05 Haziran 2019 12:41
Son Güncellenme Tarihi: 05 Haziran 2019 12:46

Sudan'da cuntanın saldırısında ölü sayısı 128'e yükseldi

İktidarı sivillere devretmeyi reddeden darbeciler, seçim kararı aldı. Askeri rejim altında gidilecek seçimlerin demokratik olmayacağı tartışılıyor.

Fotoğraf: AA

Paylaş

Sudan’da sivil iktidar talebiyle askeri merkezler önünde demokrasi nöbeti tutan halka saldıran askeri cunta, en az 128 sivili öldürdü. Muhaliflere yakın doktorlar 40 kişinin cesetlerinin Nil Nehri'nden çıkarıldığını açıkladı. Cunta lideri Abdülfettah Burhan, ülkedeki protesto hareketi ile varılan tüm anlaşmaların iptal edildiğini ve seçimlerin 9 ay içinde yapılacağını ilan etti. Konsey, görev süresini daha önce iki yıl olarak ilan etmişti. Ancak seçim kararı da halk ayaklanmasını sona erdirmek için bir taktik olarak değerlendiriliyor.

Sudan’da siyasi parti, sendika ve kitle örgütlerinin çatı örgütü Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG), öncelikle askeri cuntanın iktidarı sivillere devretmesini, ülkeyi demokratik seçimlere bu geçici sivil yönetimin götürmesini talep ediyordu.

Cunta lideri Burhan, geçtiğimiz haftalarda Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkeleri ziyaret ederek görüşmelerde bulunmuş ve siyasi destek almıştı. Bu ülkelerden cuntaya önemli maddi destek de sağlanıyor.

Öte yandan askerlerin Sudan’ın başkenti Hartum’da ve diğer kentlerdeki saldırılarında ölenlerin sayısı artıyor. ÖDBG bileşeni olan Sudan Doktorlar Komitesi’nin verdiği bilgiye göre güvenlik güçlerinin pazartesi sabahı başkent Hartum'da ordu karargahı önündeki kitleye saldırısında hayatını kaybedenlerin sayısı 128'e ulaştı. Doktorların duyurusunda Nil Nehri'nden 40 cesedin çıkarıldığı belirtildi.

Afrika’nın kuzeydoğusunda yer alan 41 milyon nüfusa sahip Sudan, dünyanın en yoksul 25 ülkesi arasında yer alıyor. Ülkeyi 30 yıl boyunca yöneten devlet başkanı Beşir’in iktidardan devrilmesinin ardından muhalefet ve askeri cunta, ortak bir geçici hükümet kurabilmek için görüşmelerde bulunmuş ancak bu müzakerelerden bir sonuç alınamamıştı.

ABD, YAZDIĞI TEPKİ MESAJINI SİLDİ

ABD’nin Hartum Büyükelçiliği’nin Twitter hesabından yapılan açıklamada, “Sudan güvenlik güçlerinin protestoculara ve sivillere yönelik saldırıları yanlış ve durmalı” denildi.

BBC’nin haberine göre, şiddetten Sudan ordusunun sorumlu tutulduğu ve ordunun Sudan halkını “sorumlu bir şekilde yönetememekle” suçlandığı kısım ise daha sonra açıklamadan silindi.

Afrika Birliği, şiddeti kınadığını açıklayarak acil ve şeffaf bir soruşturma başlatılması çağrısında bulundu. Avrupa Birliği ise ordu yetkililerine barışçıl protestolara izin vermesi ve iktidarın hızla sivillere devredilmesi çağrısı yaptı.

ALMANYA BASINI: YÜREKSİZ KATİLLER!

Sudan’da askerlerin halka saldırısı dünya basınında da gündem oldu. DW Türkçe’nin haberine göre Almanya’da yayınlanan Süddeutsche Zeitung, “Yüreksiz katiller” başlığını verdiği yorumunda şu ifadeleri kullandı: “Sudan Baharı’nın sonu mu geldi? Yüzbinlerce insan aylardır daha iyi bir yaşam için askeri yönetime karşı protesto gösterileri düzenliyor. Sokaktan gelen baskının da etkisiyle 30 yıllık iktidarı döneminde ‘dokunulmaz’ diye görülen Ömer El Beşir Nisan ayında devrildi. O tarihten beri Hartum’da özgürlük rüzgarları esiyordu. Ancak akıbetinin Arap Baharındaki protestoların sonuna benzeyebileceği endişesiyle birlikte. Kokuşmuş eski elit yapının üstünlüğünün süreceği de buna dahil. Pazartesi günü korkulan gerçeğe dönüştü. Askerler göstericileri vahşice öldürdü. Bunu yapanlar muhtemelen daha önce Darfur’daki soykırımın müsebbibleri ve Sudanlı gençleri Yemen’de savaşa gönderen de onlar. Gerçek istikrar ancak gerçek bir gelecek perspektifi sunan bir ülkede özgürlükle olur. Sudan’daki gençlerin devrimi başarısız olursa, Afrika kıtasında her geçen gün daha fazla genç gelecekten ümidini kesecek.”

