15 Mayıs Kürt Dil Bayramı | Engelleme ve baskılar kaldırılsın

Celadet Alî Bedirxan tarafından 15 Mayıs 1932’de ilk kez Latin alfabesi kullanılarak çıkarılan Hawar adlı Kürtçe derginin yayına başladığı tarih, 2006 yılından bu yana Kürt Dil Bayramı olarak kutlanıyor.

Kürt Dil Bayramı'nın 13. yılında HDP Batman Milletvekili Feleknas Uca, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a soru önergesi sundu. Uca önergede "Kürtçe’nin resmi olarak kabul edilmesi, kamu hizmetlerinde kullanılması bakımından toplumsal talepler göz ardı edilmiş, Kürtçenin kamusal alanda kullanımı, gerekli anayasal ve yasal güvencelere kavuşturulmamıştır." dedi.

İnsan Hakları Derneği (İHD) İzmir Şubesi de 15 Mayıs Kürt Dili Bayramı dolayısıyla basın toplantısı düzenleyerek, anadildeki engelleme ve baskının kaldırılmasını istediklerini söyledi.

"UNUTTURULMAYA VE YOK EDİLMEYE ÇALIŞILIYOR"

Kürt dilinin unutturulmaya ve yok edilmeye çalışıldığının aktarıldığı önergede, OHAL ile beraber Kürtçe eğitim veren onlarca okulun  kapatıldığı ve KHK’lerle birlikte Kürtçe dil çalışmalarının engellendiğine dikkat çekildi. Bu süre zarfında, aralarında Kürt dilini, kültürünü ve edebiyatını araştıran ilk Kürt kurumlarından İstanbul Kürt Enstitüsü’nün kapısına Aralık 2016 tarihinde mühür vurulduğunun ve benzer şekilde, merkezi Diyarbakır’da bulunan Kürt Dili Araştırma ve Geliştirme Derneği KURDİ-DER’in 37 şubesi ile beraber, Diyarbakır’da yüzlerce çocuğa anadilinde eğitim veren Ferzad Kemanger ilkokulu ve Ehmedê Xanî Akademisi’nin de kapatıldığının hatırlatıldığı önergede Kürtçe yayın yapan tek gazete olan Azadiya Welat Gazetesi benzer şekilde KHK ile kapatıldığı da söylendi.

TBMM'DE KÜRTÇE "BİLİNMEYEN DİL"

İstanbul Kürt Enstitüsü’nün, KURDİ-DER’in, Ehmedê Xanî Akademisi’nin, Azadiya Welat Gazetesi’nin, Ferzad Kemanger İlkokulu’nun kapatılmasının yasal gerekçesinin sorulduğu önergedeki bazı sorular şöyle:

• Kürt dil kurumları ve Kürtçe yayın yapan gazete ve dergilerin kapatılmasıyla ne amaçlanmıştır?
• Birleşmiş Milletler üyesi 113 ülkede birden çok resmi dil kullanılıyorken Türkiye’de milyonlarca kişinin konuştuğu Kürtçenin kamusal alanda yasaklanmasının sebebi nedir?
• Kürtçenin ülkemizde yasal statüye kavuşması için bakanlığınızca yürütülen herhangi bir çalışma var mıdır?
• Anadili Kürtçe olan onlarca milletvekilinin yasama faaliyetlerini yürüttüğü Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda yapılan Kürtçe konuşmaların tutanaklara hala “bilinmeyen dil” notuyla geçmesinin sebebi nedir?
• Ülkemizde yaşayan farklı dillerin tanınması ve korunması için bakanlığınızın herhangi bir çalışma planı var mıdır?
• Kapatılan akademiler, okullar ve kültür derneklerindeki eşyaların satılmasının hukuki dayanağı mıdır?

İHD: ANADİLDEKİ BASKILAR KALDIRILSIN

İHD İzmir Şube binasında 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı dolayısıyla basın toplantısı düzenlendi. İHD tarafından yapılan açıklamanın Türkçesini Cemile Karakaya, Kürtçesini Vedat Çaçan okudu.

"Kendi topraklarında, kendi ülkelerinde kendi dilini konuşamayan, yazamayan, kullanamayan bir halkın maruz kaldığı baskı, yasak, hiç şüphesiz zulümdür" diye konuşan Karakaya, 12 Eylül darbesi ile Kürtçenin yasaklandığını hatırlattı. Karakaya, “Kürtçe resmen yasaklandı ve 25 Ocak 1991’e kadar bu yasak devam etti. Kayyım atanan belediyelere bağlı kreş ve gündüz bakımevlerinin çoğu kapatıldı. Kayyımlar belediyelerdeki Kürtçe tabelalara dahi tahammül edemeyip söktürdü. Ahmed-i Hani, Mehmed Uzun gibi ünlü Kürt düşünürlerin adını taşıyan anıtlar yok edildi veya parklardan isimleri silindi” diye konuştu. Anadilde eğitimin temel bir insan hakkı olmasına rağmen Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde şerh koyduğu bir madde olmasını ülke için bir utanç vesilesi olduğunu belirten Karakaya, “Dünyada birçok ülkede resmi dil sayıları oldukça fazladır. Türkiye’de ise ancak “Yaşayan Diller ve Lehçeler” adlı seçmeli derslerle Kürtçenin Kurmanci ve Dimilkî lehçelerinde haftada sadece iki saat olan dersler açılmış, ancak çoğu yerde öğrencilerin bu hakları okul idarelerinin keyfi tutumlarına bağlı kılınmıştır. Bir taraftan da OHAL döneminde 250’den fazla öğrencisi olan Diyarbakır’daki Ferzad Kemanger Okulu kapatılarak öğrenciler anadilinde eğitim hakkından mahrum bırakılmıştır” dedi.

İnsan hakları savunucuları taleplerini dile getiren Karakaya, “çok dilli ve çok kültürlü bu coğrafyada Kürt Halkı ve Türkiye’deki diğer tüm halkların özgürce anadillerinde konuşmanın ve eğitim alıp kendi anadillerinde üretmenin önündeki tüm engelleme ve baskıların kaldırılmasını istiyoruz. Bundan sonraki 15 Mayısların gerçek bayram havasında geçmesi dileğiyle Kürt Dili Bayramı Kutlu olsun” diye ifade etti. (HABER MERKEZİ)

‘Kürt Dil Bayramı mücadele günüdür’

‘Kürt dili varlık yokluk mücadelesi veriyor’

Ender İmrek

Cejna Zimanê Kurdî/Kürt Dil Bayramı