Almanya neden Türkiye’ye ‘Eurofighter vizesi’ verdi?
Türkiye’nin Almanya, İngiltere, İtalya ve İspanya ortak üretimi olan Eurofighter savaş uçaklarını satın alma isteği ilk olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 17 Kasım 2023’te Berlin’e yaptığı ziyaret sırasında gündeme gelmişti. 7 Ekim 2023’te Hamas tarafından gerçekleştirilen saldırının gölgesine gerçekleşen bu ziyaret öncesinde Almanya İsrail’e, Türkiye Hamas’a tam destek veriyordu. Resmi görüşmelerde her iki devletin temsilcileri İsrail ve Hamas konusundaki tutumlarından geri adım atmaya yanaşmazken, birbirini doğrudan eleştirmemeye, dolayısıyla dokunmamaya özen göstermişlerdi. Tarafların karşıt görüşleri nedeniyle bir atışmanın yaşanıp, görüşmelerin yarıda kesilmesinin ihtimali hiç de az değildi. Ama olmadı.
Çünkü, her iki taraf arasında Hamas, Gazze ve İsrail’den çok daha önemli konular ve çıkarlar vardı.
İki yıl önce Erdoğan’ın Berlin’e ayak bastığı saatlerde Türkiye’nin 40 adet Eurofighter satın almayı planladığının Milli Savunma Bakanlığı üzerinden dünyaya duyurulması geniş bir yankı yaratmıştı. Teklifi kapalı kapılar arkasında dönemin Başbakanı Olaf Scholz’a ileten Erdoğan bu hamle ile asıl mesajı ABD’ye veriyordu. “Sizin F-35’lerinze, F-16’larınıza mecbur değiliz” diyordu. Scholz’la yaptığı görüşmede Avrupa’nın Eurofighterleri vermeye yanaşmaması durumunda rotayı başka ülkelere çevireceklerini, başka seçeneklere yöneleceklerini ifade ediyordu Erdoğan. Tam bu sırada hükümete yakın medya organlarında Çin’in “hayalet savaş uçakları” J-20 ve J-35A’ya methiyeler diziliyordu.
O görüşmede Erdoğan’ın 40 adet Eurofighter siparişini alan Scholz, ne hemen reddetti ne de kabul etti. İngiliz BAE System, Airbus’un İspanya ve Almanya kolu ile italyan Leonardo tekellerinin ortak üretimi olan Eurofighterlerin bir ülkeye satılmasına üretici dört ülkenin de onay vermesi gerekiyor. Türkiye konusunda Almanya dışındaki ülkeler satışa dünden razıydı.
Almanya’nın Türkiye hesabı
En azından 2023’ten bu yana Almanya tarafından beklemeye alınan Eurofighterlerin Türkiye vizesi, 22 Temmuz çarşamba günü Almanya’nın yeni hükümeti tarafından da onaylandı. Hükümet Sözcüsü Stefan Korneluis Berlin’de yaptığı açıklamada, “Savunma Bakanlığı bir yazıyla Türkiye’ye satış onayının verildiğini duyurdu. Şimdi Türk hükümeti uçakları ısmarlayıp ısmarlamayacağına karar vermeli” dedi. Yani top artık Ankara’da.
Hal böyle olunca doğal olarak Berlin’in neden ve niçin şimdi Türkiye’ye “Eurofighter vizesi verdiği” sorgulanıyor.
Bunun en önemli nedenleri elbette, kasım 2023’ten bu yana dünyada hızla değişen politik ve ekonomik dengeler ve koşullar. Almanya’da SPD-Yeşiller-FDP koalisyon hükümetinin çoğunluğu kaybetmesi, yerine Hristiyan Demokratların başını çektiği CDU/CSU-SPD koalisyonun kurulması süreci kolaylaştırmış görünüyor.
