12 bin yıllık kadim Hasankeyf'te dinamit sesleri

Hasankeyf sular altında bırakılmadan önce vadideki kayalar dinamitlerle yıkılmaya, binlerce yıllık mağaralar ise betonla doldurulmaya başlandı.

14 Ağustos 2017 15:55
Paylaş

Özer AKDEMİR

12 bin yıllık Hasankeyf, yapımı büyük ölçüde tamamlanan Ilısu barajının suları altında bırakılmadan önce dinamitlerle yıkılıyor. "Hasankeyf Antik Kentinin Güçlendirilmesi" adı altında doğal mağaraların dinamitlerle yıkılarak beton dolgu ve imitasyon yapılması girişimi tepkiyle karşılandı. 

KADİM KENTTE DİNAMİT SESLERİ

Bütün itirazlara, açılan davalara, yurt içinden olduğu kadar yurt dışından yapılan girişimlere rağmen, AKP iktidarı onlarca uygarlığa yataklık etmiş kadim kent Hasankeyfi yok etmekte kararlı. Ilısu Barajı projesinde artık son aşamalara gelinirken kentte yaşayanların ve Zeynel Bey Türbesi gibi bazı anıtsal eserlerin taşınması çalışması büyük ölçüde tamamlanmış durumda. "Yeni Hasankeyf" denilen yerleşim alanı tarihi Hasankeyf’in Kuzeydoğusunda, Dicle Nehrinin karşı yakasında, 2 kilometrelik uzaklıktaki Raman Dağı eteğinde yer almakta. Şimdi ise “Hasankeyf Antik Kentinin Jeolojik-Jeoteknik Bakımdan Araştırılması ve Güçlendirilmesi Yapımı İşi” adı altında vadi içindeki mağaralar dinamitlerle yıkılarak beton dolgu yapılmaya başlandı.  Bu işlemin temelinde "Yeni Hasankef"in antik bir liman olması ve bunun için de vadilere beton dolgular yapılması var.

Yapılan patlatmalarla tehlike arz eden kayaların düşürüldüğü ileri sürülüyor. "Düşme tehlikesi var" denilen kayaların dinamitlerle un ufak edilmesi, altlarındaki binlerce yıllık mağaraların ve vadinin doğal dokusunun da tamamen yok olması anlamına geliyor. Dinamit patlatmaları nedeniyle bölgede zeminde kaymalar, toz, gürültü ve turizmle geçinen esnafın büyük zarar etmesi ise işin çevresel ve sosyal boyutunu oluşturuyor. 

VADİ İÇİNE 4.75 MİLYON TON BETON DÖKÜLECEK!

Hasankeyfi Yaşatma Girişimi, yapılan bu işlemin tarihi kente ve doğal dokuya büyük zararlar vereceğine yönelik bir açıklama yaptı. 2016 yılının Ağustos ayında gündeme getirilen proje ile yukarı şehre temel teşkil eden kayalık bölgenin jeoteknik olarak güçlendirilmesi ve antik bir liman örneği inşa edilmesinin planlandığı belirtilerek bu iş kapsamında tehlike arz ettiği ileri sürülen 24 adet kayanın düşürüleceği ve beton duvar imalatları gerçekleştirileceği belirtildi. Saha-Dere-Dicle ve Şaab Vadilerini kapsayan yaklaşık 4.75 milyon m³ dolgu inşaatı yapılacağının aktarıldığı açıklamada projenin yüklenici firmanın iflas etmesi üzerine durduğu dile getirildi. Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu'nun Haziran 2017 tarihinde Hasankeyf ziyaretinde yaptığı açıklamaların ardından proje kapsamındaki çalışmaların tekrar başladığına dikkat çekilen açıklamada, "Şu anda kalenin iki tarafındaki vadilerde bulunan mağaralara dolgu çalışması ile beraber 'tehlike arz eden kayalar'ın düşürülmesi çalışmaları devam etmektedir. Resmi yetkililer yaklaşık 210 mağaraya dolgu yapılacağını açıklamışlardır. Dolgu yapılacak mağaralara ek olarak kanyon ve vadilerde çok sayıda mağara da sular altında kalacaktır" denildi. 

DOĞAL YAPI BOZULUYOR

Açıklamada, çalışmalarda iddia edildiği gibi sadece tehlike arz eden kayaların değil hiçbir tehlike yaratmayan ya da düşme ihtimali az olan kayaların da düşürülmeye çalışıldığının gözlemlendiğine vurgu yapıldı. Çalışmalar sırasında dinamit kullanıldığının ifade edildiği açıklamada bu durumun yarattığı sorunlarla ilgili şu görüşlere yer verildi; "Bu patlamalar diğer kayalarda da titreşimlere neden olmakta, kalenin doğal yapısı bozulmaktadır. Patlamalardan dolayı oluşan ses yerel halkta -özellikle çocuklarda- korkuya neden olmaktadır. Bunun yanında kayaların düşürülmesi çalışmalarında oluşan toz-duman esnafların da çalışmalarını olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca kayaların düşürüldüğü yerlerde kilise kalıntıları ve eski kayadan yapılmış şaraplıklar bulunmaktadır. Düşen kaya parçaları kilise kalıntılarına ve şaraplıklara geri dönüşü olmayan zararlar vermektedir".

BETON DUVAR ÇÖZÜM DEĞİL

Hasankeyf Vadisinin kale mağaraları, kuyuları ve gizli geçitleri olan bir yer olduğunun altının çizildiği açıklamada, vadinin etrafının beton duvarlarla çevrilmesi işleminin de bir sonuç vermeyeceği dile getirildi. Açıklamada şöyle denildi: Kale altı ve üstü kireçten oluşan bir yapıdır. Etrafı beton ile çevrilirse bile su sızacaktır. Ayrıca Hasankeyf'in kale yapısı yumuşak olduğu, baraj gölü yükselmekle beraber su ile temas edilmesi halinde aşınmanın ve bunun da büyük ihtimalle yeni yıkımlara neden olacağı bilinmektedir. Mağaralara ve vadilere dolgu yapılması, perde betonla kalenin izole edilmesi, kayaların zorla düşürülmeye çalışılması 12 bin yıllık Hasankeyf’in doğal tarihine zarar vermektedir. Doğal tarihin betonla izole edilip yapılacak antik liman, turizmi canlandırmayacaktır. Bu proje ile binlerce yıllık tarih, yaşanmışlıklar kaybolacaktır. Bu proje bilimsel olmadığı gibi kültür varlıklarını koruma kanununa uygun değildir.

Reklam
ÖNCEKİ HABER

Gazeteci Murat Çelikkan Kırklareli Cezaevi’ne girdi

SONRAKİ HABER

Antep'te fabrika yandı, yakın evler boşaltıldı

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...