10 Mart 2001 22:00
Yangtze kültürü ve Çin
Çin uygarlığı'nın 5000 yıl kadar önce başladığı söylenir. Uygarlığın doğduğu yerler ise Sarı Nehir ve Yangtze nehirlerinin havzaları olarak tarif ediliyor.
Yangtze kültürü ve Çin
Richard Carroll
Çin uygarlığı'nın 5000 yıl kadar önce başladığı söylenir. Uygarlığın doğduğu yerler ise Sarı Nehir ve Yangtze nehirlerinin havzaları olarak tarif ediliyor.
Asya Kıtası'nın en uzun nehri Yangtze, yüzyıllardır kıtanın göbeğindeki Çin topraklarını batıdan doğuya doğru ikiye bölerek akıyor. İnsanların tarihin ilk dönemlerinden bu yana suya yakın bölgelere yerleştikleri ve uygarlıklarını suya yakın olan verimli topraklar üzerine kurdukları düşünüldüğünde, doğu Çin Denizi'ne dökülmeden önce Çin'in 12 eyaletine uğrayan 6300 kilometrelik dev Yangtze Nehri'nin onmilyonlarca insanın yaşam tarzını, geleklerini ve tüm kültürel birikimlerini nasıl etkilediği daha iyi anlaşılır.Yangtze'nin şehirleri
Çin'de nüfus yoğunluğu bugün halen Yangtze Havazası çevresinde bulunuyor. Havza boyunca uzanan büyük ovalarda ve nehrin kıyılarında Şangay, Nanking, Wu-han, Chungking ve Ch'eng-tu gibi herbiri 2 milyonu aşkın insan barındıran büyük şehirler yer alıyor. Nehrin doğduğu batıdaki yüksek Tibet Platosu'nda yaşayan milyonlarca köylünün hayatı Yangtze ile iç içe geçmiş olarak sürüyor. Nehir, binyıllardır uzandığı her yere kültrünü de taşıyor.
Ünlü gezgin Marco Polo'nun da yıllarca kaldığı ve adını nehirden alan Yangzhou kentinde yüzlerce yıl önceki Çin mimarisinin eserleri dimdik ayata durmaya devam ediyor. Marco Polo yazıtlarında kenti uygarlık merkezi olarak tanımlıyor.
Qian Fu tayfaları
Aynı zamanda ülke içindeki en önemli ulaşım yollarından biri olan nehir boyunca binlerce yıldır çalışan gemicilere "Qian Fu" deniyor. Qian Fu tayfalarının ataları eski çağlarda nehrin kürek kullanılamayan kesimlerinde teknelerinden inerler ve halatlar yardımıyla gemilerini akıntıya karşı çekerlerdi. Aynı yöntem bugün sadece birkaç yerde kullanılmasına karşın günümüzün modern Qian Fu tayfaları yaz aylarında geleneksel törenler düzenleyerek tekneleri akıntıyla mücadele ediyor ve tekneleri nehrin yukarlarına çekiyorlar. Yangtze Nehri'nin sularında nesillerdir yıldır avlanmakta olan balıkçılar da bugün mimarisi 15. yüzyıldan kalma tekneleriyle avlanmaya devam ediyorlar.
1 808 500 kilometrelik bir alana yayılan nehrin sekiz ana kolu tarım, enerji, taşımacılık ve balıkçılık alanlarında ülkenin bel kemiğini oluşturuyor.
Çin tarım üretiminin yarısının yapıldığı ve pirinç, buğday, arpa , mısır tarlalarının hektarlarca uzandığı Yangtze Havzası'nda geniş, çeşitli ve renkli bir kültürel yaşam varlığını sürdürüyor.
Üç büyük kanyon
Nehrin adını dünyaya duyuran üç büyük kanyon ise birçok antik kente ve tapınaklara ev sahipliği yapıyor. 'Şeytanlar Kenti' Anlamına gelen 'Fengdu' sivri Mingshan tepesi üzerine kurulu birçok antik yapıdan oluşan, doruklarındaki kayalarda çeşitli şeytan tasvirlerinin bulunduğu bir site. Çin efsaneleri ölümden sonra ruhların bu kente yolculuk ettiklerini söylüyor
Wu Kanyonu yakınındaki tepeler üzerin kurulu Wushan kenti de M.Ö 1100 'de kurulan Shang hanedanlığından kalma
Huangsan ve bulutlar denizi
Nehir Deltasındaki en önemli kültürel merkezlerden olan Huangsan ise yüzyıllardır Çinli şairlerin ve ressamların ilham kaynağı. Kentin kurulu olduğu Sarı Dağ'ın dört eşsiz güzelliği kayalara oyulmuş dev heykellerden geliyor. Kentin daima bulutların içinde olan doruk noktası bulutlar denizi olarak adlandırılıyor.
