Özelleştirmeciler suç işledi

Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu'nun ardından Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu'da Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nı (ÖİB) suçlu buldu. Kurul'un raporuna göre, ÖİB bugüne kadar yapılan özelleştirmelerin hiçbirinde kuruluşların değerini kamuoyuna açıklamadı ve sık sık şartnameler değiştirildi, başvuru süreleri uzatıldı. Bu durumu Kurul yasalarının çiğnenmesi olarak değerlendirdi. Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, 13 Ekim 2005'te onayladığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ve Özelleştirme Fonu'na ilişkin 2004 yılı raporunda, Özelleştirme İdaresi'nin yapısı ve işleyişine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Raporda, ÖİB'nin Başbakanlık kararıyla Maliye Bakanlığı'na bağlandığı hatırlatıldı. ÖİB'nin Başbakanlık olurlarıyla hareket etmesi gerekirken bazı yetkilerin Maliye Bakanlığı ve İdareye devredildi ve uygulamalar bu olurlarla yürütüldü. Kurul bu durumu "İdarenin bağlı olduğu bakanlık yönünden belirsizlik yarattı" olarak değerlendirdi ve özelleştirmelerle ilgili tasarruf yetkisi konusunda çelişkinin giderilmesini istedi. Kurul, 1994'ten beri özelleştirilen hiçbir kuruluşun değer tespitinin kamuoyuna açıklanmadığına dikkat çekti. Bunun yasa gereği şart olduğu belirtilen rapora göre, değer tespitini ÖİB, alıcıların yükümlülüğüne bıraktı. Kurul değer tespitlerinin bundan sonra kamuoyuna açıklanması gerektiğini vurguladı.

Değişen şartnameler Rapora göre, ÖİB birçok şartnameyi değiştirdi ve son teklif verme süresini uzattı. Raporda süresi uzatılan ihale örneklerine de yer verildi: "TEKA Puro Üretim ve Ticaret AŞ, TEKEL'e ait ikiz kuleler, TEKEL Sigara Sanayi İşletmeleri ve Ticaret AŞ ile Adana, Ballıca, Malatya ve Tokat sigara fabrikalarının üretim markaları ve varlıklarıyla özelleştirme ihalesi, Eylül 2004'te gerçekleştirilen TEKEL ihaleleri, TÜPRAŞ, ERDEMİR, Mersin Limanı, İskenderun Limanı, Petkim, araç muayene istasyonları, SEKA Akdeniz İşletmesi, Eti Alüminyum, SEKA Karacasu ve Aksu işletmeleri." İhale süresinin uzatılmasını iyi hazırlık yapılmamasına bağlayan Kurul, böylesi durumlarda ek masraflar da yapıldığına dikkat çekti. Başta belediyeler olmak üzere kamu kuruluşlarına satılan kurumların taşınmazlarının devri uygulaması da raporda yer aldı. Raporda, bu devirlerin rant yaratılmasına engel olacak şekilde yapılması ve kamu yararı amacı çerçevesinde kullanılmasının sağlanması gerektiğine dikkat çekildi.

---

TÜPRAŞ HİSSELERİNİN SATIŞI TÜPRAŞ'ın yüzde 14.76'sının borsada Ofer Ailesi'ne satılması ve bunun sonrasında yaşanılanlara ilişkin de Kurul ÖİB'ye uyarıda bulundu. Raporda şöyle denildi; "Özelleştirme uygulamalarının kamuoyunda da hassasiyetle izlendiği dikkate alınarak, kamuoyunda özelleştirmeler konusunda en küçük bir tereddüte bile meydan vermeyecek şekilde hareket edilmesi, yetki bildirimleri de dahil olmak üzere sermaye piyasası ve İMKB mevzuatı gereklerinin, tüm şekil şartları da yerine getirilerek sonuçlandırılması, ilgili mevzuattaki gelişmelerin titizlikle takip edilerek, uygulamaya ilişkin olası tereddütlerin, uygulamadan önce ilgili mercilerce yapılacak görüşmelerle giderilmesi hususunda azami özenin gösterilmesi gerekmektedir."