İşçi, memur, emekli yoksulluğun pençesinde

Fırat TURGUT
İstanbul

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) memur ve emeklilerin maaş zamlarının belirlendiği Temmuz ayı tüketici fiyat endeksi (TÜFE) rakamlarını açıkladı. Buna göre Temmuz ayı enflasyonu bir önceki aya göre yüzde 0.27 düşmüş gözükse de geçtiğimiz bir yılda temel harcama kalemlerindeki artış yüzde 14’ün üzerine çıktı. Rakamlara göre geçen bir yılda gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 14,34, ulaştırma yüzde 14,07, sağlık yüzde 12,66 ve çeşitli mal ve hizmetler yüzde 11,84 artış oldu. Buna karşın enflasyon farkı iddiasıyla memur maaşlarına yüzde 2.9 artış yapıldı. Kamu işçilerine ise ilk altı ay için yüzde 7.5 zam verildi. 

‘İŞÇİMİZİ EZDİRMEYİZ DEMEK KANDIRMACA’

Enflasyon rakamlarını gazetemize değerlendiren İktisatçı Mustafa Sönmez, “Bir düşüş gözükse de gerçekte böyle değil” dedi. Sebze meyve fiyatlarının, ısınma ihtiyacı fiyatlarının yaz aylarında düşmesi gerekirken düşmediğini ifade eden Sönmez şöyle devam etti: “Üretici fiyat endeksinde de bir artış görünüyor. Sanayicinin ve üreticinin maliyetlerinde bir artış yaşandı. Bu tüketicinin önüne gelecektir. Aslına bakılırsa sonuç, Hükümet enflasyonu düşürme hedefinin uzağındadır.”

Kamudaki sözleşmelere ve Çalışma Bakanının ‘İşçimizi enflasyona ezdirmeyiz’ sözlerine de değinen Sönmez, “Hem memur kesimine, hem işçiye dönük enflasyon düzenlemelerine ve toplam işçi sayısına baktığımızda bu bir kandırmacadır” dedi. 16 milyon ücretlinin olduğunu dile getiren Sönmez, “Kamu çalışanlarının 3 milyonu memur. Geri kalan 13 milyonun 3’te 2’sinden fazlası ise asgari ücretli. Asgari ücrete mahkum edip enflasyona ezdirmiyoruz demek yanıltmacadır” diye konuştu. Hükümetin ekonomide yüzde 5’lik bir büyümeden söz ettiğini ifade eden Sönmez, devam etti: “Büyüme varsa refah payına yansıtılması lazım. Refah payı hiçbir şekilde çalışanlarla paylaşılmamaktadır. Bütün çalışanların ücretlerinin enflasyon oranlarında düzenlenmesi ve büyüme oranlarında pay verilmesi gerekir.” 

TÜFE’DEKİ YÜKSELİŞ TÜKETİCİLER İÇİN YÜKSEK ENFLASYON DEMEKTİR

Gazetemizin yazarlarından Prof. Dr. Sinan Alçın da “AKP Genel Başkan Yardımcı Cevdet Yılmaz’ın belirttiği gibi enflasyonda tek hane ancak uzun dönemde gerçekleşebilecek gibi görünüyor. Dün açıklanan enflasyon verileri enflasyondaki artış eğiliminin yavaşlamakta olduğunu, ancak bu eğilimin enflasyonu kontrol etmede yetersiz kaldığını gösterdi. Çekirdek enflasyonun yüzde 9.20 artmış olması ve aylık bazda tüketici fiyat endeksinde bir azalma gözükse bile yurt içi üretici fiyat endeksinde artışın istikrarlı bir şekilde devam ediyor oluşu enflasyonist eğilimin yakın dönemde yeniden yukarıya doğru döneceğine işaret etmektedir” dedi. Son ayda tüketici fiyatlarında aslan payının yüzde 21’lik artışla alkollü içecekler ve tütün kaleminde ortaya çıkmış olmasının enflasyon sepetindeki tekil hareketlerin manipülasyona açık olduğunu gösterdiğini ifade eden Alçın, şunları söyledi: “‘Resmi enflasyon’ bile merkez bankası hedeflerini aştı. Toplu iş sözleşmeleri ve ücret zamlarının enflasyon hedefi dikkate alınarak yapılması nedeniyle işçilerin zarara uğramasına yol açmaktadır. Merkez Bankasının ve hükümetin 2006 yılından bu yana enflasyon hedefi ile gerçekleşen enflasyon arasındaki farkı halka anlatması gerekmektedir.” 

