13 Mayıs 2020 07:24

Meslek odaları: Rantın önünde hiçbir engel istemiyorlar

Meslek odaları ‘İktidar neden müdahale hazırlığında?’ sorunu Evrensel’e değerlendirdi. Oda yöneticileri ranta karşı mücadele ettikleri için hedefte olduklarını söylüyor.

Fotoğraf: Evrensel

Paylaş

Birkan BULUT
Ankara

Meslek odalarının statü ve seçim sistemini değiştirecek yasa hazırlıkları yeniden raftan indirildi. Rant odaklı projelere açtıkları davalarla müdahale etmelerinden ve onay yetkisinden rahatsızlık duyulduğunu belirten meslek odaları, depremde toplanma alanlarına yapılan AVM’ler, tarihi yapıların yıkılarak ranta açılması, nükleer santral, HES ve maden gibi talan projeleri nedeniyle yeniden hedefe konulduklarına dikkat çekti.

AKP, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamasının ardından barolar ile Türk Mimar Mühendis Odaları Birliğine (TMMOB) bağlı odaların seçim sistemi ve yapısında değişiklik içeren yasa teklifi için çalışmaya başladı. Taslağın basına yansıyan içeriğine göre TMMOB’ye bağlı odaların amacında yapılacak değişiklikle faaliyetlerinin daraltılması, harita, plan, etüt, proje ve benzer işlerle ilgili herhangi bir onay ve denetim yapamaması, genel kurul ile delegelik sisteminin değiştirilip seçimlerin nispi temsil yöntemiyle yapılması ve bakanlığın şikayet üzerine odaları denetleyerek devlet memuru gibi cezalandırabilmesi gibi birçok değişiklik öngörülüyor.

Peki iktidar meslek odalarının hangi çalışmalarından rahatsız oluyor? Şehir Plancıları Odası Başkanı Orhan Sarıaltun, iktidarın kamu yararına olmayan ve özellikle korunması gereken değerleri sermayeye peşkeş çektiği projeler konusunda kamuoyunu aydınlatma ve müdahale ederek dava konusu yapmalarının rahatsızlık yarattığını söyledi. Birçok alanda 1200’ü aşkın davaları olduğunu belirten Sarıaltun, “Çoğu yerelde, imar planı yolsuzlukları ve kamu elindeki alanların özelleştirilmesi konusundaki davalar. Depremde toplanma alanlarına yapılan AVM’ler, nükleer santrallere karşı açtığımız davalar, HES ve maden projeleri gibi birçok talan projesine müdahale ettik” dedi. AKP’nin iktidar olduğu 18 yıl boyunca toplumun hizmetinde olması gereken kaynakları talan ettiğini ifade eden Sarıaltun, buna müdahale eden odaları işlevsizleştirmek, yetkilerini kısıtlamak ve bakanlıkların bir birimi haline getirmeye çalıştığını söyledi. İktidarın meslek odalarına yönelik geçmişte de benzer girişimleri olduğunu hatırlatan Sarıaltun, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının denetimleriyle baskı kurulmak istendiğini ve TMMOB Yasası’nın değişmesi girişimlerinde bulunulduğunu dile getirdi. Bu süreçte denetlenecek bütün kayıtlarını internet sitelerine yükleyerek kamuoyuna açtıklarını belirten Sarıaltun, iktidarın meslek odalarını yıllardır susturamadığını ve bundan sonra da susturamayacağını söyledi.

"SARAY BİZE GELSE ONAYLAMAYACAKTIK"

