18 Ekim 1999 21:00
Haraç mezat bütçesi
Gelirlerinin yüzde 47'si faizcilerin cebine gidecek olan hükümetin "2000 yılı bütçesi"nin rakamları ibret vesikası.
Haraç mezat bütçesi
2000 yılı bütçesi TBMM'ye sunuldu. Sunulan bütçenin, bir borç ödeme ve bu borcun ödenmesi için yeni borçlanma imkânları sağlama bütçesi olacağı belirtiliyor. Bu yüzden de ne bütçenin yarısının iç ve dış borç faizlerine ayrılması, ne memur maaş zammının yüzde 15'te tutulması ne de Telekom, enerji satrallerinin, enerji dağıtım şebekelerinin işletme haklarının devredilerek elde edilecek gelirle bütçe açığı kapatılması gibi, hükümetin gündelik hale gelen politikalarının "2000 yılı bütçesi" olarak sunulması, hayretle karşılanmadı. Maliye Bakanlığı tarafından TBMM'ye sunulan 2000 mali yılı bütçe tasarısında bütçe gelirlerinin 32 katrilyon 585 trilyon, harcamaların ise 46 katrilyon 968 trilyon lira olması hedeflendi. Buna göre, bütçe açığının 14 katrilyon 383 trilyon liradan az olmaması bekleniyor.
2000 yılında 46 katrilyon 968 trilyon lira olması beklenen konsolide bütçe harcamasının 9.2 katrilyon liralık bölümünü personel, 3 katrilyon 850 trilyonunu diğer cari giderler oluşturuyor. Faiz ödemeleri ile sosyal güvenlik kuruluşları, KİT'ler ve diğer alanlara yapılacak transferlerin toplamı 31 katrilyon 566 trilyon liraya ulaşıyor. Konsolide bütçede yatırım ödeneği ise 2 katrilyon 352 trilyon lira düzeyinde bulunuyor.
2000 bütçesinde, 21.1 katrilyon liralık iç ve dış borç faiz ödemesi gerçekleştirecek olan Hazine'ye, 26 katrilyon 186.8 trilyon liralık ödenek ayrıldı.
Son yıllarda, borç-faiz-borç kıskacına giren hükümetin 2000 yılı bütçesi, önceki bütçelerden daha büyük bir faiz ödeme bütçesi olarak biçimlendi.
1999 yılında Türkiye'nin gayri safi milli hasılasının sabit rakamlarla yüzde 2 gerileyeceği tahmin edilirken, 2000 yılı için yüzde 5.5 oranında bir büyüme hedefi benimsendi. Ancak yatırıma, bütçedeki kalemler içinde sadece 2 katrilyon ayıran hükümetin, yüzde 5.5'lik büyüme hesabının tutması çok mümkün görülmüyor.
Maliye Bakanlığı'nın ödeneği 7 katrilyon 798.7 trilyon lira olarak belirlendi. Milli Savunma Bakanlığı'na 4 katrilyon 136.5 trilyon, Milli Eğitim Bakanlığı'na 3 katrilyon 350.3 trilyon, Sağlık Bakanlığı'na 1 katrilyon 59.8 trilyon lira ödenek verildi. Bütçeden Emniyet Genel Müdürlüğü 937 trilyon, Jandarma Genel Komutanlığı 666.5 trilyon, Başbakanlık 370.3 trilyon, Adalet Bakanlığı 360.8 trilyon, Diyanet İşleri Başkanlığı 257.3 trilyon lira ödenek aldı. Diğer 26 kuruluşun toplam ödeneği ise 2 katrilyon 781 trilyon lira olarak belirlendi. Diyanet İşleri'ne ayrılan ödeneğin 26 bakanlık ve kuruluşun ödenek rakamlarından daha fazla olduğu dikkati çekti.
Umut Telekom ve enerjiyi satıp savmada
Bütçede gelir artırıcı önlemler olarak; depremin ekonomik ve sosyal kaynaklar üzerindeki tahribatının giderilmesi, 1999 yılında azalan turizm gelirlerinin tekrar eski düzeyine ulaştırılması gibi kimi kaynaklara işaret ediliyorsa da; bu bütçenin gerçekleşebilmesinin asıl olarak özelleşmelerden gelecek gelirlere bağlandığı anlaşılıyor. Bu yüzden bütçede ve özelleştirmeye hız vererek kamu kesimi finansman dengesinin iyileştirilmesinin programın öncelikli hedefleri olduğu ifade ediliyor. Ve özelleştirilecek kurumlardan söz edilirken de; Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi hisselerinin satışından elde edilen gelirler ve enerji dağıtım ve üretim tesislerinin işletme haklarının devredilmesinden beklenen gelirlerden söz edilerek asıl amaç da itiraf edilmiş oluyor.