Türkiye’ye Avrupa güvenlik mimarisinde biçilen rol
ABD ile Avrupa ülkeleri arasında Ukrayna’daki paylaşım başta olmak üzere bir çok alanda yaşanan çelişkileri, Trump’ın Avrupa’yı kendi güvenliğine sağlamaya devam etmesi, Avrupa ülkeleri arasında güvenlik temelli stratejileri hızlandırdı. Bu kapsamda Türkiye’nin yeni güvenlik mimarisine dahil edilmesi gerektiği yüksek sesle ifade edildi. Almanya, Fransa ve İngiltere arasında bu ay içinde imzalanan askeri iş birliği anlaşmaları, ABD Başkanı Trump’ın her an yeni bir hamle yapabileceğine karşı bir hamle görünüyor. NATO’nun ikinci büyük ordusuna sahip Türkiye’nin de bu denkleme dahil edilmesi, özellikle Kafkasya ve Ortadoğu’daki paylaşımlarda Avrupalı emperyalistlerin elini güçlendirecektir. Daha çok ABD’nin hesaplarına göre davranan İsrail’in karşısında Avrupa’nın çıkarlarına göre hareket eden bir Türkiye denkleminin oluşturulmasının yolu aynı zamanda, Türkiye’nin askeri techizat açısından donatılmasından geçiyor. Askeri olarak ABD yerine Avrupa’ya entegre olmuş bir Türkiye, Batılı emperyalistlerin kendi aralarındaki çıkar çatışmasındaki hesapların ve dengelerin yeninden gözden geçirilmesi anlamına geliyor.
Bölgede Türkiye ve İsrail üzerinden Avrupa-ABD rekabeti
Ortadoğu ve Kafkasya’ya ABD-İsrail ekseninin güç kazanmasına alternatif olarak Avrupa-Türkiye ekseninin yakınlaşması kısa sürede hız kazanabilir. Avrupa/Almanya’nın bölgesel dizayn ve ona bağlı oluşacak dengelerde Türkiye’yi desteklemesi, asıl olarak kendi çıkarları temelinde hareket etmesinden kaynaklanıyor. Bundan rahatsız olan İsrail hükümeti daha önce Türkiye’ye Eurofighterlerin satılmaması konusunda Avrupa ülkelerini uyarmıştı.
Silah pazarı rekabetinde avantaj hesabı
Bir diğer önemli neden ise silah pazarındaki rekabetten pay sahibi olma isteğidir. Her biri en az 100 milyon avronun üzerinde olan Eurofighterlerin Türkiye’ye toplam maliyetinin en az 5.5-6 milyar avro dolayısında olması bekleniyor. F-35 ve F-16’lar yerine Türkiye silah pazarının Eurofighterler üzerinden ABD’den Avrupa devletlerinin kontrolüne geçmesi, Türk askeri-sanayi kompleksiyle yapılmaya başlanan iş birlikleri Avrupa’daki silah tekellerine yeni imkanlar sunuyor.
Son yıllarda otomobil başta olmak üzere sanayinin bazı alanlarında yaşanan daralmaların askeri sanayinin büyütülmesiyle aşılabileceği yaygın bir görüş. Türkiye’nin muhtemel siparişleri de bu açıdan da değerlendiriliyor. Almanya’nın onay vermesinden sonra bir açıklama yapan İngiltere Başbakanı Keir Starmer’ın, “Bu sayede 20 bin iş yerini güvenceye aldık” demesi boşuna değil.
Türkiye-Yunanistan rekabetinden Avrupa tekelleri kazanacak
Türkiye’nin askeri olarak güç kazanması durumunda bölge ülkeleri için bir tehdit oluşturacağını Avrupalı emperyalistler de hesaplıyorlar. Bu nedenle Eurofighterlere onay verilmeden önce Yunanistan hükümetinin de oluru alınmış. Daha önce Fransa’dan 24 Rafale adet savaş uçağı alan Yunanistan’ın önümüzdeki “Türkiye tehdidi”nde karşı Eurofighter satın alması da seçenekler arasında. Dolayısıyla, Türkiye’nin silahlandırılması aynı zamandan komşu Yunanistan’ın da silahlandırılacağı anlamına geliyor. Her iki durumda asıl kazanan Avrupa’nın silah tekelleri olacaktır.
Türkiye’deki insan hakları ihlalleri, demokratik hak ve özgürlükler uzun süreden beri Avrupalı emperyalistlerin umurunda değil. Ülkedeki devasa ekonomik sorunlara rağmen eğitim, sağlık, sosyal alanlardan milyarca avro kesip Eurofighterlere vermek ise mevcut hükümet için hiçbir sorun oluşturmamaktadır. Avrupalı emperyalistler Eurofighterleri Türkiye’ye vererek ceplerini doldururken, Türkiye halklarının, emekçilerinin, gençlerinin cepleri boşalıyor.
Durum bu kadar net.
Evrensel'i Takip Et