"ÜNİFORMALI CELLATLAR"

Bir başka Alman gazetesi Frankfurter Rundschau gazetesinin aynı konudaki yorumu da şöyle oldu: “Bu acımasızlığın, gözünü kan bürümüşlüğün ötesi yok. Pazartesi günü Sudanlı generaller gerçek yüzünü gösterdi: Üniformalı cellatlarını, Hartum’daki Genelkurmay Başkanlığı binası önündeki oturma eylemini silahlarıyla sonlandırmaları için görevlendirdi. Düzinelerce genç, kadın ve çocuk öldürüldü. Düzinelercesi yaralandı ve dövüldü. Suçlarıysa 30 yıldan fazla bir süredir yönetildikleri askeri diktanın yerine gelen gözünü çalma hırsı ve kan bürümüş askerlerin altında yönetilmek istememek. Şimdi ordu sanki olanlarla hiçbir alakası yokmuş gibi davranıyor: Bu bir yalan. Bu çığrından çıkmış iktidar savaşının seyri belirsiz. Kesin olan şey şu: Afrika Birliği ve Avrupalı yetkililer başarısız oldu” 

NELER YAŞANDI?

Sudan’da ordu, (3 Haziran) sabah saatlerinden itibaren darbe karşıtı göstericilere saldırı başlattı. Askerler Hartum’daki Savunma Bakanlığı önünde haftalardır oturma eylemi yapan halka makineli tüfeklerle ateş açtı. Halk muhalefeti temsilcileri “rejim devrilene kadar siyasi grev” kararı alarak direniş çağrısı yaptı. 

Görgü tanıkları, çok sayıda askerin, askeri darbenin ardından sivil yönetime geçiş için oturma eylemi yapılan bölgeyi kuşattığını, ardından makinalı tüfek seslerinin duyulduğunu ve bölgeden dumanların yükselmeye başladığını aktardı. Sudan’ın farklı kentlerindeki eylemlere de benzer saldırılar gerçekleştirildi. Saldıra dair görüntüler sosyal medyaya da yansıdı.

BBC MUHABİRİ SALDIRI ANINA DAİR VİDEOLARI PAYLAŞTI

BBC Afrika Muhabiri Benjamin Strick, Twitter hesabından saldırı anı ve sonrasına dair videolar paylaştı.

Sudanlı Doktorlar Merkezi Komitesi de, ölen 35 kişinin arasında 8 yaşında bir çocuğun da olduğunu, yüzlerce kişinin de yaralandığını duyurdu.

Sudan Pilotlar Birliği de yaptığı açıklamada, gösterilere müdahalenin ardından sivil itaatsizlik ilan ettiğini duyurdu.

SALDIRI, GENEL GREVİN ARDINDAN GELDİ

Sudan’da askeri cuntanın iktidarı sivillere devretmesini isteyen muhalefetin çatı örgütü Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG), geçtiğimiz hafta iki günlük genel grev ilan etmiş ve grevlere katılım oldukça yoğun olmuştu.

Askeri cunta yetkilileri ise siyasi destek bulmak için bölge ülkeleri turuna çıkmıştı. Cunta yetkilileri geçtiğimiz hafta Mısır, Suudi Arabistan gibi ülkeleri dolaşarak desteklerini almıştı. Arap Zirvesi’ne de katılan cunta komutanı buradaki ABD politikaları doğrultusunda hazırlanan İran karşıtı bildirgeye de imza atmıştı.

Bölgede Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri, Sudan’daki cunta yönetimini destekliyor.

CUNTAYI DÜŞÜRMEK İÇİN "HERKES SOKAĞA" ÇAĞRISI

Öte yandan Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri art arda açıklamalar yayınladı. İlk açıklamada, “Askeri Konseyin düşürülmesi için herkesi harekete geçmeye çağırıyoruz. Barışçıl devrim hareketi kapsamında derhal başkent ve tüm bölgelerin sokaklarında barikat kurulmalı, barışçıl yürüyüşler için kent, köy ve sokaklara çıkmalısınız” ifadeleri kullanıldı.  “Askeri darbe konseyinin sahte vaatleriyle gerçek yüzünü saklamak için beklediğine” dikkat çekilen açıklamada, konseyin maskesinin de sabahki saldırıyla düştüğü vurgulandı.

"REJİM TAMAMEN DEVRİLENE KADAR SİYASİ GREV!"

Darbeci yönetimin halka dönük saldırıları üzerine ÖDBG, darbecilerle müzakereleri durdurarak, bugünden itibaren süresiz ve kapsamlı sivil itaatsizlik ve genel grev çağrısında bulundu.

