9 ayda en az 1320 işçi can verdi: İşçi kırımını durdurmak için örgütlenmek gerekiyor

İstanbul İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) eylül ayı iş cinayeti raporunu açıkladı. Buna göre eylül ayında en az 145 işçi can verirken, yılın ilk 9 ayında yaşamını yitiren işçi sayısı ise en az 1320 oldu. Raporda işçi kırımını engellemek için örgütlenmek gerektiğine vurgu yapıldı.

Rapora göre yaşamını yitiren 145 emekçinin 122’sini ücretli (işçi ve memur), 23’ünü kendi nam ve hesabına çalışanlar (çiftçi ve esnaf) oluşturuyor. Ölenlerin 11’i kadın işçi, 134’ü erkek işçi. Kadın işçi cinayetleri tarım, ticaret, eğitim, metal, konaklama ve genel işler işkollarında gerçekleşti. Ölen kadınların tamamı ücretli işçi/kamu çalışanı.

GÜVENCESİZLİK

Ölümler en çok tarım, inşaat, belediye/genel işler, ticaret/büro, taşımacılık, metal, gemi/tersane, gıda, enerji, madencilik ve konaklama/eğlence işkollarında gerçekleşti. Tarımda ölenlerin yüzde 50’sini ücretli, yüzde 50’sinin ise çiftçiler oluşturdu. Raporda şu tespitlere yer verildi: “Bütün işkollarında ölümlerin ana gövdesini güvencesiz işçiler oluşturuyor: Mevsimlik, taşeron, yevmiyeli çalışanlar. Geçen yıllara göre inşaat işkolundaki ölümlerde azalma görülüyor. Bunun nedeni ise alınan önlemler değil ekonomik krize bağlı olarak sektördeki küçülme. Herkes belediyeleri tartışıyor ama işkolundaki ölümler gündeme gelmiyor. Eylül ayında dokuz belediye işçisi yaşamını yitirdi ve çoğu taşeron çalışıyordu.”

KALP KRİZİ BEYİN KANAMASI

En fazla ölüm nedeni sırasıyla trafik/servis kazası, yüksekten düşme, ezilme/göçük, kalp krizi, elektrik çarpması, intihar ve şiddet oluşturuyor. İş cinayetlerinin nedenlerinden ilk üç sıra hiç değişmezken, ulaşıma, yüksekten düşmelere ve ezilmelere karşı önlem de alınmıyor. Son dönemde kalp krizi, beyin kanaması nedenli ölümlerin arttığı kaydedilen raporda, “İş cinayetleri nedeni olarak dördüncü sırada yer alıyor. Ancak bu konuya dair yeterince araştırma bile yapılmıyor. İşçilerin çalışma ve yaşam koşullarının bütünlüklü olarak ele alınması gerekiyor” dendi.

Düşük bir maliyetle önlem alınabilecek elektrik çarpmalarının patronların niyetinin bir göstergesi olduğu vurgulanan raporda, şu ifadelere yer verildi: “Son aylarda sürekli artan ve neredeyse her on işçinin birinin ölümünün sebebi olan elektrik çarpmaları 200-300 TL’lik bir maliyetle önlenebilir oysa.”

Ölenlerin 3’ünün sendikalı, 143’ünün ise sendikasız olduğu bilgisi verilen raporda, “Diğer yandan ölen başka sendikalı işçiler de olabilir. Ancak kağıt üzerinde olan sendikal üyeliklerinin gerçek bir örgütlülük olmaması ve birçok sendikanın ölen üyelerini sahiplenmemesi sonucu net bir bilgi verme şansımız olmadığını da belirtelim. Bu durum özellikle kamu çalışanı/memur sendikaları açısından daha da tespit edemediğimiz bir husus” dendi.