2000 yılı bütçesi TBMM'ye sunuldu. Sunulan bütçenin, bir borç ödeme ve bu borcun ödenmesi için yeni borçlanma imkânları sağlama bütçesi olacağı belirtiliyor. Bu yüzden de ne bütçenin yarısının iç ve dış borç faizlerine ayrılması, ne memur maaş zammının yüzde 15'te tutulması ne de Telekom, enerji satrallerinin, enerji dağıtım şebekelerinin işletme haklarının devredilerek elde edilecek gelirle bütçe açığı kapatılması gibi, hükümetin gündelik hale gelen politikalarının "2000 yılı bütçesi" olarak sunulması, hayretle karşılanmadı. Maliye Bakanlığı tarafından TBMM'ye sunulan 2000 mali yılı bütçe tasarısında bütçe gelirlerinin 32 katrilyon 585 trilyon, harcamaların ise 46 katrilyon 968 trilyon lira olması hedeflendi. Buna göre, bütçe açığının 14 katrilyon 383 trilyon liradan az olmaması bekleniyor.
2000 yılında 46 katrilyon 968 trilyon lira olması beklenen konsolide bütçe harcamasının 9.2 katrilyon liralık bölümünü personel, 3 katrilyon 850 trilyonunu diğer cari giderler oluşturuyor. Faiz ödemeleri ile sosyal güvenlik kuruluşları, KİT'ler ve diğer alanlara yapılacak transferlerin toplamı 31 katrilyon 566 trilyon liraya ulaşıyor. Konsolide bütçede yatırım ödeneği ise 2 katrilyon 352 trilyon lira düzeyinde bulunuyor.
2000 bütçesinde, 21.1 katrilyon liralık iç ve dış borç faiz ödemesi gerçekleştirecek olan Hazine'ye, 26 katrilyon 186.8 trilyon liralık ödenek ayrıldı.
Son yıllarda, borç-faiz-borç kıskacına giren hükümetin 2000 yılı bütçesi, önceki bütçelerden daha büyük bir faiz ödeme bütçesi olarak biçimlendi.
1999 yılında Türkiye'nin gayri safi milli hasılasının sabit rakamlarla yüzde 2 gerileyeceği tahmin edilirken, 2000 yılı için yüzde 5.5 oranında bir büyüme hedefi benimsendi. Ancak yatırıma, bütçedeki kalemler içinde sadece 2 katrilyon ayıran hükümetin, yüzde 5.5'lik büyüme hesabının tutması çok mümkün görülmüyor.
Maliye Bakanlığı'nın ödeneği 7 katrilyon 798.7 trilyon lira olarak belirlendi. Milli Savunma Bakanlığı'na 4 katrilyon 136.5 trilyon, Milli Eğitim Bakanlığı'na 3 katrilyon 350.3 trilyon, Sağlık Bakanlığı'na 1 katrilyon 59.8 trilyon lira ödenek verildi. Bütçeden Emniyet Genel Müdürlüğü 937 trilyon, Jandarma Genel Komutanlığı 666.5 trilyon, Başbakanlık 370.3 trilyon, Adalet Bakanlığı 360.8 trilyon, Diyanet İşleri Başkanlığı 257.3 trilyon lira ödenek aldı. Diğer 26 kuruluşun toplam ödeneği ise 2 katrilyon 781 trilyon lira olarak belirlendi. Diyanet İşleri'ne ayrılan ödeneğin 26 bakanlık ve kuruluşun ödenek rakamlarından daha fazla olduğu dikkati çekti.
Umut Telekom ve enerjiyi satıp savmada
Bütçede gelir artırıcı önlemler olarak; depremin ekonomik ve sosyal kaynaklar üzerindeki tahribatının giderilmesi, 1999 yılında azalan turizm gelirlerinin tekrar eski düzeyine ulaştırılması gibi kimi kaynaklara işaret ediliyorsa da; bu bütçenin gerçekleşebilmesinin asıl olarak özelleşmelerden gelecek gelirlere bağlandığı anlaşılıyor. Bu yüzden bütçede ve özelleştirmeye hız vererek kamu kesimi finansman dengesinin iyileştirilmesinin programın öncelikli hedefleri olduğu ifade ediliyor. Ve özelleştirilecek kurumlardan söz edilirken de; Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketi hisselerinin satışından elde edilen gelirler ve enerji dağıtım ve üretim tesislerinin işletme haklarının devredilmesinden beklenen gelirlerden söz edilerek asıl amaç da itiraf edilmiş oluyor.
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
