Kaybetmek bazan kazanmaktır

Her canlının bir ömrü olduğu gibi, her çıkışın da bir inişi vardır. Sonsuz çıkış insanoğlunu öylesine büyüklük hissine kaptırır ve yıpratır ki, makul inişi de düşüş olarak algılamasına yol açar. Son yerel seçimlerde tüm partiler ve ilgili siyasiler gerekli dersleri çıkaracaklardır. Bu tür aşamalar, bir öğrencinin sınavda kendisini denemesi gibi, siyasiler de seçimlerde yapmış olduklarının ya da yapamadıklarının muhasebe sonucunu elde eder.

İstanbul ülkenin en önemli büyükşehri olarak tüm partilerce, özellikle de iktidar partisince çok önemli idi. Bu kentte yönetimin el değiştirmesi hem kazanan hem de kaybeden açısından fevkalade hayırlı olmuştur. Bu durumdan çıkarılacak ders, seçime giderken takınılan tavırlar, seçmene hitap edilirken kullanılan üslup ve içerik, sanırım hizmetlerin değerlemesinden çok daha fazla öne çıktı. Nitekim yeni başkan da bu durumu kavramış olacak ki, makama oturduğu anda verdiği mesaj ayrıştırıcı değil birleştirici, nefret saçıcı değil sevgi ile kucaklayıcı nitelikte idi.

Seçimden galip çıkanın o makamda emaneten ve geçici olarak bulunduğu bilinci geliştirmesi demokrasinin olmazsa olmaz koşuludur. Çünkü demokrasi tek görüşlülük değil, devamlı değişiklik içeren bir sistemdir. Bu itibarla, her seçimde değilse bile, belirli aralıklarla iktidarın el değiştirmesi toplum için olduğu kadar, belki de ondan daha da önemli olarak bizzat iktidar sahibi için de öğretici olur.

İktidarın değişime tabi olması, seçimlerle alınan sonucun toplumun bir bölümünün diğer bölümüne üstün gelmesi anlamı taşımaması gerektiğinin sonucudur. Kabilelerde kabile reisi devamlı lider ya da yönetici olur. Kabile başka bir kabileye yenik düşerse galip gelen kabilenin başkanı tüm kabileye başkan olur. Devlet sistemleri kabile sistemi olmadığından, iktidarın el değiştirmesi de bir kabilenin diğer kabileye üstün gelmesi anlamına değil, tüm toplum için kan değişimi, devamlı yenilenme ve yeni açılımları deneyimleme şansını ifade eder.

İktidarın el değiştirmesi siyasilere de öğretici olarak, bir gün iktidar makamlarını terk edecekleri duygusunun oluşturduğu sorumlulukla davranarak, topluma daha kapsayıcı ve bütünleştirici hizmet sunarak, ileride üzülecekleri ve sorumlu olabilecekleri hiçbir ize mahal bırakmadan gönül huzuru ile makamlarını her an huzur içinde terk etmeye hazır olurlar. Tarih, siyasileri iktidar mevki ve makamlardaki icraatı ve sonuçları ile yargılar. Böylesi düşüncelerle iktidar değişiminin siyasilerin gelecek garantileri için önemli bir supap olduğu düşünülmelidir.

Siyaset yapmanın da bir adabı vardır. Siyasette kesinlikle yalana yer yoktur. Siyasette tutarlı ve istikrarlı davranmak şiar olmalıdır. Tutarlılık benzer olaylarda benzer davranış sergilemektir. İstikrar ise, zaman içinde benzer ya da aynı olaylar karşısında aynı tepkiyi vermektir. Doğal olarak, düşünce ve tepkiler zaman içinde değişebilir, ancak böylesi değişimlerin değişim gerekçesi halkla samimi ve dürüstçe paylaşılmalıdır.

Siyasilerin davranışlarında istikrar ve tutarlılık testi halkın tepkisi ile ölçülür. Çoğulcu ileri demokrasilerde seçimler dışında çok çeşitli geri beslemelere siyasilerin tutarsız ve istikrarsız davranışlarına tepki verilebilir. Ancak, genellikle doğu toplumlarına özgü davranış kalıplarında söz konusu tepkiler daha çok seçimler kanalı ile siyasilere mesaj olarak iletilir. Umulur ki, siyasiler de seçim sonuçlarını hem hizmetlerin, hem de genel davranış kalıplarındaki olumsuzlukların değerlendirilmesi şeklinde algılar ve gerekli düzenlemeleri yapar.

Siyasilerin halka bakışı kadar, halkın da siyasilere bakışı önemlidir. Seçmenlerin öz çıkarlarını doğru olarak değerlendirip adaylara samimi sinyal vermeleri gerekir. İpin koptuğu yer de burasıdır. Bir sermaye partisine sermayedarların olumlu oy vermesi anlaşılabilir de, sendikaların ve emekçilerle ekonomik yük altında ezilen halk kesimlerinin oy eğilimi kuşkuludur. Sendikalar emekçi haklarını koyucu mevkilerdir, ne sermayenin ne de siyasilerin arka bahçesidir.