ÖDBG'den yapılan yazılı açıklamada, “Askerin planlı müdahalesinde 13 kişi öldü, yüzlerce yaralı var. Bu suçun tüm sorumluluğu Askeri Geçiş Konseyinin. Meydanda eylemcilerin cansız bedenleri dışında kimse yok. Askeri Geçiş Konseyi ile müzakereleri durdurduk. Bugünden itibaren rejim düşene kadar, süresiz, kapsamlı sivil itaatsizlik ve grev çağrısı yapıyoruz” ifadelerine yer verildi.

Açıklamada, ordu ve emniyet mensuplarına halkı koruma görevini yerine getirmesi çağrısında bulunulurken, uluslararası toplumdan darbeyi tanımaması ve Sudan halkının devriminin yanında olması istendi.

ESKİ BAŞBAKAN DA SOKAĞA ÇAĞRI YAPTI

Eski Başbakan Sadık el-Mehdi liderliğindeki Milli Ümmet Partisi de Sudan halkına sokağa çıkma, başkent ve diğer illerde gösteri düzenleme çağrısında bulundu. Partiden yapılan yazılı açıklamada, ordunun saldırısının Askeri Konseyin zalimce işlediği bir suç olduğu vurgulandı.

ABD BÜYÜKELÇİLİĞİ: HATA YAPILDI, DERHAL SONLANDIRILMALI

ABD'nin Hartum Büyükelçiliği, saldırıyı "hata" şeklinde nitelendirerek, sorumluluğun Askeri Konseye ait olduğunu bildirdi.

Büyükelçiliğin Twitter hesabından yapılan açıklamada, "Sudan güvenlik güçlerinin, göstericilere müdahalesi hatadır, buna son verilmedir.  Sorumluluk Askeri Konseye aittir." ifadeleri kullanıldı.

BM’DEN İTİDAL ÇAĞRISI

Saldırılara ilişkin açıklama yapan BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, “BM Genel Sekreteri, güvenlik güçlerinin, birçok insanın ölümü ve yaralanmasıyla sonuçlanan sivillere karşı aşırı güç kullanımına dair haberleri ve bu ülkedeki şiddeti güçlü bir şekilde kınamaktadır. Genel Sekreter, oturma eylemi yapan protestocuları dağıtmak için güç kullanılmasını kınıyor ve güvenlik güçlerinin sağlık merkezlerinin içinde ateş açtığına dair haberlerini endişeyle karşılıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Askeri Geçiş Konseyi'nin, Sudan vatandaşlarının güvenliği ve emniyetinden sorumlu olduğuna vurgu yapılan açıklamada, “Genel Sekreter, tüm tarafları son derece itidalli davranmaya çağırıyor” ifadesine yer verildi.

AB'DEN SUDAN'A İTİDAL ÇAĞRISI

AB Komisyonu Sözcüsü Maja Kocijancic ise “Askeri Konseye sorumlu davranması ve halkın endişelerini dile getirme hakkına saygı duyması çağrısında bulunuyoruz” dedi.

Askeri Konseyin şiddet kullanımını artıran her adımının siyasi sürece zarar vereceğini vurgulayan Kocijancic, “AB'nin önceliği yönetimin hızlı bir şekilde sivillere devredilmesidir” ifadesini kullandı.

İNGİLTERE SUDAN ASKERİ KONSEYİNİ KINADI

İngiltere Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt da halka ateş açmasını kınadı. Hunt, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Sudan güvenlik güçlerinin protestoculara yönelik saldırısını kınıyorum. Bu, sadece daha fazla kutuplaşmaya ve şiddete neden olacak acımasız bir adımdır” ifadelerini kullandı.

MISIR VE BAE BAZI UÇUŞLARI İPTAL ETTİ

Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki (BAE) bazı hava yolu şirketleri de Sudan'ın başkenti Hartum'da güvenlik güçlerinin ordu karargahı önündeki protesto alanına müdahalesi sonrası yaşanan gerginlik nedeniyle bu ülkeye yapılması planlanan uçak seferlerini iptal etti.

NE OLMUŞTU?

Sudan’da 19 Aralık 2018’de ekonomik kriz ve ekmek zamları nedeniyle bir grup işçinin başlattığı ve hızla başkent Hartum ve ülke geneline yayılan gösteriler, rejim karşıtı halk ayaklanmasına dönüşmüştü. Ordunun 11 Nisan’da yönetime el koyduğunu açıklamasıyla 30 yıllık Ömer Beşir dönemi sona ermişti.

Ordunun darbesi ardından sivil yönetime geçiş için eylem yapan protestocular geçiş hükümetinin nasıl oluşması gerektiğine dair ordu yönetimiyle müzakere yürütüyordu.

Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri, Sudan Meslek Odaları Birliği, Sudan Doktorlar Komitesi ve Sudan Komünist Partisi gibi çok sayıda siyasi ve mesleki örgüt ile kitle örgütlerinden oluşuyor. (DIŞ HABERLER)

ÖNCEKİ HABER

Gazeteci Nurcan Baysal serbest bırakıldı

SONRAKİ HABER

İsraf bildirisi nedeniyle ifadeye çağırılanlar: Hız kesmeden çalışmaya devam

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...