6 ÇOCUK İŞÇİ CAN VERDİ

Eylül ayında 4’ü 14 yaş ve altında olmak üzere 6 çocuk işçi can verdi. Çocuk işçi cinayetleri tarım, gıda ve kağıt işkollarında gerçekleşti:

• Eray Yazgan, 17 yaşında, çiftçi, Aksaray’da satın aldıkları tarım aletini pancar makinesine yüklediği sırada açılan kasanın elektrik tellerine değmesi sonucu akıma kapıldı.
• Hakan Yeşiltaş, 12 yaşında, Samsun Çarşamba’da büyükbaş hayvanlarının telef olması üzerine ahırı incelerken akıma kapıldı. Babası bir süre önce iş cinayetinde yaşamını yitirmişti.
• Hacire Aslan, 12 yaşında, Şanlıurfa Karaköprü’de üzüm hasadı için gittikleri tarlada çalışmaktan dönerken traktörden düştü ve tekerleğin altında kaldı.
• Mustafa Aslan, 10 yaşında, mevsimlik tarım işçisi, Samsun Terme’de fındık bahçesinden dönerken traktör römorkunda yüzüne ağaç dalı çarpması sonucu düştü, tekerleklerin altında kaldı, çalışmak için ailesiyle beraber Şanlıurfa'dan gelmişti.
• Davut Ulaş Kayacan, 14 yaşında, Denizli Merkezefendi’de çalıştığı pastanede zemin kattan bodrum kattaki depoya tepsi dolabını indirmek için bindiği yük asansöründe tepsi dolabının devrilmesi sonucu asansörle dolap arasında sıkıştı.
• Halaf (Halef) Sağır, 17 yaşında, Şanlıurfa’da OSB’de palet imalatı yapan bir fabrikada çalışırken üzerine yük asansörü düştü.

MÜLTECİ İŞÇİ ÖLÜMLERİ ARTIYOR

51 yaş ve üstünde ise çalışırken ölen 42 emekçi bulunuyor. Bu işçilerin orman, gıda, metal, inşaat, taşımacılık, gemi, konaklama, belediye ve genel işler gibi işkollarında çalıştığı belirtilen raporda, “Bu hususun emeklilik hakkı, EYT, bireysel emeklilik gibi konular içinde bütünsel olarak değerlendirilmesi gerekiyor” dendi.

Eylül ayında en az 9 göçmen/mülteci işçinin yaşamını yitirdiği ifade edilen raporda, şu bilgiler verildi: “Mülteci/göçmen işçilerin 4’ü Afganistanlı, 2’si Özbekistanlı, 1’i Azerbaycanlı, 1’i Rusyalı ve 1’i Ukraynalı... Yılın ilk dokuz ayında ise en az 91 göçmen/mülteci işçi çalışırken yaşamını yitirdi. İş cinayetlerinde ölen göçmen/mülteci işçiler hem sayısal hem de oransal olarak artarken bu ay ölen işçiler içinde hiç Suriyeli olmaması dikkat çekici. Bu noktada hem İstanbul Valiliği’nin aldığı geri gönderme kararı sonrası Suriyeli işçilerin işe gidememesi ve iş cinayetine uğrasa da saklanması/açığa çıkmaması gibi hususlar üzerinde düşünmemiz gerekiyor.”

BİR İŞ CİNAYETİNDEN ÖLÜME KARŞI 6 MESLEK HASTALIĞINDAN ÖLÜM

Raporda 2019 yılında yaşanan iş cinayetleri şöyle sıralandı: Ocak ayında en az 159 işçi, şubat ayında en az 127 işçi, mart ayında en az 114 işçi, nisan ayında en az 153 işçi, mayıs ayında en az 164 işçi, haziran ayında en az 131 işçi, temmuz ayında en az 178 işçi, ağustos ayında en az 149 işçi ve eylül ayında en az 145 işçi olmak üzere; Türkiye’de 2019 yılının ilk dokuz ayında en az 1320 işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. Eylül ayında meslek hastalığı nedeniyle gerçekleşen sadece bir iş cinayeti yer alırken raporda bu durum için şu tespit yapıldı: “Oysa ILO ve WHO verilerine göre 1 iş kazası sonucu ölüm karşılığında yaklaşık 6 meslek hastalığı sonucu ölüm olmaktadır.” (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)

2018'de en az 1923 işçi, iş cinayetlerinde can verdi

Saniye Kesici ile 2018 yılı iş cinayetleri raporunu konuştuk

Ağustos ayında en az 148 işçi iş cinayetinde hayatını kaybetti