Munzur Baba Efsanesi

Son zamanlarda Dersim dergi ve gazetelerinde çıkan yazıları okurken şaşırmamak elde değil. Zaman zaman insanın midesini bulandıran yazılar çıkıyor. Her önüne gelen bir şey söylüyor. Kimin ne demek istediğini anlamakta, doğrusu zorluk çekmekteyiz.
Bu Dersim sevdalılarının(!) Dersim sevgisi; ayının severken yavrusunu öldürmesine benziyor.
Bir kişiyi veya bir yeri anlatırken onu olduğundan farklı göstermek, iyilik değil kötülüktür.
Munzur Baba’yı anlatanlar, mantık duvarını yıkıp mantıksızlık çamurunda kulaç atmaktadırlar.
Halk, tarihi çok fazla bilmediği için önüne konulan her şeye inanıyor ama aydınlara ne demeli. Aynı yanılgı içine girerek halkı yanlışa kanalize etmekle nereye varmak istediklerini anlamış değilim.
Munzur suyunun çıktığı mesire yerine özel idare tarafından yazdırılan mantık dışı bir hikaye ile halkı kandırıp suyun ve bölgenin tarihi değerini gizleyip kendi çıkarlarına denk düşen bir mitosu halka kutsal bir efsane olarak sunmaktadır. Kutsallık kılıfına büründürülerek tarihi değerler gizlenmektedir. Kutsal sayıldığı için olmalı ki kimse sesini çıkarmıyor ama bu hikayenin gerçek ile hiçbir ilgisi yoktur. Munzur suyunun çıktığı yere giderken Ovacık kazasını çıkınca etrafınıza bakmak, burayı tanımak için yeterlidir. Arkeolog veya yerbilimcisi olmanıza gerek yoktur. Dağlarda sıra halinde dizilmiş ağaçları ve yeşilliği göreceksiniz, ovaya baktığınızda düz bir yüzey ve bütün taşların yuvarlak olduğunu göreceksiniz. Suyun çıktığı kayaların bir metre yukarısında, kayalarda su dalgalarının izleri net bir şekilde görülmektedir. Hatta bazı taşları kırdığınızda, balık fosillerine ve deniz canlılarına ait fosillere rastlamak mümkündür.
Suyun soğukluğunun nedeni, dağların altındaki buz mağaralarının eseridir. Bu dağın arka yüzünde çıkan sular da aynı şekilde soğuktur.
Kısacası Ovacık Ovası’nın, çok eski çağlarda bir göl sahası olduğu açıkça görülmektedir. Zaman içinde Tunceli’ye kadar uzanan Munzur Vadisi’nin yarılmasıyla gölün boşaldığı muhakkaktır. Gölün boşalmasından sonra, bu gölü oluşturan su ortaya çıkmıştır. Yani bu su, anlatıldığı gibi Munzur’un kovasından dökülen süt değil doğal bir kaynaktır.
Birilerinin, buranın tarihi değerini gizlemek için ortaya attığı safsatalarla halk kandırılmaktadır.
Bu tarihi ihanete halk inandı ama aydınların bu ihanetin içine nasıl çekildiğini anlamış değilim.
Efsaneyi herkes biliyor, burada tekrarlamaya gerek görmüyorum. Ancak kısaca değineceğim.
“Munzur, bir ağanın yanında çobandı; ağası hacca gitmiş. Munzur, hanımın yaptığı helvayı Mekke’de dolaşan ağasına sıcağı sıcağına yetiştirmiş…”
Bunu yazan aydınlara cevap verdim, hem de birkaç kere yazdım. “Dersim, İslam dinini seçtiğinden beri Alevidir ve Aleviler hacca gitmezler; bu saçmalığı bırakın” dedim. Dedim ama ihanet cephesi boş durmadı. Munzur’a yeni bir mitos buldular. Elime geçen İklim gazetesi ekinde, Dersim Dergisi’nde Zazaca yazılan Munzur Efsanesi, bir değişiklik yapılarak yeni şekliyle yayınlanmış. Eleştirimiz işe yaramış olmalı ki Munzur’un ağası, hacca değil başka bir yere gönderilmiş.
Ne diyor Sayın Yazar: Munzur’un ağası hacca değil de İran Şahı olan Şah İsmail’e gitmiş. Alın size gaf üstüne gaf. İnsan sormadan edemiyor. Yahu kardeşim, şu insanları yanlış yönlendirmek zorunda mısınız?
Madem olay bu kadar yakın tarihte olmuştur. O zaman söyleyin Munzur’un ağası kimdi, kimin oğluydu, hangi aşiretin ağasıydı. Veya Munzur kaç doğumluydu, kimin oğluydu, kiminle evliydi, kaç çocuğu vardı... Hepsini açıklayın da bir kitap yazın, Munzur’a bir dergah yapıp kitabını da oraya koyalım. Yok bilmiyorsanız, bilenlere bırakın da araştırsınlar. Dersim’e saygılarımla…
Hıdır Aslan