Tezcan Karakuş Candan | Fotoğraf: Evrensel

Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan da özellikle Atatürk Orman Çiftliğine yapılan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın plan, ruhsat ve malzemesine kadar açtıkları birçok davayı örnek verdi. Sadece AOÇ ve Saray’a yönelik 120’yi aşkın dava açtıklarını ve bu davaların 7-8 tanesinin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde olduğunu kaydeden Candan, “Kaçak saray bize gelseydi onaylamayacaktık. Ancak 26. maddede devlet yapılarının ruhsat almasında Ankara Büyükşehir Belediyesine sığınarak bize getirmediler. Fakat Saray’ın mimarını onur kuruluna sevk ettik” dedi. Ankara’da müdahale ettikleri projelerin cumhuriyet tarihinin simgelerini silmeye ve ranta yönelik projeler olduğuna dikkat çeken Candan, Cumhuriyetin kültürel varlıklarından İller Bankası, Hava Gazı Fabrikasını ve Atatürk’ün Marmara Köşkü’nü yıktıklarını söyledi. İkinci olarak ise Sinan Aygün’ün kuleleri, Çukurambar’da YDA Center gibi projelerin rantını sağlayan kesimlerin belli olduğunu ifade eden Candan, “Örneğin o kuleleri onaylamadık. Ankara’da rant politikalarını ve rejimle hesaplaşmalarını büyük oranda Gökçek üzerinden yapmaya çalıştılar” dedi.

ODALARI DERNEKLEŞTİRMEYE ÇALIŞIYORLAR

İktidarın hazırladığı taslak ile oda ve üye ilişkisini değiştirmeye çalıştığını anlatan Candan, “Aslında toplumsal denetim yapıyoruz. Üyelerimiz odaya projelerini getiriyor, uygun olup olmadığını kontrol ediyoruz. Bu uygulama için de proje başına cüzi bir miktar alıyoruz. Bunu değiştirerek odaları bütçesizleştirmek ve toplumsal denetimden kaçırmak istiyorlar. Odayı dernekleştirmeye çalışıyorlar. Ancak yarın deprem olduğunda bu yapılar depreme uygun mu hatta bu kişi gerçekten mimar mı bunu bilmemiz gerekiyor” dedi.

Meslek odalarının demokratikleşmesi gibi bir durum olmadığını belirten Candan, “Yılda iki kere örgütümüz denetlenir. Temsilcilerimiz yılda 4 kez denetlenir. İdari ve mali bu denetimler titizlikle yapılır. Örneğin; seçimlerde biz her aday grubunun toplantı salonunu kullanma, açıklamalarını internet, mail ve cep telefonunda yaygınlaştırma gibi odanın tüm imkanlarını kullanmalarını sağlarız. Ancak iktidar burada nispi seçim tartışmasını ortaya atarak seçimle alamadığını başka bir yolla almaya çalışıyor. Meslek odaları bakanlığın genel müdürlüğü yapılmak isteniyor. TMMOB’ye bağlı ve sayısı 50 binin üzerinde olan 4 oda var. Ancak TMMOB üye sayısına bakmaksızın her meslek grubunun eşit temsilini esas alıyor. Bu olmadığı takdirde gıda, tarım ve birçok alanda politikalar nasıl belirlenecek?” diye konuştu.

MALİ MÜŞAVİRLER: NİSPİ TEMSİLİN UYGULANAMADIĞINI GÖRDÜK

2008 yılında Türkiye Serbest Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) Yasası’nda yaptığı değişiklikle nispi temsil sistemi getirmişti.

Ankara Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası ASSMO Başkanı Ali Şahin, kendi deneyimlerinde bu sistemin uygulanamadığını gördüklerini söyledi. Erzurum’daki birliğin aralık ayına kadar 6 ay yönetim oluşturamadığını anlatan Şahin, “Çünkü 2+2+1 kişiden oluşuyordu. 3 kişi anlaşarak çoğunluğu oluşturamadığı için tek başına kalan yönetici iki tarafa da başkan seçilmeyi teklif etti. Yine Karaman’da 3 ay yönetim aynı şekilde oluşturulamadı. Bir kişinin başkanı desteklemekten vazgeçmesiyle yeniden değişti. Bunun siyasetle de alakası yok. Aynı görüş, birçok liste çıkarak başkanlık yarışına girebiliyor. Şimdi diğer odalar için düşünülen sistem ise bizdeki uygulamadan daha kötü. Ele geçiremedikleri meslek odalarında seçim sistemi değişikliğiyle yönetimde yer almak, ele geçirmek istiyorlar” dedi.