Yıllık enflasyon son üç yılın dibinde: Yoksullaştıran düşüş

Bülent Falakaoğlu

Yine resmi rakamlarla, hayatın uyuşmadığı bir gündeyiz.

TÜİK’in açıkladığına göre...

Ekim ayında...

Yıllık enflasyon yüzde 8.55’lik oranı ile son üç yılın dibini gördü.

Ağustos 2018’de 7.20 TL’yi gören dolar şimdi 5.70 düzeyinde. 

Dolar düştü, enflasyonda hız kesip niye dibi görmesin ki?

Görebilir elbet de.

Lakin...

Yüzde 8.5’luk oran sadece matematikten kaynaklanınca...

Hayatla çelişiyor ister istemez.

Geçen aya (eylül) göre enflasyon yüzde 2 artmış. Bu demektir ki 6 aylık maaşına yüzde 4 zam gören memurun aldığı zammın yarısı bir ayda gitmiş.

Bir ay için yüzde 2’lik enflasyon oldukça yüksek. Zam üstüne zam yağınca kaçınılmaz tabi! Gel gör ki yıllık enflasyon dipte.

Ya da...

TÜİK diyor ki...

Yılbaşından bu yana yani 10 aylık enflasyon düzeyi yüzde 10.59.

10 aylık enflasyon yıllıktan 2 puan daha fazla.

Haliyle kafalar karışıyor.

***

Geçen yılın eylül ve ekim aylarındaki, kur artışından kaynaklı, şok yükselişler bu yılı düşük gösteriyor.

Kasım ayından itibaren artacak.

Nitekim, hükümetin de yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 12.

YÜZDE 24’LERDEN BURAYA GELDİ, VATANDAŞ NİYE RAHATLAMADI?

Enflasyon yüzde 24’lerden buraya geldi vatandaş niye rahatlamadı?

Ekim 2018 ile ekim 2019’u kıyaslayıp...

Yıllık enflasyonu yüzde 8.5 hesaplayan TÜİK...

Geçen yıldan bu yana ay ay enflasyon oranlarını toplayınca enflasyonun yüzde 16.81 olduğunu söylüyor.  

Yıldan yıla değil de...

Her ay yaşayan vatandaş hayatına daha yakın olan rakam bu: 16.81!

Ayrıca...

Kış yaklaşıyor giyim ve ayakkabıya zam yağmış. Giyim ve ayakkabıda fiyatları bir ayda (Bir yılda değil) yüzde 11.70 oranında artmış.

Kazak, kaban, hırka fiyatları bir ayda yüzde 40’ın üzerinde artmış.

Bot, mont yüzde 30’un üzerinde...

Domates, biber yüzde 20...

Elektrik yüzde 15...

Aylık olarak bu fiyat artışıyla karşılaşan vatandaş için yüzde 8.5’lik yıllık enflasyon ne anlatır ki?

Vatandaşın hissettiği farklı!

Hayatımızı derinden etkileyen, harcama oranı yüksek ürünlerin fiyatlarında bakıldığında...

Aylık ortalamalara göre şu rakamlar çıkıyor...

İşlenmemiş gıda         yüzde 24.

Gıda                            yüzde 22.

Ekmek ve tahıllar       yüzde 21.

Temel mallar               yüzde 28.

Sağlık                          yüzde 17.

Eğitim                         yüzde 12.

Vatandaşın tüketiminden vazgeçemeyeceği ürünler yüksek artış göstermiş. Gıda, ilaç, yol uçmuş. Dolayısıyla vatandaş enflasyonu oldukça ağır hissediyor.

Hissetmesinin ötesinde...

Ayrıntıları atlayıp genel enflasyona bakıldığında dahi ağır bir süreç yaşadığını söyleyebiliriz.

Şöyle ki...

2017 ekim ayında 100 lira olan ürünün fiyatı 2018 ekiminde 125.5 liraya yükseldi. Bir yılda bu rakama yüzde 8.5’lik artış eklendi ve rakam 134 liraya çıktı.

Son iki yılda yüzde 34 fiyat artışıyla karşılaşan vatandaş için rahatlatan bir gerilemeden söz etmek imkansız!

ÇALIŞANA YÜZDE 8.5, DEVLETE YÜZDE 22.5

Bu arada...

‘Yıl sonu enflasyon yüzde 12 olacak’ diyen hükümet...

Vergi ve harçlara yılbaşında en az yüzde 22 zam yapacak.

Yeniden değerleme oranı yüzde 22.58 olarak belirlendi.

Böylece...

Motorlu taşıtlar vergisi, pasaport harcı, ehliyet harcı, trafik cezaları yıl başından itibaren yüzde 22.58 zamlanacak.

Çalışanın ücret ve maaşlarına hedeflenen enflasyon (2020 yılı için yüzde 8.5) üzerinden zam veren hükümet almaya gelince dikkate alacağı rakam değişecek.

Vergi, harç ve cezalara zam yapılırken yüzde 22.58 orandaki yeniden değerleme rakamı göz önünde olacak.

***

Yukarıda dikkat çektiğimiz gibi temel tüketim mallarında fiyat artışları coşmuşken...

Yıllık enflasyon rakamının yüzde 8.5’a düşmesi rahatlama değil yoksulluk getiriyor. Çünkü ücret ve maaşlara yıllık enflasyon rakamları dikkate alınarak zam yapılıyor.

Hayat pahalı seyrederken gelirler eriyor!

Bu nedenle...

En çok tükettiği mal ve hizmetlerdeki fiyat artışına göre hesaplanmıyorsa dahi...

Aydan aya olan oynamaları en aza indirmek için...

Vatandaşın yaşadığı dönemdeki artışı yansıtabilmek için ortalama hesaba bakılmalı. Yüzde 16’ların üzerindeki ortalama rakamı dikkate alınmalı.