çorbasının da hastalığın belirtilerini azaltmada bazı faydaları olabilir. Fakat enfeksiyonun vücuttan atılmasında büyük bir etki yaratması pek olası değildir. Hastalandığımızda vücudumuzdaki su oranı azaldığı için çorba içmek bu açıdan faydalı olabilir. Ayrıca, çoğu sıcak içecekte de olduğu gibi, çorba sinüsleri rahatlatmaya yardımcı olabilir. Her ne kadar tavuk suyu çorbasının soğuk algınlığı üzerindeki etkisini bilimsel olarak inceleyen çalışmalar olsa da kesin bir kanıt bulunamamıştır.

Ne yazık ki soğuk algınlığı için günümüzde mucizevi bir tedavi bulunmamakta. Yeterli C ve D vitamini almak gibi bazı öneriler faydalı olabilir. Ancak burnunuza sarımsak sokmak gibi diğer öneriler risklidir ve kesinlikle denemeye değmez. Soğuk algınlığı durumunda yapılacak en iyi şey bol bol dinlenmek ve sıvı tüketmektir.

theconversation.com’dan çeviren Berfin Tuana Korkmaz