Enflasyon sorununun kalıcı bir biçimde çözülebilmesi için hükümetin uygulamaya çalıştığı geçici, sonuç vermeyen, gündelik politikalardan ziyade üretimin sağlıklı bir zemine taşınmasının önemli olduğunu kaydeden Alçın, “Uluslararası güven kaybı, ekonomik alanda da yerli üreticiler açısından pazarların daralması ve ara malı maliyetlerinde artış anlamına gelmektedir. Tüm önlemlere rağmen üretici enflasyonunun artış eğilimini sürdürmesinin ardında ortaya çıkan güvensizlik yatmaktadır. Üretici enflasyonundaki her yükseliş tüketiciler için bir dönem sonra çok daha yüksek enflasyon anlamına gelmektedir” diye konuştu.

Haziran ayı enflasyon rakamları açıklandı: Yıllık yüzde 10,9

YOKSULUN ENFLASYONU, ZENGİNİNKİNDEN YÜKSEK

Birleşik Metal-İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) tarafından hazırlanan enflasyon raporuna göre TÜİK tarafından yüzde 10,9 olarak açıklanan aylık Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki artış, kendi hesabına çalışanlar için yüzde 11,46, yevmiyelilerde yüzde 11,32 olarak gerçekleşti. En yoksul yüzde 20’lik dilim için yıllık enflasyona yüzde 11,21 olurken en zengin yüzde 20’lik dilim için bu oran yüzde 10,86 ile genel enflasyon seviyesinin altında kaldı. Aylık enflasyonun yüzde 0,27 oranında gerilerken yevmiyeliler yüzde 16 ile bu düşüşü daha az hissetti. 

BİSAM tarafından Haziran 2003-Haziran 2017 dönemlerine göre gizli yoksullaşma oranları da hesaplandı. Buna göre son 14 yıllık dönemde (Haziran 2003-Haziran 2017) gizli yoksullaşmayı en yoğun olarak yaşayanlar, işteki duruma göre yüzde 11,1 ile “Yevmiyeliler”, mesleğe göre yüzde 9,9 ile “Nitelik gerektirmeyen işlerde çalışanlar”, temel gelir kaynağına göre yüzde 10,5 ile “Diğer Transferlerle Geçinenler” oldu. Enflasyon nedeniyle yaşanan gizli yoksullaşma en yoksul yüzde 20 için yüzde 9,7 seviyesinde gerçekleşti. Buna karşın en zengin yüzde 20 için gizli yoksullaşma yüzde 5,7 oldu. 

Asgari ücret geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 7,9 artış göstererek AGİ (Asgari Geçim İndirimi) dahil 1404 TL seviyesinde buna karşın enflasyon oranı resmi olarak yüzde 11,72 olarak gerçekleşti. Asgari ücret enflasyon karşısına alım gücünü bir yılda yüzde 2,7 seviyesinde kaybetti. 

Asgari ücretin alım gücü kaybı sebzede yüzde 14,2 meyvede yüzde 10,1, katı ve sıvı yağlarda yüzde 2,8, ette yüzde 9,2, ekmek ve tahıllarda yüzde 0,5, ilaçlarda yüzde 7,9, kirada yüzde 0,8, ulaştırmada yüzde 2,9 kayıp yaşandı. Kayıp enflasyon hesaplamasından kaynaklı olarak mevcuttan daha düşük çıktı.

Dar gelirli için ağırlığı son derece önemli olan kira ve gıdanın, enflasyon sepetindeki ağırlığının sistematik olarak azalmasının enflasyon verileri üzerinden yaşanan tartışmaları artırdığı belirtilen araştırmada, “Ayrıca yüksek enflasyonlu günlere geri dönüş yaşandığı bu dönemde ücret kayıpları derhal giderilmelidir” dendi. (İstanbul/EVRENSEL)