Richard Carroll
Çin uygarlığı'nın 5000 yıl kadar önce başladığı söylenir. Uygarlığın doğduğu yerler ise Sarı Nehir ve Yangtze nehirlerinin havzaları olarak tarif ediliyor.
Asya Kıtası'nın en uzun nehri Yangtze, yüzyıllardır kıtanın göbeğindeki Çin topraklarını batıdan doğuya doğru ikiye bölerek akıyor. İnsanların tarihin ilk dönemlerinden bu yana suya yakın bölgelere yerleştikleri ve uygarlıklarını suya yakın olan verimli topraklar üzerine kurdukları düşünüldüğünde, doğu Çin Denizi'ne dökülmeden önce Çin'in 12 eyaletine uğrayan 6300 kilometrelik dev Yangtze Nehri'nin onmilyonlarca insanın yaşam tarzını, geleklerini ve tüm kültürel birikimlerini nasıl etkilediği daha iyi anlaşılır.Yangtze'nin şehirleri
Çin'de nüfus yoğunluğu bugün halen Yangtze Havazası çevresinde bulunuyor. Havza boyunca uzanan büyük ovalarda ve nehrin kıyılarında Şangay, Nanking, Wu-han, Chungking ve Ch'eng-tu gibi herbiri 2 milyonu aşkın insan barındıran büyük şehirler yer alıyor. Nehrin doğduğu batıdaki yüksek Tibet Platosu'nda yaşayan milyonlarca köylünün hayatı Yangtze ile iç içe geçmiş olarak sürüyor. Nehir, binyıllardır uzandığı her yere kültrünü de taşıyor.
Ünlü gezgin Marco Polo'nun da yıllarca kaldığı ve adını nehirden alan Yangzhou kentinde yüzlerce yıl önceki Çin mimarisinin eserleri dimdik ayata durmaya devam ediyor. Marco Polo yazıtlarında kenti uygarlık merkezi olarak tanımlıyor.
Qian Fu tayfaları
Aynı zamanda ülke içindeki en önemli ulaşım yollarından biri olan nehir boyunca binlerce yıldır çalışan gemicilere "Qian Fu" deniyor. Qian Fu tayfalarının ataları eski çağlarda nehrin kürek kullanılamayan kesimlerinde teknelerinden inerler ve halatlar yardımıyla gemilerini akıntıya karşı çekerlerdi. Aynı yöntem bugün sadece birkaç yerde kullanılmasına karşın günümüzün modern Qian Fu tayfaları yaz aylarında geleneksel törenler düzenleyerek tekneleri akıntıyla mücadele ediyor ve tekneleri nehrin yukarlarına çekiyorlar. Yangtze Nehri'nin sularında nesillerdir yıldır avlanmakta olan balıkçılar da bugün mimarisi 15. yüzyıldan kalma tekneleriyle avlanmaya devam ediyorlar.
1 808 500 kilometrelik bir alana yayılan nehrin sekiz ana kolu tarım, enerji, taşımacılık ve balıkçılık alanlarında ülkenin bel kemiğini oluşturuyor.
Çin tarım üretiminin yarısının yapıldığı ve pirinç, buğday, arpa , mısır tarlalarının hektarlarca uzandığı Yangtze Havzası'nda geniş, çeşitli ve renkli bir kültürel yaşam varlığını sürdürüyor.
Üç büyük kanyon
Nehrin adını dünyaya duyuran üç büyük kanyon ise birçok antik kente ve tapınaklara ev sahipliği yapıyor. 'Şeytanlar Kenti' Anlamına gelen 'Fengdu' sivri Mingshan tepesi üzerine kurulu birçok antik yapıdan oluşan, doruklarındaki kayalarda çeşitli şeytan tasvirlerinin bulunduğu bir site. Çin efsaneleri ölümden sonra ruhların bu kente yolculuk ettiklerini söylüyor
Wu Kanyonu yakınındaki tepeler üzerin kurulu Wushan kenti de M.Ö 1100 'de kurulan Shang hanedanlığından kalma
Huangsan ve bulutlar denizi
Nehir Deltasındaki en önemli kültürel merkezlerden olan Huangsan ise yüzyıllardır Çinli şairlerin ve ressamların ilham kaynağı. Kentin kurulu olduğu Sarı Dağ'ın dört eşsiz güzelliği kayalara oyulmuş dev heykellerden geliyor. Kentin daima bulutların içinde olan doruk noktası bulutlar denizi olarak adlandırılıyor.
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
